Тіл мерекесіне арналған сынып сағаты

Алматы облысы Райымбек ауданы Тегістік ауылы «М.Мақатаев атындағы орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен» коммуналдық мемлекеттік мекемесі информатика пәнінің мұғалімі Апендиева Фарида Акимханқызы

Тіл мерекесіне арналған сынып сағаты

Мақсаты: Оқушыларға мемлекеттік тілдің өркендеп, оянуына, мемлекеттік тілімізді сүюге, мемлекеттік тілді аяққа баспай, мәртебесін биік ұстау жөнінде, әр ұлттың өзіндік ерекшеліктері, салт-дәстүрі, діні, тіл ерекшелігі болатынын түсіндіру. Оқушылардың ой-өрісін, дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын молайту, жұрт алдында еркін ауыз екі сөйлеуге баулу.
Түрі: Дәстүрлі
Көрнекілігі:  буклет, нақыл сөздер, кроссворд
Кіріспе бөлім:
Мұғалім сөзі: Қазіргі ең таза, ең бай, ең табиғи және бұзылмай, бұрынғы қалпында сақталып қалған тіл болса, ол да – қазақ тілі және қазақ әдебиеті, шын ғылым үшін біз мұны ашық айтуымыз керек.

1-жүргізуші: -Қайырлы күн, құрметті Ана тіліміздің меркесіне жиналған қауым. Баршамызға  Тіл мерекесі құтты болсын!   Тіл мерекесіне орай өткізгелі отырған 7^а сыныбының «тілге құрмет, елге құрмет »  атты тәрбие  сағатын  бастауға рұқсат етіңіздер. Бұл мерекеміз елбасымыз «Н.Ә.Назарбаевтың 22 қыркүйек Тіл мерекесі күні болып атап өтілсін деген бастауын қолдап,мерекеге жиналып отырсыздар. Яғни 1997жылы 22 қыркүйек күні қабылданған Қазақстанның тіл туралы Заңында Республика халықтарының тілдерін қолдау мен дамыту құқығының негізі бекітілген.

Тіл – әрбір ұлттың заңы сезімнің, ойдың жанды бейнесі. Қазақ халқы – сөзге шешен, ойы ұшқыр, мақалдап сөйлейтін халық. Кез-келген дауды атақты билеріміз бір ауыз сөзбен шеше білген. Осыншама жылдар бойы жеңілмей келе жатқан тіл.

2- жүргізуші: Язык-это общественное явление, которое действует на протяжении всего существования человечества. История не знает ни одного человеческого коллектива, который бы не пользовался языком. И это понятно. Человек существует только в обществе. Он постоянно связан с другими людьми. Средством общения служит язык. При помощи языка люди передают свои мысли,желания,чувства.
Язык связан с мышлением, сознанием людей. Он возник в глубокой древности. Он тесно связан с жизнью общества.

Знать язык сегодня стало

Лишь один, не скрою, мало.

Если два- вопросов нет,

Ты для всех – авторитет.

Тех, кто три прекрасно знают,

Все за гениев считают.

Ну, а, если все четыре-

Нет людей богаче в мире

3-жүргізуші   English is a  West Germanic language that was first spoken in England and is now the most widely used language in the world. Kazakh is the official state language of Kazakhstan, in which nearly 10 million speakers are reported to live. It is the third most common native language in the world, after Mandarin Chinese and Spanish. It is widely learned as a second language and is an official language of the European Union.  Approximately 375 million people speak English as their first language.

Ән: «Қазақ әні», орындайтын Жабықбай Нұрғиса

 

Қазақстан Республикасының тіл туралы заңдары:

4-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі

Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі-қазақ тілі.

Мемлекеттік тіл-мемлекеттің бүкіл аумағында қоғамдық қатынастардың барлық саласында қолданылатын мемлекеттік басқару, заң шығару, сот ісін жүргізу және іс қағаздарын жүргізу тілі.

Үкімет, өзге де мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдар:

Қазақстан Республикасында мемлекеттік тілді барынша дамытуға, оның халықаралық беделін нығайтуға;

Қайсар: Балалар құтты болсын тілің бүгін

Ашатын жан сарайын білімдерінің
Кешегі анаң айтқан, бабаң айтқан
Тіліңе зер салыңдар бұрынғының.

Мадияр: Әрбір тілде сөйле әлемді таң қылып,

Ана тілін білмеу қандай заңдылық.
Өсер балаң, байтақ далаң тұрғанда.
Қазақ тілі жасау керек мәңгілік.

Нұрғиса: Қазақ тілім өз тілім, ана тілім

Абай , Мұхтар сөйлеген дана тілім.
Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені
Болашағым, бақытым дара тілім.

