Махаббат пен қара тас

Махаббат деп бастасаң — елең қағып құлағы
Жұрттың бәрі қыз жайлы жыр екен деп ұғады
Бояу да көп бұл сөзде, Мағына бар әр басқа
Кемпір қосақ секілді сан құбылған, арбасқан.
Махаббаты Цезарьдің — биігі екен даңқтың;
Құлагерді Ақанның махаббаты деп ұқтым.
Сенбеуші едім кәдімгі ағашқа — сол еменге
Ғұмыр бойы Толстой ғашық бопты дегенге.
Екі зәулім емен тұр. Екі еменге сол ұлы,
Ұлы қария күн сайын жүреді екен жолығып;
Солқылдатып жүрегін қайғы емгенде бір арда,
ақыл-ойдың не бір тың шындарына шығарда,
Келген екен сол жерге сақалынан жас парлап
Анна жайлы ғажайып романын бастарда;
Тұрмыс тартып етектен,
Қиял шырқап аспанға, —
ақыл-ой мен ақшаның басын зорлап қосқанда;
Келеді екен сол жерге;
Мейірім тілеп тастан да,
Үй-ішінің бітпейтін дау-шарынан қашқанда.
Кей ағамыз жеңгейге өкпе артқанда балаша
"Жас иісі" секілді қауышатын оңаша,
Сол бір екі еменмен сыбдырға бай, сырға нық
Толстой да, деседі, жолығыпты ұрланып.
Мәңгі тозбас сезімге — тозбайтұғын зат шыдар
Ең тұрақты махаббат, бәлкім, табиғат шығар?!
Қос кәрі емен түр әлі.
Сол қос емен түбінде
Төңкерілген астаудай қабыр жатыр бүгінде.
Емендер тұр асқақтап!
Мылқау топырақ-қабыры,
Табиғаттың өзіндей әрі қатал, өрі ұлы —
ескерткіш жоқ,
Қорған жоқ,
Үйілген тек топырақ,
Құстар сайрап алыста, судырар тек жапырақ...
Сенбеуші едім кәдімгі ағашқа — сол еменге
Ғұмыр бойы Толстой ғашық бопты дегенге:
Қос еменнің ұлы жан атын жайып әлемге
Ғашықтығын, кетіпті ол, қабірімен дәлелдеп.
Сүю үшін еменді — туу керек емен боп,
емендерге мен бір сәт қарап тұрдым елеңдеп:
Қос қара емен құпия жыр айтатын сықылды,
Сәл тыңдасаң жаныңды мұңайтатын сықылды,
Орыс төрі — осы жер!
Қалғандардың барлығы босағада сықылды,
№ 2-ші күзет осы арада сықылды...
Уа, ұлы жар — табиғат!
Ұлы анам да сен едің,
бояуын бер шыршаңның —
Сәл сарғайып келемін;
рухын бер бұл жердің,
Жұпарын бер гүлдердің —
бір шырқайын Тау әнін!
Саусағымен ауаның
Қара бұлтты ақ шыңға байлап қойып сауамын!
Сонда бурыл тасқынды ақтарармын мен-дағы,
Талқан болар бөгетің — қолдан қойған қорғаның;
Табиғаттың өзіндей, дәл өзіндей болғалы
пісіп жатыр әзірге ой мен шабыт толғағы.
Ал, бүгінше талаппен "мен де болам" дегенде
Тәуіп етем басқалар егіп кеткен еменге.
Өз еменім — болады
Қазіргі әнім — қиын ән,
Өзгелерге жете алмай өз көңілімде ұйыған.
Безген шақта һаярдың есебі бар сиынан,
Дала, саған сиынам!
Жерігенде жолдастан — көңілдердің қағынан,
Әділдіктің тағынан,
бұлбұлдардың бағынан;
бір қаталдық көргенде, адам, сенен тағы да
емен түгіл, мұң айтып қара тасқа шағынам...

---