Орта ғасыр ұрыс майдандарындағы түнгі жыр

БІРІНШІ ЖЫР
Алғайдың алты қырында арғымақ атлар жусайды,
Жақсылық па ол, не Бегім?
Бөрілібұлақ суына шөліркеп жаным сусайды,
Жамандық па ол, не Бегім?
Туырлықтай жетім бұлт жел сесінен үркеді,
Жалғаннан жеріп кеткен бе?
Жалқы туған қарындас жанарға жасын іркеді,
Оған да қайғы жеткен бе?
Бозкөденің түбінен бұлдырық құстар үркеді,
Ұясын салған бөктерге.
Ала аждаһа аптығып балапан басын түртеді,
Қайрылар қайран жоқ менде.
Орманды қырқа астында ошағым қалды
жел құшып,
Ошағымның басында қосағым қалды жер құшып.
Ебелек ұшпас елсізден,
Көбелек ұшпас көлсізден.
Көген сап тілеп мойныма көп күттім сені жан аға!
Ажыр-ажыр тауларда,
Қожыр-қожыр тастарда,
Қурайдан жонып сыбызғы, қауырсын тіктім жағама.
Күн бетін көлге жасырып,
Ай бетін суға матырып,
Арқарлар ауған Алтайды,
Аңсай да аңсай ақыры біздің де көңіл ортайды.
Боталаған боз інген, бошалаған құба інген,
Табынынан бөлініп боз далаға жүгірген.
Терістік белден соққан жел –
Тебінгі терін құрғатар,
Түстік белден соққан жел –
Жанымның шерін құрғатар.
Қаратаудан ел босты қара найзасын қалдырып,
Қаралы жесір боздайды бесікке қолын талдырып.
Қалаға тиді қабылан жау – қан ішпей сірә, кетер ме,
Далаға тиді арыған жау – өліспей сірә, кетер ме?
Жаралы құстай шырылдап жау қолында қалды інім,
Жат етпесе игі еді!
Жанынан безген жантықтың қолына беріп тағдырын,
Қапы етпесе игі еді!...

ЕКІНШІ ЖЫР
Қалжырап барып көз іліп кеткен уақыттың,
Құрсағындағы құнын құм басқан Ерендер,
Көрден оянып көңілді біздің жебеңдер!
Салмау да салмау самтырап жатқан қырқалар,
Сенде жоғалған кездігімді іздеп кім табар?
Сарыала қаздай самғап бір ұшқан жебелер,
Ат жалын құшып Аймадет өлген төбелер.
Үйде туып түзде өліп,
Атасы басқа дұшпанның қанынан тоят іздедік.
Күрке тіктік киізден,
Садақ идік мүйізден.
Бөрібас тудың астында хан алдына құралып,
Жекпе-жек майдан үстінде
Абыздан бата сұрадық.
Аш қасқырдай алқындық,
Аш бүркіттей жұлқындық.
Іленің қанды суымен бұл елдің қаны мінездес,
Опалы туған оғылан ер обалын жатқа жібермес.
Апаннан шыққан қасқырдай алаңда
қылыш жарқылы,
Қарасұр жүзі қуарып қанын бір жаудың сарқыды!
Інінен шыққан жыландай ілгекті найза сесінен,
Қаралы жоны қуарып жоталар жатыр есінеп.
Тоқсан торлы сауыттың тоғызы қалды тозғанда,
Толғап бір тартқан адырна түйреді жауды
көз қармап.
Алау да алау, алау от!
Аспанға қолын сілтеген,
Жалау да жалау, жалау от!
Жотаға жолын сілтеген.
Күн астында күркіреп,
Ай астында дүркіреп,
Құрулы шепті құрсаулап айқайдан көңіл аптығып,
Жасанған жауға аттандық арыстан жалды
ат мініп!
Аруақ, аруақ!!!

ҮШІНШІ ЖЫР
...Ертістен өттік ентелеп,
Еділге жолды келтелеп.
Қамығып қалған қалқам-ау,
Айрылдым сенен ертерек.
Мәпелеп міндім құла жал,
Құла жал шабыс сұранар.
Түнделетіп бір жетерге,
Жолымды кесіп тұр ажал.
Арқаның құба жонында,
Ақырып ұрыс салдық-дүр,
Алқымнан жауды алдық-дүр.
Алдымнан тиіп ақ жебе,
Қансырап жолда қалдық-дүр.
Оқ қылқандай төгілді,
Қан жусандай егілді.
Құзғынға күнім қаратқан,
Қимаймын әттең, өмірді.
Алтайдай алыс мекенге,
Салған бір зарым жетер ме?
Айқайлап шепті бұзып ем,
Ғазизлеген сұлтан жанымды,
Ел үшін құрбан етерге.
Қоштасып дала, бәріңмен,
Бір жатам бабаларыммен.
Тал бесігімді саған табыстап,
Тағдырыңды орап әкеткем,
Үкілі орамалыңмен.
Сауыттар кидім ақсырма,
Болаттан өрмек жапсырған.
Сүйегі жатыр әкемнің,
Сүйемдей жердің астында.
Аманат етіп бұл таудың,
Сүйелдей тасын тапсырған...
Елсізде ер сап телпекке,
Тік жүрген еркек еркек пе?
...Мен жайлы аңыз айта жүр,
Ішіңде қалған тентекке...
Ауылым қонған Алакөл,
Алакөл мендей жаралы ол.
...Медиенде жатып мерт болсам,
Жазыда қонған жұртымнан,
Бір уыс топырақ сала көр!!!
Отауым қалды белінде,
Төсегім қалды төрінде.
Атаңа нәлет дұшпанды,
Жатармын тосып көрімде!..

11. 01. 2010ж

---