Елден келді Есенғали

Баллада

Жүруші едік, сыртыңнан сұрау салып,
Тырау шалып алыстан жырау шабыт.
Соңғы көшті жеткізіп Маңғыстауға,
Алматыға оралдың, Раушанов.
Елдің атын жетер ем тегін мініп,
Музейде тұр ақ бас ер, өмілдірік.
Алматыға мен бүгін тұңғыш рет,
Ата жұрттан оралдым,- дедің күліп.
Ән ағызып жатқан шақ көк тал бүрден,
Сар даламның самалын жоқтап жүргем.
Шыр - шыр етіп кеудемде балапаным,
Маңғыстау жақ аман ба?-деп қалдым мен.
Деп жатыр жұрт:
Жол қайыр!.. Көш көлікті!
Сонда қалай?... Қызбалау дос демікті.
Ол жайында сен айтшы, - дедің маған,
Е, бұл да елге емге айтар естелік-ті.
Жететін жан жиналды бір кеңеске,
Көмейдегі көп сауал тұрды өңеште.
Түгіскендік бір досым күңкілдеп жүр:
Бұл жігіттің ауылы Сырда емес пе?
"Тұқымы еді бұл да бір сойдың ірі,
Өз еліне іріні қойды ма ұры?!"
Күрсінемін мен іштей, жігіттердің:
«Жизақ жақтан деп жүрсек...»- дейді бірі.  
Жапыраққа жиналған төгіліп нұр,
Асылады көк тасқа емініп гүл.
Араға алпыс жыл салып Алматыда,
Маңғыстаудың қос ұлы жолығып тұр.
Жолығып тұр құтылып құрығынан,
Бірі - баран болғанда, бірі — қылаң,
Бірі - бұлан болғанда, бірі — құлан.
Абыз шалдар кешегі тірі Құран.
Бір марқаның құлағын бөліп беріп,
Бір қолқаның су ішкен құдығынан.
Қос жүгермек бір - бірін танымай қап,
"Иә, Бекет!" — деп, содан соң "А, Құдайлап!"
Оралғасын табысты тіліне ұран,
Артында Ақпан, Сам, Матай, Бостан қалып,
Ауған, Иран, Үшқұдық, Қостам барып
Түп қазығын (мың шүкір!) тауып жатыр,
Жұтта азығын алдырып босқан халық.
Шүкірана, уақытқа! — салған назар,
Зар шындығын мен емес жалған жазар.
Маңғыстауда жамырап шығады алдан,
Әр төбенің басында қалған мазар.
Бесқаладан көш түзеп, Шағадамнан,
Қайтып жатыр ауылға көп оралман.
Құлпытастың қынасын сүртіп көрсе,
Шежіресі шығатын молалардан.
Кәрін төккен зәр заман қанды ғалам,
Әр қыраттан табылып, әр жырадан.
Тентек шалдың тұяғы тұздай құрып,
Кете жаздап, әйтеуір, қалдық аман.
Қызыр — Ілияс ауыл ек құраған бақ,
Бақ ұшқасын жол кетті бұралаңдап.
Балапаным кеудемде шырлайды үзбей,
Бозторғайды жұтқандай жылан арбап.
"Сен айт!" — дейсің...
Айта алмай алқынды ақыр,
Жүрек ыстық болғанда салқын ба тіл?
Кірпігімнің түбінде қайнар қайнап,
Алпыс жылдың аңызы алқымда тұр.
Көшкенменен көзімнен көп керемет,
Айта алмаспын әңгіме көпке керек.
Түртіп қалып қалғыған қызғалдақты,
Оятады шошытып көк көбелек.
Кейінгі ұрпақ оқитын қайтып келіп,
Уақыт - кітап, жатады жай түптеліп.
Құтылдым мен, орнына әңгіменің
Аралбайдың "Жұт жылын" айтып беріп.
Осы жерге алпыс жыл жеттік жүріп,
Босауға ерік бермейді тектім күліп.
"Бізге жаман жазуға болмайды"-деп,
Қол бердің де жүзіңді кеттің бұрып.
Шыр - шыр етті кеудеде балапаным,
Желіп барады нар ұлы нән атаның.
Сар даланың шықты исі cap баладан,
Ыстық неткен, япырмай, алақаның.
Желіп кеттің, жанымда бола тұрмай,
Жә! Желе бер!
Үш көкке қанатың жай.
Көз алмаймын ізіңнен,
Көзімді алсам
Мәңгілікке көз жазып қалатындай.

---