Мақсат: Ана тілің біліп қой,

Еркіндігің, теңдігің.
Ана тілің біліп қой,
Мақтанышы елімнің.

Жансая: В основном законе государства- Конституции РК- записано, что русский язык является языком межнационального общения. Во всех  школах дети изучают кроме родного языка ещё и русский.   Русский язык, один из мировых языков. Его изучает, знает почти все население Казахстана. Знание русского языка сближает народы нашей независимой республики, укрепляет дружбу с народами других республик и зарубежных стран

Но как родной люблю язык я русский:
Он нужен мне, как небо, каждый миг.
На нем живые трепетные чувства открылись мне.
И мир открылся в них.

Айман: Узнай родной язык

В нем сила и свобода
Узнай родной язык
В нем государства гордость
Родной язык в нем честь
И совесть человека
Учи чужую речь
Свою цени навеки.

Бағжан: Там где сладко пахнет смородиной

Там где дом и родная земля.
Это все называется Родина
Дорогая, родная Земля!

Айбар: Какое веселое доброе слово

И солнышка светит так сладко
Мы скажем все вместе
Пусть слышит по всюду

3- жүргізуші. Today we are proud of our country. We celebrate the 20^th year of our Independence in this year . since these years we got a lot of results and successes of our coutry.

Now, you are welcome to enjoy  our party.

“the status of languages is the future of country”- «Тілге құрмет-елге құрмет»

Би:Түрік биі , орындайтын қыздар тобы

3-жүргізуші:Kazakh is state’s language. Every nationality who lives in Kazakhstan must learn and speak in Kazakh. Our task is to learn three languages. The President said in his sending that we must know three languages-native Kazakh, Russian and English. The great German poet Geothe said:”he who doesn’t know of foreign language doesn’t know his own language”. That’s why we must learn different languages.

Жансая:The tongue of  idle person is never idle

Жалқау ісін тілімен тындырады

Разговором сыт не будеш

Бағжан:Learn to say beforу  you sing.

Ой ойласаң, кең ойла,

Алды-артыңды  тең ойла.

Сначала подумай, а потом скажи,

Все осваивается постепенно.

Айбар:A shill tongue makes a wise heed.

Білмесең үндеме,білгірді күндеме

Говори меньше, умнее будеш

Молчанкой никого не обидешь

Айман:Action speak louder that words

Адамды сөзінен емес ісінен таны

О человеке судят по его делам, а не по словам.

Ән: «Ана туралы»  орын.Жабықбай Нұрғиса

1-жүргізуші:11 бап. Азаматтардың өтініштеріне қайтарылатын жауап тілі

Мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдардың азаматтардың өтініштері мен басқа да құжаттарға қайтаратын жауаптары мемлекеттік тілде немесе өтініш жасалған тілде беріледі.

12 бап. Қарулы Күштер мен құқық қорғау органдарындағы тіл

1-    Оқушы: Сен ана тіл жүрегісің анамның,

Жүрек ана мен өзіңнен жаралдым.

Сағат сайын саулығыңды тілеймін,

Сенсіз маған керегі жоқ ғаламның.

Сенің арқаң қанып ішсем тұнықтан,

Сенің арқаң дүниеден сыр ұқсам.

Анашымды ұтытқаным емес пе,

Ана тілім егер сені ұмытсам?

Нұрбол:Жүзімнің нәзік, нәрлі сабағындай,

Тіліңді мәпелей біл, ала қылмай.

Аямай арам шөбін отап отыр,

Таза сақтап көзіңнің жанарындай.

Толқын: Бұл гүлденіп жайнаған

Гүлстандар Отаны!
Бірін-бірі сыйлаған
Туысқандар Отаны!
Бұл ғажайып мұратты
Халықтардың Отаны!
Алтын заман құратын
Алыптардың Отаны!
Сол алыптың бірімін-
Отанымның ұлымын!

Тілім, дінім, самғаған, шарықтасын
Самғаудан еш уақыт жалықпасын
Өз алдында өмірден теңдік алған
Ана тілім көгімде қалықтасын.

Айтолқын:Сүйесің өз тіліңді
Боласың білімді
Өз тілің үйретер
Өнерді ғылымды
Ардақта тіліңді

 

Марғұлан:Тілім барда мақтанам
Тілім менің аппақ ән.
Бірлігімді бүгінгі
Ана тілім сақтаған.

