Мүсін өнерінің түрлері

Маңғыстау облысы
Бейнеу ауданы
«Атамекен орта мектебі»ММ
Бейнелеу өнері пәні мұғалімі
Карасаева Каламкас Онгарбаевна
Сынып: З «Ж»

Сабақтың тақырыбы: Мүсін өнерінің түрлері
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға мүсін жайлы жалпы түсінік беру. Мүсіншілердің көркем шығармаларын талдау. Мүсін сомдау материалдарының технологиялық тәсілдерімен таныстыру.
Білімділігі: Оқушыларды негізгі ұғымдармен таныстыру, мүсіндердің жасалу жолдарын, оның заңдылықтарын есте сақтай отырып түсіндіру.
Тәрбиелігі: Сабақ үстінде таза, ұқыпты, көркем сазбен еңбек етуге баулу. Оқушыларды адамгершілікке, мәдениеттілікке үйрету, тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың көру, есту, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Сурет салудағы еңбек белсенділігін арттыру. Оқушының ой - өрісін, қиялын дамыту.
Сабақтың көрнекілігі: Слайд, ермексаз, тақтайша, сутеттер. Қолданылатын құралдар: Ермексаз, тақтайша, қол орамал, сым, әртүрлі ойыншық мүсін түрлері.
Сабақтың типі: Жаңа сабақты түсіндіру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап арқылы сұрау, практикалық жұмыс.
Пән аралық байланысы: Мүсін өнерін тарих, математика, технология пәнімен байланыстыру.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі:
А) Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу.
Ә) Оқушыларға сабақтың тақырыбын хабарлау.
Б) Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
Үй тапсырмасын сұрау: Бағалау Пропорция туралы түсінік. Таңғажайып жануарлар 1. Пропорция дегеніміз не? Дененің әр түрлі бөліктерінің, сол сияқты дене бөліктері мен тұтас дененің өзара қатынасы пропорция деп аталады.
Негізгі бөлім:
Оқушыларға жаңа сабақтың тақырыбын түсіндіру. Олардың зейінін сабаққа аудару, жаңа сабақты пысықтау.
Жаңа сабақ
Бүгінгі өтетін сабағымыздың тақырыбы: «Мүсіндеу өнерінің түрлері» Мүсіндеу – көркем өнердің бір түрі. Мүсін – кеңістікте жан-жақты бейнеленген, сомдалан көркем шығарма. Мүсінді «скульптура» деп атайды. Ол сөзді ең алғаш ежелгі римдіктер ойластырған. «Скульпо» -деген латын тілінде «кесу, қашау » деген мағынаны білдіреді. Мүсіндеудің негізгі бөлімі - адам. Мүсіндеудің түрлері: Жұмыр және рельеф.
Жұмыр мүсіндеу үш өлшемдеуден тұрады. Олар кеңдік, биіктік, жуандық шығармашылығымызды айтамыз. Рельеф - мүсіндеу өнерінің кең тараған түрі.
Рельеф: Барелеьеф:
Горольеф:
Рельеф дегеніміз – тек бір жағынан қарағанда жазықтық бетінен жақсы көрінетін мүсінді айтады.
Барельеф - деп, жартылай сомдалған нәрсе жазықтық бетінен аз ғана шығып тұрса Баральеф болып табылады.
Горольеф - жазықтық жартысынан көбірек дөңестеу шығып тұрған мүсінді айтады
Мүсінші деп – сазбалшықтан қашап жасайтын адамды айтады.
Мүсіндеу техникасы - жабыстыру ою - шекіме, гольванопластика, металдау құю жатады.
Алғашқы қазақ мүсіншісі Хакімжан Наурызбаев 1951 жылы Харьков көркем сурет институтын бітіргеннен бері портрет және монументальді сәндік мүсін төңірегінде жұмыс жасайды. Мысалы: А. Құнанбаев, Ж. Жабаев, Ш. Уәлехановтың монументальды бюстері . Монументтік мүсіндеу – бұл ұлы адамдарға немесе тарихи оқиғаларға орнатылған, асқақ келісті де мәнерлі өз бойына үлкен жалпы адамзаттық идеяны жинақтаған ескерткіштер.
Қондырғылы (станокты) мүсіндеу көбіне портрет ретінде ұсынылады.
Қондырғылы мүсіндеуде бір топ адамдарды немесе бір адамның тұлғасын бейнелейтін жанрлық мүсіндеу едәуір орын алады.
Мүсін әртүрлі материалдардан фарфордан, ағаштан, сүйектен тастан мүсіндері түрлі - түсті болып келеді.
Мүсіндік бейнелеу бөлімінде - көбіне адам, ал кейде хайуанаттар, жансыз заттар болып келеді.
Практикалық жұмыс:
Оқушылар бүгін алмұрт мүсінін жасап үйрене отырып, күрделіге өтеміз. Қазақ халқында жеті қазынаның бірі «Жүйрік ат» жылқы малын қазақ халқы аса жоғары бағалаған. Жалпы анималистік жанрдағы жануарлар немесе натюрморт жанрындағы заттарды жасап үйренеміз. ермексазды алып жұмысты бастаймыз. Қанеки оқушылар тақтадағы яғни көрнекілік бойынша аттың мүсінін ұқыпты түрде жасаңдар. Қызықты мәліметтер. Қысқаша айтып өтемін. Санкт – Петербургтегі атақты Аничков көпіріндегі 170 жыл бұрынғы салынған ғажайып мүсіндік топтама. Орыс мүсіншісі П. Клодт жұмыстары. Қорытынды. Суреттер бойынша сөзжұмбақты шешеміз.
1. Адам бетінің қозғалысы. Мимика адамның көңіл күйін білдіреді.
2. Бұл жануар «шөл кемесі» - түйе.
3. Сәулет (Сәулет өнері) - адам тұрмысы мен қызметі ұшін қоршаған ортаны көркемдей отырып құрылыс тұрғызу және жобалау өнері
4. Кескіндеме - басты әсерлегіш құралы - түс және бояумен алуан тәсілдер қолдалынатын бейнелеу өнерінің түрі.
5. Анималистік жанр - бейнелеу өнерінің жануарларды бейнелейтін түрі.

Үйге тапсырма:
Оқушылар үйге үй жануарлардың немесе натюрморттар мүсінін жасап келеміз.