Сөз

I
Мәніне бармай, болмашы ғана сөз дейсің.
Сол сөздің ғажап құдірет-күшін сезбейсің.
Сиқырлы сөздің құзырыменен кей-кейде
Жақынмен алыс, жатпенен тіпті өздейсің.
Ел арасында дау деген жүріп сонау кез,
Егер болғанда, елдікке, бастап осы сөз,
Қиынға тартып, қыңырлыққа бет бұрғанды
Қайырып алып, қаңтарғаны бар болып тез.
Қас батырларды шығармай қамап тұйықтан,
Қас аруларды ада қып ардан, сиықтан.
«Тіл кеспек жоқ» деп қасқайып тұрған бастарды,
Қақ орынында қағып түсірген иықтан.
Осы сөз дейді аспанда бұлтты ұйытқан,
Тас жүректерге мейірім атты құйып қан,
Көрікті сөздің көмегі дейді талайды
Шығарып алған ел егер болар тұйықтан.
Жүрекке жылы жағымды сөздер жыланды,–
Дейді ғой халық,– жылжытып іннен шығарды.
Өнерлім деп ел сүйсініп қадір тұтқан ғой
Төркінін танып мәнісін сөздің ұғарды.
Сыйлаған халық, аталы сөзге тоқтаған,
Ер құнын кешіп, нар пұлын қиған жоқ таған.
Тыныштық ойлап, тынымсыздыққа тыйым деп,
Өкшелеп сезді оралып әсте соқпаған.

II
Сөз су емес дос, кейбіреу судай аққанмен,
Мадақтап, мақтап кей мықтыларға жаққанмен.
Көрпедей құрақ қиюластырып, амалдап
Толтырып қалта, күнкөріс пұлын тапқанмен.
Қорлық деп сөзден жығылып жату, мертігіп,
Сөзі мен ісін тең ұстар есті ер жігіт.
Аянышты-ақ ынжыққа біткен қайран тіл,
Әмісе жүрер атасын сөздің өлтіріп.
«Е, дегеніңді емеурініңнен таныдым»,–
Демей ме сірә халықтық дана тағылым.
Аянышты-ақ
мылжыңға біткен қайран тіл,
Сан он мың жолмен түсірген сөздің қадірін.
Айтысып ашық,
келе де алмай кесектен,
Малтығып майда
шыға алмай жымсық, есептен.
Аянышты-ақ,
Күншілге біткен қайран тіл.
Жыбырлап жүріп
тамағын тапқан өсекпен.
Сонардай ізін сиқырлығымен жасырып,
Қимасына да түлкі боп айла асырып.
Аянышты-ақ, залымға біткен қайран тіл,
Әккі боп алған зұлымдықты ішер асы ғып.
Сүзеген кердей кекірең басып,
түйіліп,
«Мен көкірекпен» маңына ернін шүйіріп,
Аянышты-ақ, шайпауға біткен қайран тіл,
Жұлындай қарар жанап кеткенді үйіріп.

III
Шуақ қой жанға жарастық тапқан әзілдер
Әзіліңді де әрқилы ұғар қазіргі ел...
Жақсы айттың-ау деп жалтармай жанын
жайып сап,
Өрелі сөзге өтелімін дер әділдер.
Шат көңілді де, шақ көңілді де жеткізер,
Ток болып ұрып азабын-дағы шеккізер.
Жанға азық етіп бір жалғыз сөзді медеу ғып,
Қайсы бір адал күтумен өмір өткізер.
Көрінбес нәзік қыл болып жалғар жүректі,
Көңілдерді аршып, көпір боп қосар тілекті.
Сөз бұзбас қамал, сөз шешпес түйін болар ма!
Өмірге күллі табасыз сөзден тиекті.
Осындай сөздің алуан-алуан қыры бар,
Түпсізде терең мау құлақ ұқпас сыры бар.
Талдырып бірде жаз көңілдерді суытса,
Мәңгі от бірде ақ түтек кеуде жылынар.
Ендеше, достым, сөзбенен әсте ойнама,
Ол үшін пұлым шыққан жоқ қой деп ойлама.
Шекілдеуіктің қабығы емес тастайтын,
Өз сезің – өзің, қарайтын болсаң ойлана.

---