2-жүргізуші:

На земном шаре много языков: Русский, казахский, английский, немецкий, французский и др. Особую роль в развитии человечества сыграли так называемые мировые языки. Таких языков 6: английский, французский, русский, испанский, китайский, арабский. На любом из этих шести языков проводятся международные встречи, совещания на мировом уровне.

Знание английского языка помогает стать грамотным, эрудированным специалистом во всех отраслях науки и техники.

3-жүргізуші:

A  lot of people speak English in China, Japan, India, Africa

and other countries. It is studied as a foreign language in many

schools. So it is very useful to learn foreign languages. Knowledge

of foreign languages helps us to develop friendship and

understanding among people.

Көрініс: «Тіл құдіреті»

Қазақ тілінен асыл, қазақ тілінен бай тіл жоқ. Егер қазақ тілін білсе, дін де осында, ғылым-білім де осында. Дүниедегі ең асыл тіл – араб тілі, одан кейін түрік тілі, түрік тілінің ішіндегі гауһары – қазақ тілі.

Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы

Ең сауатсыз деген қазақтың өз тілін жете меңгергендігі сондай, ондайды біз Еуропада француздар мен орыстардан байқаймыз. Егер олар әңгіме айта қалса,сөз оралымдары көркем де сүйкімді, тілі өткір де майда, шешен де тапқыр. В.Радлов

 

Ендеше: «Адамға екі нәрсе тіректегі, бірі-тіл, бірі-ділің жүректегі»-деп, Ж.Баласағұн айтқандай, қазақ тілінің көсегесін көгерту алдымен өзін қазақпын деп санайтындар ғана емес, Қазақстан топырағында тұратын таза ниетті әрбір азамат, мемлекеттік тіл — қазақ тілін өзіне тірек етіп, ол тілді жүрегімен сүюі тиіс.

Елбасы айтқандай, «Қазақстанның болашағы-қазақ тілінде» екенін ұмытпайық.

Балалар, тіл туралы біз не білеміз? Ойларымызды ортаға салайық.
Ақбота: Халық бар жерде тіл бар.Тіл бар жерде өнер бар.Өнер бар жерде жанкүйер бар.Әр халықтың ана тілі- оның бақыты, оның қуанышы.
Досым: Туған тілің мақтан ету, оны таза сақтау, оның өрлеп, өсе түсуіне еңбек сіңіру- әрбір қазақ отбасының жүрегі.
Темирлан: Халықтың қуаты- тілдің қуаты. Біз ана тілімізді ең айтқыш, ең білгір, ең бай тілдердің біріне айналдыруымыз керек.

Тіл – халықтың автопортреті…

Тіл жоқ жерде ұлт жоқ.                                                                        Шыңғыс Айтматов

Егер ертең туған тілім жоғалар болса, мен бүгін өлуге даярмын.

                                                                       Расул Ғамзатов

Қасиетін сезем деп ана тілдің,

Қауырсыны қалмады қанатымның                                                                             

Айкүлсім:Сөз асылы-мақал

Айман:Шешеннің тілі артық.

Шебердің қолы артық.

Мақал-мәтелдер сайысы:

1.  Піл көтермегенді, … (тіл көтереді).
2. Жеті жұрттың тілін біл, (Жеті түрлі ілім біл).
3. Бас кеспек болса да, … (тіл кеспек жоқ).
4. Бал тамған тілден … (у тамған).
5. Тіл қылыштан … (өткір).
6. Жыланның уы тісінде, адамның уы … (тілінде).
7. Тілден артық … (қазына жоқ).
8. Сүңгі жарасы бітер, … (тіл жарасы бітпес).

4. Викториналық сұрақтар:
   1. Қазақ тілі қай тілдер тобына жатады? (түркі тілдес).
   2. Қазақ тілі алғаш мемлекеттік мәртебесін қай жылы алды? (1989).

Ән «Қазақстан» орын.Айгүлсім мен Бағжан

Мұғалім:

Қалың елің қазағыңа қорған бол!
Жеткіншегім жайқала өсіп  орман бол,

Шет тілі мен компьютерді меңгеріп,

Елге тірек, нағыз ұлттық тұлға бол!

Жомарттық пен мәрттік. Бұлардың негізінде  үш нәрсе бар: бірі – өз айтқан сөзіңді өзің орындау; екіншісі — әділдік пен туралыққа нұқсан келтірмеу; үшіншісі — қайырымдылықты есіңе ұстап ұмытпау. Егер мәрттік пен жомарттық жолында жүрмек  болсаң, әр уақытта үш нәрседен сақтанғайсың: көзді — жаман назардан, қолды — жаман істен, тілді — жаман сөзден.

Осымен бізді тіл мерекесіне арналған тәрбие сағатымыз аяқталды.

---