Шұрайлы мекенім

Ю.Гагарин атындағы №3 ЖОМ мемлекеттік мекемесі

«Шұрайлы мекенім»
Элективті курс жоспары

Сыныбы: 6.

Пәні: Қазақстан тарихы.

Пән мұғалімі: Базарова Айман Сапаргалиевна

Түсінік хат

Тарихи сана – бұл тарихты білу, тарихи тәжірибе мен оның сабақтарын ұғынып түсіну, әлеуметтік болжау, өз іс-әрекеті үшін тарихи жауапкершілікті түсіну. Оқу-тәрбие процесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылатын тарихи білім тұлғаның, азамат пен патриоттың қалыптасуына көмектеседі.

«Шұрайлы мекенім» элективтікурсы жалпы орта білім беретін мектептердің 6-сынып оқушыларына арналған. Бұл бағдарлама Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласының «Туған жер» бөлімін іске асыру мақсатында жасалды.

Курс мақсаты - білім алушылардың бойында тарихи сана, қазақстандық патриотизм, өз елінің тарихы мен мәдениетіне құрмет, өз ата-бабаларының жетістіктеріне деген мақтанышсезімін қалыптастыру, ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтарды дарыту, зерттеушілік, ойлау, коммуникативті дағдыларды дамыту.

Білім алушылардың бойында тарихи сана, өз елінің шұрайлы жерлерімен танысуын,ғасырлар бойы қалыптасқан жалпы адамзаттық құндылықтарды дарыту және зерттеушілік, ойлау, коммуникативті дағдыларды дамыту.

Курстың мақсаты: Өлкетану материалдарын оқыту арқылы мектеп оқушыларына елдің тарихын таныстырып, меңгерту. Туып-өскен жері туралы мәліметті игерту. Еліне, жеріне деген сүйіспеншілігін, қоршаған ортаға деген ерекше көзқарастарын қалыптастыру. Өлкетану сабағының тәрбиелік мақсаты ретінде Отанына деген патриоттық, ұлтжандылық, азаматтық сезімді тәрбиелеу.

Туған жерінің белгілі тарихи қайраткерлерінің өмірлерін оқып-тану. Ұлы Отан соғысына қатысқан батырларымыздың ерлігі туралы құжаттарды, мәліметтерді жинастырып, мектеп мұражайындағы жәдігерлер қатарын толықтыру.

Оқушылар туған аймақтың табиғи-экономикалық ерекшеліктерін және олардың даму келешегін оқып-үйренеді.

Бос уақыттарын тиімді пайдалануды, салауатты өмір салтына қалыптастыруды көздейді. Өлке тарихы туралы материалдарды жинақтай отырып, оны ғылыми тұрғыда зерттеп, шығармашылықпен қолдана білу іскерліктерін дамытуға мүмкіндік береді.

Оқытудағы тұлғаға бағытталған тәсілдер –  негізгі іс-әрекетті жүзеге асыру барысында тұлғаға бағытталған ұстаным оқушының жеке қызығушылықтары мен қабілеттерін ескеруді, өзінің ой-пікірін анықтау және қорғай білу дағдыларын қалыптастыруды, тарихи оқиғаларға баға беру және өзіндік қорытындыларды шығаруды көздейді. 

Іс-әрекетке бағытталған тәсілдер білім мен дағдылардың белсенді танымдық іс-әрекет үдерісінде қалыптасатындығын білдіреді. Тарихи деректер мен басқа да ресурстарды өзіндік іздену, түсіндіру, талдау, тұжырымдау мен бағалауды көздейді. Оқу бағдарламасында жаңа ақпаратты қолдану мен түрлендіру мүмкіндіктерін қолдануға баса назар аударылады, оқушылардың функционалды сауаттылығын қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Саралап оқыту тәсілдері оқушылардың жеке қабілеттіліктерін ескере отырып, тапсырмалар беріледі.

Коммуникативтік тәсілдер оқу үдерісінде тілдік және сөйлеу нормаларын дұрыс пайдаланып, түрлі жағдайларда қатынас әрекетінің басқа қатысушыларымен ой бөлісуі .

Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану. Ақпаратты табу, құрастыру және басқару, мәліметтер және идеялармен бөлісу, бірлесіп әрекет ету,

Курстың мақсаты мен міндеті:

Курсты  оқытудың мақсаты – оқушылардың білімі мен дайындық деңгейін, жас ерекшеліктерін ескере отырып,өлкенің шұрайлы жерлерімен таныстыру. Қойылған мақсаттарға сай пəнді оқытудың келесі міндеттері орындалуы тиіс:

•  Өз Отанын сүйетін, оның тарихын, әдет-ғұрпын, тілін құрметтейтін тұлға тәрбиеленеді;
•  Оқушы бойында оқулықтан тыс материалдармен шығармашылық жұмыс істеу қажеттілігі пайда болады;
•  Оқушыларда қоршаған ортаны бақылай алу білігі қалыптасады, олардың күнделікті істерге қатысу қабілеті дамиды;
•  Туған жеріндегі ұлттардың салт-дәстүрін білу және құрметпен қабылдау;
•  Туған өлке тарихының тірі куәгерлерін саралау категорияларын білу: Ұлы Отан соғысы ардагерлері, тыл ардагерлері, еңбек ардагерлері, еңбегі сіңген педагогтар мен дәрігерлер және т.б.;
•  Отанымыздың тарихына жаңа беттер қосылады
•  Оқушылардың өз еліміздің  мəдени мұраларына қызығушылығын қалыптастыру;
•  Оқушылардың жас ерекшелігін ескере отырып, түрлі дерек көздерінен қажетті ақпаратты іздестіру арқылы өзіндік жұмыспен айналысуына мүмкіндік беру.

Пəнаралық байланыс:

«Дүние жүзі тарихымен»:

Қазақстан тарихы дүние жүзі тарихының құрамдас бөлігі;

Қазақстан тарихын оқытқанда көршілес мемлекеттердің тарихымен байланысты қарастырылатын ортақ мəселелерді қарастыру;

«Географиямен»:

Қазақстан территориясының жəне шекарасының анықталу кезеңі;

Қазақстан территориясында əкімшілік-территориялық реформалардың жүргізілуі;

Қазақстан территориясының  ескерткіштердің орналасу аймағы;

«Қазақ əдебиетімен»:

Қазақстанның көрнекті ақын-жазушыларының көркем шығармаларды жазуда тарихи оқиғалармен байланыстыруы;

ХХ ғасырдағы қазақ зиялыларының шығармашылықтарын білу;

«Музыкамен»:

музыкалықшығармалардыңтарихиоқиғаларменбайланыстылығы;

Қазақстантарихындағымаңыздыоқиғалардыбаяндаудамузыкалықшығармалардыңдереккөзіретіндеқызметі;

Күтілетін нәтиже:

•  Өз Отанын сүйетін, оның тарихын, әдет-ғұрпын, тілін құрметтейтін тұлға тәрбиеленеді;
•  Оқушы бойында оқулықтан тыс материалдармен шығармашылық жұмыс істеу қажеттілігі пайда болады;
•  Оқушыларда қоршаған ортаны бақылай алу білігі қалыптасады, олардың күнделікті істерге қатысу қабілеті дамиды;
•  Туған жеріндегі ұлттардың салт-дәстүрін білу және құрметпен қабылдау;
•  Туған өлке тарихының тірі куәгерлерін саралау категорияларын білу: Ұлы Отан соғысы ардагерлері, тыл ардагерлері, еңбек ардагерлері, еңбегі сіңген педагогтар мен дәрігерлер және т.б.;
•  Отанымыздың тарихына жаңа беттер қосылады.

«Шұрайлы мекенім» элективті  курсының бағдарламасының мазмұны

І бөлім:

Туған өлкем – 2 сағат

1. Кіріспе. Өлкетану пәнінің ұғымы мен маңызы

2. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласының басым бағыттары. Қазіргі Қазақстанның басты рухани құндылықтары. Ұлт руханиятын ХХІ ғасыр биігіне көтеретін рухани жаңғыру бағдарламасының өзектілігі. Ғылым, білім, мәдениет пен тарихты тұтастай қамтитын ұлттық рухани жаңғыру мәселесі. Бағдарламалық мақаланың негізгі бөлімдері мен түйінді идеялары (2017ж, 12 сәуір).

