Қазақстандағы білім беру сапасы: проблемалар мен шешу жолдары

     Білім – кез келген мемлекеттің дамуының негізі. Қазақстанда білім беру саласында реформалар жүргізіліп жатқанына қарамастан, оқыту сапасы, мектептердің материалдық-техникалық базасы, ауыл мен қала мектептері арасындағы айырмашылық сияқты мәселелер әлі де өзекті болып отыр.

Білім беру сапасының қазіргі жағдайы

Халықаралық зерттеулер Қазақстандағы білім беру сапасында бірқатар мәселелер бар екенін көрсетеді. 2022 жылы Қазақстан PISA рейтингінде 69 елдің ішінде 52-орында болды. Бұл білім алушылардың функционалдық сауаттылығы мен аналитикалық ойлау дағдыларын дамыту қажеттігін көрсетеді.

Негізгі проблемалар

 1. Ауыл мен қала мектептері арасындағы алшақтық

Қалалық мектептерде сапалы білім беру ресурстары кеңінен қолжетімді болғанымен, ауылдық жерлерде мұғалім тапшылығы, интернеттің әлсіздігі және материалдық базаның жеткіліксіздігі білім сапасына кері әсер етеді.

 2. Оқу бағдарламаларының ауырлығы

Қазақстандық оқушылардың академиялық жүктемесі халықаралық стандарттармен салыстырғанда жоғары. Бұл олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға және сын тұрғысынан ойлауына кедергі келтіреді.

 3. Мұғалімдердің жалақысы мен біліктілігі

Соңғы жылдары мұғалімдердің жалақысы көтерілгенімен, ол әлі де басқа салалармен салыстырғанда төмен деңгейде қалып отыр. 2023 жылы мұғалімдердің орташа жалақысы 340 мың теңгені құрады, бұл дамыған елдермен салыстырғанда әлдеқайда аз. Сонымен қатар, мұғалімдердің біліктілігін арттыруға бағытталған бағдарламалар жеткіліксіз.

Шешу жолдары

 1. Ауылдық мектептерді қолдау

 • Ауылдық мектептерге заманауи инфрақұрылым мен жоғары жылдамдықты интернет тарту;

 • Мұғалімдерге көтерме жәрдемақылар беру және баспанамен қамтамасыз ету.

 2. Оқу бағдарламасын оңтайландыру

 • Оқу жүктемесін халықаралық стандарттарға сәйкестендіру;

 • Оқушылардың шығармашылық және аналитикалық ойлауын дамытуға бағытталған пәндерді енгізу.

 3. Мұғалімдердің мәртебесін көтеру

 • Жалақыны кезең-кезеңімен арттыру;

 • Біліктілікті арттыру бағдарламаларын күшейту және мұғалімдердің кәсіби дамуын ынталандыру.

 4. STEM білімін дамыту

 • Жаратылыстану ғылымдары, инженерия, математика және технология салаларында білім беруді жетілдіру;

 • STEM бағытында мамандандырылған мектептер мен орталықтардың санын көбейту.

Қазақстандағы білім беру жүйесінің сапасын жақсарту – елдің болашақ дамуы үшін маңызды қадам. Бұл мәселені шешу тек мемлекеттің ғана емес, бүкіл қоғамның назарында болуы тиіс. Оқу бағдарламаларын жетілдіру, ауыл мектептерін қолдау және мұғалімдердің кәсіби деңгейін көтеру арқылы біз білім беру жүйесін жаңа деңгейге көтере аламыз.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Ермек Елзада