Өлең, жыр, ақындар

Күн мен түн

Күн – күйім,
Күн – тынысым,
Күн – тірегім,
Күн – бақыт,

Толық

Қадалып сасық тұмау

Қадалып сасық тұмау,
Қуатым қашып тұр-ау.
Бұралған бәйшешекті
Көктемге асықтым-ау.

Толық

Ей, аға

Ей, аға, мен несіне өкпелейін,
Еркің ғой десең-дағы жек көрейін.
Талантты бір інім деп таныған соң,
Өзіңді құрметтедім көпке дейін.

Толық

Ақын арызы

Ақын деген абыройлы атым бар,
Жырларымда жалын да бар лапылдар.
Асқар таудай арқа тұтып,
Алыстан

Толық

Көлеңке

Осы менің неліктен тұзым жеңіл?
Бір көлеңке қалмайды ізімнен кіл.
Сонда-дағы тынбайды қызулы өмір,
Сонда-дағы сәулелі, түзу көңіл.

Толық

Туғаннан талабымды тұлпар қылып

Туғаннан талабымды тұлпар қылып,
Ұшырдым үмітімді сұңқар қылып.
Сұлулық, сымбаттылық атаулыға
Тәңірім қойған мені іңкәр қылып.

Толық

Кемсітуге қақың жоқ, кем жаралған қай жерім?

Кемсітуге қақың жоқ, кем жаралған қай жерім?
Басқалармен барабар барлық мүшем сай менің.
Егескенмен егесем,
Теңескенмен теңеңсем,

Толық

Жақсылық көрсем – көлдеймін

Жақсылық көрсем – көлдеймін,
Жамандық көрсем – шөлдеймін.
Жақсылық үшін жадырап,
Жанымды жырмен тербеймін.

Толық

Көңіл деген көл ме еді?

Көңіл деген көл ме еді?
Көңіл деген шөл ме еді?
Көңіл деген әлде бір –
Бал шараптың шөлмегі?

Толық

Қарайды да көздеріме сыр тұнған

Қарайды да көздеріме сыр тұнған,
Кейбіреулер момын дейді сыртымнан.
Көкірегімді жіберсе егер ашып кеп,
Көрер еді жүрегімді бұлқынған.

Толық

Қызықпадым күміс пенен алтынға

Қызықпадым күміс пенен алтынға,
Жағымпаздық жасау да жоқ салтымда.
Адамдардың адалдығын аялап,
Қабылдадым кір шалмаған қалпында.

Толық

Сен мені жамандадың

Сен мені жамандадың,
Сырымды бергенім жоқ.
Сүрінбей аман қалдым –
Сыныңнан өлгенім жоқ.

Толық

Өзіңді-өзің жекпесең

Өзіңді-өзің жекпесең,
Қиындықтан шеттесең,
Ілесе алмай көпке сен,
Қор боларсың текке сен.

Толық

Түсін, жаным

Мен неден бұл өмірде тосыламын?
Кеудемде егіз туған қос ұланым.
Солардың бал үніне қосыламын,
Болды тек ортаймаса осы бағым.

Толық

Мүгедектер

Автобусқа алаңдамай міне кеп,
Амалсыздан ығысасың түрегеп.
Сен қалайша отырасың жалпиып,
Қарсы алдыңда тұрса аяқсыз мүгедек?

Толық

Шипа

Мен бүгін бір адамды қуандырдым,
Сен-дағы серік болып қуан, құрбым.
Сол жанның жалын ойнап жанарында,
Көзінен ғайып болды буалдыр мұң.

Толық

Түс

Түсімде ылғи құс болып ұшып жүрем,
Көз жеткісіз көк төсін құшып жүрем.
Шалқарларда шалқыған шағала боп,
Бірде түпсіз тереңге түсіп жүрем.

Толық

Мінез

Сендім бе екен біреуге – сенем мықтап,
Ердім бе екен біреуге – ерем мықтап.
Әсте, екі сөйлеуім мүмкін емес,
Сенімімді селт етпей өлем құптап.

Толық

Пейіл

Келіңдер –
Есік ашық, сыйлы ағайын,
Жаюлы дастарқанды жинамайын.
Тәбетің тартқанынша іш те, же де,

Толық

Адам анотомиясы

Бұл адамның денесі жақсылықтан жаралған,
Бәйшешектей бұралып, көкте күннен нәр алған.
Былайынша құрамы ет пен сүйек демесең,
Болатың да түк емес, беріктігін теңесең.