ІІ бөлім: Туған жердің тарихы -13 сағат

1. Менің елім Қазақстан.

2. Қазақстан Республикасының Рәміздері.

3. Қазақстан Республикасының Ата заңы.

4. Қазақстан Республикасының жер көлемі, шекаралас елдер.

5. Қазақстан Республикасының тарихи орындары.

6. Қазақстан Республикасының шұрайлы жерлері.

7. Ауыл тарихы, атауы туралы не білеміз? (Ауыл тарихы және атауы туралы деректер жинақтау).

8. Ауылдан шыққан тарихи тұлғалар: билер, батырлар өмірі, ерлік істері (Туған өлкенің тарихына кірген билер, ақындар, батырлар мен палуандар. Тұлғалардың тарихтағы рөлі мен өлке тарихына бекер кірмегендігі).

9. «Шежірелер сыр шерткенде» Өлке шежіресі туралы деректер жинақтау. 

10. Ауыл кітапханасына саяхат ( Саяхат сабақ).

11. Шежірелі – туған өлкем тарихына қатысты тәжірибелік- сабақ . (Жинақтау, Қорытындылау)

12. Гидрографикалық сулары және оларды пайдалану (жергілікті жердің өзен, көлін зерттеу).

13. Туған жердің табиғатын қорғау аясында тәжірибелік- сабақ (Шығармашылық жұмыс).

ІІІ бөлім: Өлкенің мәдени мұрасы - 9 сағат

1. Ауылдағы тұңғыш мектеп, қай жылы ашылды, қалай аталды, алғашқы түлектері. Мектептің тарихы (ауыл мектебінің тарихы туралы мағлұматтар жинақтау).

2-3. Ауылдағы ескерткіштер тарихымен танысу, ашылу себептері. Ескерткіштер арқылы тарих қойнауына үңілу ( өлкенің ескерткіштері, тарихи деректері).

4. Ауылдың мәдениет саласында еңбек еткен адамдары, өнерлі адамдары туралы деректер жинау (мәдени саласында еңбек еткен тұлғаның шыққан тегі жайындағы мәліметтерді жинау).

5. Табиғи мұра және табиғи қорлары деректер мен зерттеулер (өлкенің табиғи мұра ескерткіштері, ландшафт ерекшеліктерінң әр түрлі сипаты, табиғат нысандарын зерттеу).

6-7. Тарихи археологиялық ескерткіштеріне сипаттама, ерте және орта ғасырлардағы жәдігерлер (өлкедегі археологиялық зерттеулер нәтижесіндегі табылған жәдігерлерге талдау жасау).

8. Қазіргі тарих және мәдениет ескерткіштерді талдау ( ХІХ – ХХІ ғасыр тарих және мәдениет жәдігерлерінің пайда болу тарихы).

9. Мектеп мұражайларындағы материалдармен танысу (саяхат сабағы).

ІV бөлім: Өлкетану-7 сағат.

1-2. Өлкедегі ежелгі тарихи шайқастар.

3. Өлке тарихы және Ұлы Жібек жолы.

4-5. Туған өлке тарихы Қазақ хандығы тусында.

6. Өлкенің еңбек ерлері.

7. Өлкедегі «100» жаңа есім.

V бөлім: Ордабасы ауданына 55 жыл-2 сағат.

1. Ордабасы ауданының тарихы.
2. Ордабасы ауданына 55 жылдығы.

VІ бөлім: Қорытынды-1 сағат.

1. Қорытындылау.

