«Жас азамат» газеті

1918 жылы Орынборда жарық көрген «Жас азамат» газеті - қазақтың ұлттық санасын көтеріп, жас буынды елдік мұратқа шақырған ерекше басылым. Алаш қозғалысының ауыр кезеңінде дүниеге келген бұл газет қоғамның жаңа бағыттағы ойларын жеткізіп, жастарды білімге, азаматтық жауапкершілікке, ел болашағына қызмет етуге үндеді. Оның төңірегіне Мағжан Жұмабаев, Сәкен Сейфуллин, Смағұл Сәдуақасов сияқты ұлт руханиятының ірі тұлғалары топтасып, басылымның мазмұндық деңгейін айқындап отырды.
Сол уақыттың саяси және әлеуметтік жағдайында қазақ халқы тарихи таңдаудың алдында тұрды. Елдің бірлігі, мемлекеттің болашағы, тілді, мәдениетті сақтау мәселелері өткір көтерілді. Осындай сындарлы кезеңде «Жас азамат» газеті жастардың ойын қалыптастырып қана қоймай, оларды қоғамдық іске белсенді араласуға шақырған бағыттаушы күшке айналды. Газеттің әр материалы ұлттың рухын көтеруге, замана жүгін түсіндіруге, жаңа көзқарасты орнықтыруға бағытталды.
Газеттің 1919 жылдың 5 қаңтарында шыққан 18-санындағы «Біздің ұлтшылдар» атты бас мақала сол кезеңдегі жас буынның ұстанымын, ерік-жігерін дәл бейнелейтін маңызды дүниелердің бірі. Онда: «Көңілсіз болу - шын ұлтшылдарға лайық емес, өйткені, ұлт жұмысына белсене кіріспей жатып қажып қалу... анық толық екі жылға жетпей, ұлтшылдардың еңсесі түсіп, салы суға кетіп, қажып қалса, бұқараның жапқан көңілін кім ашады? Ұлтты теңдікке кім жеткізеді?» - деп басталатын жігерлі жолдар жас ұрпақты қажыр мен табандылыққа шақырады. Мақалада шегіну, жасқану, шаршау - ұлтшылдыққа жат қасиет екені ерекше аталады. Авторлар адамның сенген пікірінен таймауын, ұлт үшін күресте қайсар болуын басты міндет деп түсіндіреді. 
Бүгінде бұл мақаланы оқи отырып, дәл бір ғасыр бұрынғы ұлтшыл жастардың рухына тағы бір мәрте көз жеткіземіз. Олар бет алған жолдарынан таймай, елдік мұратты бәрінен жоғары қойып, қажет болса өздерінің ғұмырын да қиюға дайын болған. Шын мәнінде, Алаш жастары сол сертінен қайтқан жоқ, ел тәуелсіздігі жолында күресіп, өмірлерін осы мақсатқа арнады.
«Жас азамат» газеті аз уақыт шыққанына қарамастан, қазақ баспасөзі тарихында ерекше орын алды. Ол ұлттық саясат пен мәдениетті насихаттап, жастардың ой-санасын жаңғыртып, Алаш идеяларын қолдап, елдік бағытты бекемдей түсті. Оның көтерген мәселелері - білім, теңдік, азаттық, ұлттық бірлік - бүгінгі күнге дейін өзектілігін жоғалтқан жоқ.
Соңында қортындыға келсек, «Жас азамат» - бір дәуірдің ғана емес, ұлт болашағына сенген жас ұрпақтың рухани мұрасы. Ондағы мақалалар, әсіресе «Біздің ұлтшылдар» секілді жігерлі үндеулер, қазақ жастарын қайсарлыққа, табандылыққа, елді сүюге тәрбиелейтін асыл құндылықтар ретінде бағалы. Жүз жыл бұрынғы жас азаматтардың рухы - бүгінгі тәуелсіздіктің де негізін қалаған биік сенімнің, өр рухтың көрінісі.