Толық

Сенім

Алла адамға пәнилік өмір берді,
Өмір берді – сөнбейтін сенім берді.
Ол сенімі – Алланы бір деп білу,
Шетсіз, шексіз ғаламды нұр деп білу.

Толық

Қосылу мен айырылу

Дүниенің ақ-қарасын біле-біл,
Өміріңді барша мәнді сүре біл.
Күн мен түннің алмасқаны секілді,
Қосылу мен ажырасу – бұл өмір.

Толық

Жұлдыздар

Жұлдыздар ағып түсіп, сөніп келеді,
Күн сайын кемеңгерлер кеміп келеді.
Сұм ажал кәрі-жас деп қарамастан,
Қойнына қара жердің көміп келеді.

Толық

Ағынан ақтарылып

Ашығын айтар болсам сыр жасырмай,
Мінезім мөлдір бұлақ жылғасындай.
Шапқылап ағып келем ақ бұлақ боп,
Аптығым әлі күнге бір басылмай.

Толық

Абылай хан

Сөз бастадым, а, Құдай,
Атсын әппақ таңым-ай.
Ерлерімді қолдай гөр,
Қысылғанда жаным-ай.

Толық

Саңырық

Ошақты Тасжүректің Сейітінен,
Танисың Саңырықты кейіпінен.
Ерекше батырлық пен мергендігін
Айтады аңыз етіп кеңітіп ел.

Толық

Емделіңдер, адамдар

Өмірге келгелі
Бұл жұмыр жердегі
Білмедім, көрмедім
Дені сау пендені.

Толық

Алып патша аңызы

Карловы Вары –
Елтіген көңіл көркіне.
Сулары дәрі –
Мың да бір дауа дертіңе.
Біреулер жылда

Толық

Ақын азабы

Ақынның жүрмес жері жоқ,
Ақынның білмес елі жоқ.
Жол тауып сансыз жүрекке,
Жаралған жан ғой сері боп.

Толық

Карлдың қайнар бұлақтары

Жолың болсын, жолаушы
Сәрсенбінің сәтті күні
Жолға шықтың, жолаушым.
Еліктірген ат дүбірі,

Толық

Сығандар

Сығандар шулы тобырмен
Бесарабияда қашықта,
Өзенді бойлап көңілмен,
Қонады жыртық лашықта.

Толық

Күйші қыздың толғауы

Домбыра, қобыз, сені ойнатамын,
Толғау сап, төңіректі ойлатамын.
Тіліңді түсінерлік адам болса,
Түбіне жүрегінің бойлатамын.

Толық

Күйші қыз

Тағы күй,
Адамның жаны күй,
Өмірдін сәні күй,
Көңілдің таңы күй.

Толық

Ар алдында

Күмбірлете күйін шертіп май дүбір,
Желбіретіп желектерін жайды гүл.
Үзіп алып қыз төсіне қадауға,
Таптырмайтын тарту ғой бір майғы гүл.

Толық

Сымбаттың сыры

Сымбат біздің кім еді? –
Күлімдеген күн еді.
Кететұғын елжіреп
Көрген жанның жүрегі.

Толық

Мәңгі тірі

Мың тоғыз жүз жиырма төрт
Неткен ауыр жыл еді?
Халық жанын қинап дерт,
Қайғы құшты жүрегі.

Толық

Шалғайдағы Шушада

Россия мекенім,
Неткен шексіз кең едің?
Жасқа толып етегің,
Арылмайды неге мұң?

Толық

Қабыланбайдың «Қарсақ жолы»

Жай оғындай жалынды
Өшпей қалған ер ісі.
Ел аузынан алынды
Осы жырдың желісі.

Толық

Батыр туралы баллада

Алыстан тауды дәрпі бар –
Қасына келсең, обадай.
Алыстан дәудің дәрпі бар –
Қасына келсең, баладай.

Толық

Қызық сүю

Жолаушылап бара жатып Қарсыбек,
Тоқтай қалды бір сұлуға қарсы кеп.
Келбетті қыз көрмеп еді бұл сынды,
Арманына жеткендей боп күрсінді:

Толық