Қ/С	Мазмұны.	Сағат саны		Мерзімі		Ескерту
І бөлім:  Туған өлкем – 2 сағат
1	Кіріспе.	1
2	Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласының басым бағыттары.	1
ІІ бөлім: Туған жердің тарихы 13 сағат
3	Менің елім Қазақстан.	1
4	Қазақстан Республикасының Рәміздері.	1
5	Қазақстан Республикасының ата заңы.	1
6	Қазақстан Республикасының жер көлемі, шекаралас елдер.	1
7	Қазақстан Республикасының тарихи орындары.	1
8	Қазақстан Республикасының шұрайлы жерлері.	1
9	Ауыл тарихы, атауы туралы не білеміз? (Ауыл тарихы және атауы туралы деректер жинақтау	1
10	Ауылдан шыққан тарихи тұлғалар: билер, батырлар өмірі, ерлік істері (Туған өлкенің тарихына кірген билер, ақындар, батырлар мен палуандар. Тұлғалардың тарихтағы рөлі мен өлке тарихына бекер кірмегендігі).	1
11	«Шежірелер сыр шерткенде» Өлке шежіресі туралы деректер жинақтау.	1
12	Ауыл кітапханасына саяхат ( Саяхат сабақ).	1
13	Шежірелі – туған өлкем тарихына қатысты тәжірибелік- сабақ . (Жинақтау, Қорытындылау)	1
14	. Гидрографикалық сулары және оларды пайдалану (жергілікті жердің өзен, көлін зерттеу).	1
15	Туған жердің табиғатын қорғау аясында тәжірибелік- сабақ (Шығармашылық жұмыс).	1
ІІІ бөлім: Өлкенің мәдени мұрасы - 9 сағат
16	Ауылдағы тұңғыш мектеп, қай жылы ашылды, қалай аталды, алғашқы түлектері. Мектептің тарихы (ауыл мектебінің тарихы туралы мағлұматтар жинақтау).	1
17	Ауылдағы ескерткіштер тарихымен танысу, ашылу себептері. Ескерткіштер арқылы тарих қойнауына үңілу ( өлкенің ескерткіштері, тарихи деректері).	1
18	Ауылдағы ескерткіштер тарихымен танысу, ашылу себептері. Ескерткіштер арқылы тарих қойнауына үңілу ( өлкенің ескерткіштері, тарихи деректері).	1
19	Ауылдың мәдениет саласында еңбек еткен адамдары, өнерлі адамдары туралы деректер жинау (мәдени саласында еңбек еткен тұлғаның шыққан тегі жайындағы мәліметтерді жинау).	1
20	Табиғи мұра және табиғи қорлары деректер мен зерттеулер (өлкенің табиғи мұра ескерткіштері, ландшафт ерекшеліктерінң әр түрлі сипаты, табиғат нысандарын зерттеу).	1
21	Тарихи археологиялық ескерткіштеріне сипаттама, ерте және орта ғасырлардағы жәдігерлер (өлкедегі археологиялық зерттеулер нәтижесіндегі табылған жәдігерлерге талдау жасау).	1
22	Тарихи археологиялық ескерткіштеріне сипаттама, ерте және орта ғасырлардағы жәдігерлер (өлкедегі археологиялық зерттеулер нәтижесіндегі табылған жәдігерлерге талдау жасау).	1
23	Қазіргі тарих және мәдениет ескерткіштерді талдау (ХІХ – ХХІ ғасыр тарих және мәдениет жәдігерлерінің пайда болу тарихы).	1
24	Мектеп мұражайларындағы материалдармен танысу (саяхат сабағы).	1
ІV бөлім: Өлкетану-7 сағат.
25	Өлкедегі ежелгі тарихи шайқастар.	1
26	Өлкедегі ежелгі тарихи шайқастар.	1
27	Өлке тарихы және Ұлы Жібек жолы.	1
28	Туған өлке тарихы Қазақ хандығы тусында.	1
29	Туған өлке тарихы Қазақ хандығы тусында.	1
30	Өлке Өлкенің еңбек ерлері.	1
31	Өлкедегі «100» жаңа есім.	1
V бөлім: Ордабасы ауданына 55 жыл-2 сағат.
32	Ордабасы ауданының тарихы.	1
33	Ордабасы ауданына 55 жылдығы.	1
VІ бөлім: Қорытынды бөлім-1 сағат.
34	1. Қорытындылау	1

 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі.

1. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласы.

2. «Тарихи түлғалар» Алматы. «алматы кітап баспасы», 2009 ж.

3. Шұрайлы мекенім. Уәли Түймебайұлы, Шымкент 2019 ж.

4. Ордабасы энциклопедиясы, Шымкент «Ордабасы баспасы» 2008 жыл.

5. Қазақ тарихынан, Алматы «Жалын баспасы» 2004 жыл.

6. Ордабасы- Тәуелсіздік тұғыры, «Ордабасы» баспасы 2014 жыл.

---