«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру нәтижелерін талдау және бағалау

Қазіргі заманғы әлемде цифрлық технологиялар экономиканың барлық салаларын қамтып, елдердің даму үрдісін анықтайтын негізгі факторлардың біріне айналды. Қазақстан да бұл жаһандық өзгерістерден тыс қалмай, цифрландыруды мемлекеттік саясаттың басым бағыттарының бірі ретінде қарастырып келеді. Осы мақсатта 2017 жылы Қазақстан Республикасының Үкіметі «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын қабылдап, оны іске асыруды 2018 жылдан бастап қолға алды. Бұл бағдарлама елдің цифрлық трансформациясын жеделдетуге, халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға, экономиканы жаңа деңгейге көтеруге және халықаралық бәсекеге қабілеттілікті арттыруға бағытталған.

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының басты мақсаты – цифрлық технологияларды қолдану арқылы халықтың тұрмыс сапасын жақсартып, елдің экономикалық даму қарқынын арттыру. Бұл бағдарламаның негізгі бағыттарына экономика салаларын цифрландыру, цифрлық мемлекетке көшу, цифрлық Жібек жолын дамыту, адами капиталды дамыту және инновациялық экожүйені қалыптастыру кіреді. Бағдарлама аясында Қазақстанның барлық салаларына цифрлық технологиялар енгізіліп, цифрлық инфрақұрылым жақсартылды. Осы мақалада бағдарламаның іске асырылу нәтижелері жан-жақты талданып, оның жетістіктері мен кездескен қиындықтары бағаланады.

Экономиканың цифрландырылуы – «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының басты бағыттарының бірі. Қазақстанның ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, қаржы және қызмет көрсету салалары цифрлық технологияларды белсенді енгізе бастады. Атап айтқанда, ауыл шаруашылығында смарт-фермалар, дрондар және GPS бақылау жүйелері енгізіліп, егістіктерді басқару мен өнімділікті арттыру процесі автоматтандырылды. Өнеркәсіп саласында роботтандыру мен жасанды интеллект жүйелері енгізіліп, өндіріс тиімділігі артты. Қаржы секторында цифрлық банкингтің дамуымен онлайн төлем жүйелері мен мобильді банктер халық арасында кеңінен қолданыла бастады.

Мемлекеттік басқару саласында да үлкен өзгерістер орын алды. Цифрлық мемлекетке көшу аясында мемлекеттік қызметтердің көпшілігі онлайн форматқа ауыстырылды. Egov.kz электронды үкімет порталының арқасында азаматтар көптеген қызметтерді қашықтан ала алады. Сонымен қатар, ашық үкімет концепциясы енгізіліп, мемлекеттік органдардың қызметі айқын және қолжетімді бола түсті. «Smart City» жобаларының жүзеге асырылуы нәтижесінде Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент және басқа да ірі қалаларда ақылды көше шамдары, интеллектуалды көлік жүйелері және заманауи бейнебақылау жүйелері енгізілді.

Цифрлық инфрақұрылымды дамыту да бағдарламаның басты міндеттерінің бірі болды. Қазақстанның шалғай аймақтарына жоғары жылдамдықты интернет тарту жұмыстары жүргізіліп, ауылдық елді мекендердің интернетке қолжетімділігі артты. Сонымен қатар, 5G технологиясын енгізу бойынша алғашқы сынақтар жүргізіліп, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларында бұл технология тестілік режимде іске қосылды. Бұл қадам Қазақстанның телекоммуникациялық инфрақұрылымын әлемдік деңгейге жақындатуға мүмкіндік берді.

Адами капиталды дамыту цифрлық трансформацияның маңызды бөлігі болып табылады. Бағдарлама аясында IT мамандарды даярлау мақсатында арнайы курстар ұйымдастырылды, ал мектептер мен университеттерде цифрлық білім беру жүйесі кеңінен енгізілді. Нәтижесінде, халықтың цифрлық сауаттылығы айтарлықтай өсті. «Астана хаб» сияқты инновациялық орталықтар IT стартаптарды қолдап, Қазақстанда жаңа технологиялық компаниялардың дамуына жол ашты.

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының нәтижесінде бірқатар маңызды жетістіктерге қол жеткізілді. Мемлекеттік қызмет көрсету саласында қағазбастылық қысқарды, халықтың интернетке қолжетімділігі артты, ал цифрлық банкинг пен онлайн сауда салалары қарқынды дамыды. Білім беру мен денсаулық сақтау салаларында да цифрлық технологиялардың енгізілуі халықтың өмір сапасын жақсартуға оң әсер етті. Сонымен қатар, Қазақстанда стартап мәдениеті дамып, инновациялық жобалар қолдау тапты.

Дегенмен, бағдарламаны іске асыру барысында бірқатар қиындықтар да кездесті. Солардың бірі – ауылдық аймақтарда интернет жылдамдығының төмендігі. Кейбір шалғай аудандарда жоғары жылдамдықты интернетке қосылу мәселесі әлі күнге дейін шешімін толық тапқан жоқ. Сондай-ақ, цифрлық қауіпсіздік мәселесі өзекті болып қала беруде. Цифрландырудың дамуы киберқылмыстардың көбеюіне алып келіп, киберқауіпсіздік саласында қосымша шаралар қабылдауды талап етті. Бұдан бөлек, IT мамандарының тапшылығы да негізгі мәселелердің бірі болып отыр. Қазақстанда цифрлық экономикаға қажетті білікті кадрлар жетіспейді, бұл мәселені шешу үшін білім беру жүйесін жетілдіру қажет.

Осы орайда мен болашақ әлеуметтік қызметкер ретінде цифрландырудың дамуына өз үлесімді қосқым келеді. Қазіргі таңда сол бойынша https://farabi.university/ ҚазУҰ-да білімімді толықтырып жатырмын. Цифрландырудың дамуы барлық сала мамандарының жұмысын біршама жеңілдетеді деп ойлаймын.

Жалпы алғанда, «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы елдің экономикалық және әлеуметтік дамуына айтарлықтай үлес қосты. Ол мемлекеттік басқару, экономика, білім беру, денсаулық сақтау, көлік және байланыс салаларын жаңғыртуға мүмкіндік берді. Бағдарлама цифрлық технологияларды енгізу арқылы халықтың өмір сүру сапасын жақсартты, мемлекеттік қызметтердің тиімділігін арттырды және бизнес үшін жаңа мүмкіндіктер ашты.

Болашақта бұл бағдарламаны жетілдіру үшін интернет инфрақұрылымын одан әрі дамыту, киберқауіпсіздікті нығайту және IT мамандарды даярлау бағытында кешенді шаралар қабылдау қажет. Сонымен қатар, цифрлық технологияларды енгізу барысында халықтың барлық топтарына тең мүмкіндік жасау маңызды. Қазақстан цифрлық трансформацияны толықтай жүзеге асыру арқылы әлемдік деңгейдегі цифрлық экономиканың ажырамас бөлігіне айнала алады. Бұл процесті сәтті жалғастыру елдің технологиялық дамуын жеделдетіп, Қазақстанның жаһандық цифрлық кеңістікте өз орнын нығайтуына мүмкіндік береді.