Түрме туралы түс

Түсімде түрмеде жатыр екенмін. Кешегі Зауал Ордасы орнатқан "жасанды тамұқтардың" барлық қақпасын ашып көрген, 30-50 жылдардың күллі азабы мен мазағын арқалаумен кеткен Маңғыстаулық ақын Түмен Балтабасұлы жаныма келіп маған жыр арнап тұр. Шошып ояндым. Түгел есімде қалмапты. Жосағы төмендегі:

"Болса да әлі үнің шағын,
Жыр арнайды бүгін шалың.
Түрме төрін көрдің сен де
Тумай жатып, құлыншағым.
Жерің — абат,
Елің — азат,
Бұл не қылған тегін азап? —
Түрмесі нес? —
Ақ Ордада
Сыйламас па сені қазақ?!
Берік қағып ар қазығын,
Лайық қыл нарға жүгін.
Біл қадірін бостандықтың,
Дегенің бе - бар Жазығың?
Қорықпайтын бір құдайдан,
Құтылмаған құлдық ойдан,
Қашырмасын Берекеңді
Қаптап жүрген кіл Күләйлан!
Аршылан ғып өсір ұлды,
Келісті қыл қосыныңды.
Есігіңді жаба алмайсың,
Бітеп алмай тесігіңді.
Кетті қыршын талай ұлың,
Ұлды сақта, халайығым.
Қызды жатқа төсек қылма,
Дегенің бе — бар Айыбың!?
Текті тумас саппас көптен,
Кілең саппас жақтас неткен?!
Кеше - сатқан,
Бүгін — жапқан,
Ертең сені атпас деп ең?!
Құпияңды ұққан мыстан —
Қапияға бұққан күшті Аң.
Қай кезде де қауіпті ғой,
Өз ішіңнен шыққан Дұшпан.
Соны ойласам қарғып тұрам,
Кетпегей-ді қалғып Күмән.
Жаның ояу болсын, Халқым,
Дегенің бе - барлық Күнәң?!
Қырқа көрме өскен Басты,
Өскенді де кешкен жақсы.
Абайға да әл бермеп ең,
Айыра алмай Дос пен Қасты.
Сөзін тыңдап өзге жұрттың,
Сазын тыңдап кезбе қырттың,
Арасында жүрсің қаңғып —
Шешендік пен Езбеліктің.
Жинап жаттың һәр жындысын,
Ер орнына Малғұнды ұсын! —
Осы ма, елім, жеткен жерің?! —
Дегенің бе — бар Қылмысың?!.
Әлдіге бас өткен шұлғып,
Мүжәлсізін тепкен Сұм Жұрт —
Қамын жеген Жанашырын
Түрмеге айдау — неткен Сұмдық?!
Ту сыртыңнан тіл де безеп,
Залым оғын жүр ме кезеп?
Құлыншағым! — Сендерге де
Жеткені ғой — Түрме - кезек.
Жаусынғандар кекшіл неден?
Өзегімде өксуде өлең.
Бәле-жала, түрме, қаза
Меніменен кетсін деп ем.
Қор-Зынданды талмай қазып,
Жырдан Ажал талмай ма азық?
Тілеуімді бермейтіндей Менде,
Тәңірім, қандай жазық!?
Алса-дағы ел бостандық,
Азаймапты-ау арбасқан қырт.
Ақындардың миын ояр
Албасты Аңдық — қалмас паңдық.
Қауымды ерткен өлең көші
Сен болар ең ел еркесі —
Сақта, өзіңді, Айналайын,
Түрме — көрдің көлеңкесі.
Егеменшіл ой-қырыңда
Орын жоқ па ойлы жырға. 
Тірі ақынды түрмеге сап,
Өлісіне той қылуда.
Кесілсе егер жыр өлімге,
Тек жатпаспын түнегімде.
Білегіңде - шынжыр үні,
Жыр сыңғыры — Жүрегіңде.
Достан бұқпа,
қастан да ықпа,
Жүрек қаны — жастан жұтпа.
Үз шынжырды Білектегі,
Шығар жырды Бостандыққа! –
Міне, саған Өлең — Батам!" —
Тап осылай дегенде Атам,
Орынымнан қарғып тұрдым –
Бар екен ғой көрерге Таң.
Қарғып тұрдым — Қауышудан
Көкірегіме ауысып ән.
Шар-шар еткен Бесіктегі
Құлыншақтың дауысынан.
Бұл несі деп Құт-Бабамның? —
Алғаш түк те ұқпағанмын.
Қақ төрінде жатыр екем,
Түрмеде емес! —
Құтханамның?..
Келген, Баба, қақ төріме,
Тілей берші бақты еліңе.
Жырыңда айтқан
Қойдым қамап —
Тор көзі бар дәптеріме...
1993 ж.

---