Мәдениет – қазақ елінің рухани құндылықтарының қазынасы

Қазақ халқы шын мәнінде өзінің бірегейлігі мен тарихи мұрасын бейнелейтін рухани құндылықтар байлығының тасымалдаушысы болып табылады. Оның әртүрлілігі мен маңыздылығын көрсету үшін осы мәдени қазынаға тереңірек үңілейік.

Қазақ мәдениетіне енетін негізгі рухани құндылықтардың бірі - "адамдық құрмет" ұғымы немесе адамға деген құрмет. Бұл тұжырымдама жоғарыда айтылғандай үлкендерге деген құрметті ғана емес, сонымен бірге қоғамдағы жағдайына қарамастан әр адамға деген терең құрметті де қамтиды. Бұл құрмет айналасындағыларға мейірімділікпен, көңіл бөлумен және қамқорлықпен, бір-біріне көмектесуге және қолдауға деген ұмтылыспен көрінеді [1].

Қазақ халқының тағы бір маңызды рухани құндылығы - "өзара көмек" ұғымы немесе өзара көмек. Бұл ұғым қоғамдағы ынтымақтастық пен ынтымақтастықтың маңыздылығын көрсетеді. Қазақтар қауымдастықтың күшіне сенеді және қиын кезеңдерде бір-бірін қолдауға, қуаныш пен қайғымен бөлісуге, барлығына қолайлы және үйлесімді орта құруға дайын.

Тағы бір маңызды рухани құндылық - "тәуелсіздік" ұғымы немесе Тәуелсіздік. Қазақстан 1991 жылы тәуелсіз мемлекетке айналды және Тәуелсіздік идеясы қазақ болмысының маңызды аспектісі болып қала береді [2]. Бұл тек саяси тәуелсіздікті ғана емес, сонымен бірге өзін-өзі анықтауға, өзінің мәдениеті мен дәстүрлерін сақтауға, сондай-ақ ұлт ретінде дамуға деген ұмтылысты білдіреді.

Қазақ мәдениетінде тәлімгерлік пен білімнің жоғары құндылығы бар. Дәстүр бойынша, аға ұрпақ жастарға дағдыларды, білім мен құндылықтарды үйретуде маңызды рөл атқарды. Мәдениеттің бұл аспектісі даналық пен тәжірибені бір ұрпақтан екінші ұрпаққа берудің маңыздылығын көрсетеді, бұл қазақтың бірегейлігін сақтауға және дамытуға ықпал етеді [3,4].

Қазақ мәдениетіндегі діннің рөлін де атап өту қажет. Ислам, жоғарыда айтылғандай, қазақ қоғамында терең тамыры бар және оның рухани құндылықтары мен әдет-ғұрыптарына айтарлықтай әсер етеді. Сенім мен Руханият көптеген қазақтардың өмірінде маңызды рөл атқарады, оларға жұбаныш, үміт пен бағыт береді.

Сонымен, қазақ халқының музыка, би және кескіндеме сияқты дәстүрлі өнерін атап өткен жөн. Бұл өнер түрлері тек өзін-өзі көрсету құралы ғана емес, сонымен қатар рухани құндылықтарды, тарихи тақырыптар мен мәдени дәстүрлерді сақтау және жеткізу тәсілі болып табылады [5].

Осылайша, қазақ мәдениеті ғасырлар бойы қалыптасқан және қазіргі ұрпақты шабыттандыруды жалғастырып келе жатқан рухани құндылықтардың бай және алуан түрлі қазынасы болып табылады. Қазақ халқының өмірінің барлық аспектілеріне енетін бұл құндылықтар оны әлем үшін бірегей әрі құнды етеді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Бекен Қайратұлы, Электронды ресусрс «Egemen Qazaqstan» сайты // URL: https://egemen.kz/article/293296-rukhani-qazynanynh-qaynary

2. Назарбаев Н.  Қазақстанның ел бірлігі Доктринасы // Қазақстан Республикасының мәдениет және спорт министрлігінің ресми сайты http://www.mk.gov.kz/kaz/doctrina  10.11.2014 ж.

3. Қасабек А.Қ. Өркениет және ұлттық философия // О философской школе Казахстана.– Алматы, 1999. – №3.  – 5-6 бб.

4. Жұртбай Т. Өлімші халықты тірілткен Мәңгілік ел нысанасы // Байырғы түркі өркениеті: жазба ескерткіштер.– Алматы: Ғылым, 2001. – 389 б.

5. Менлибаев К.Н.  Роль национальных традиции  в патриотическом воспитании: Автореф. … канд. филос. наук. – Алматы, 1995. – 29 с.

Мақала авторы - Шарапқызы Дамира. «Әл-фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті», «Философия және Саясаттану факультеті», «Дінтану және Мәдениеттану кафедрасы»,  «6B03102 -Мәдениеттану» білім беру бағдарламасы, 4 курс студенті

Жетекшісі- Кудерина Айжан Нурхамитовна

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: