Өлең, жыр, ақындар

Эпилог (Далаға сапар)

Тұйықтап Торғай қала төрт көшесін,
Көтеріп биік тұлға көкке еңсесін,
Мектеп тұр жоғарыда, күнге қарап,
Жазулы маңдайында қадірлі есім.

Толық

Ел алғысы

Яковлев оңаша отыр Ыбыраймен,
Үнемі ұшырасса бір ыңғаймен,
Еш сырын алдырмаған адуын қарт,
Қарауы тым өзгеше бүгін оймен?

Толық

Кел, балалар, оқылық!

Өтті айлар арқалаған ауыр қысты...
Сарыққан кеудедегі сабыр, күшті.
Еркіндік еркесіндей жыл құстары
Туған жер аспанында тағы да ұшты.

Толық

От ішінде

Күн жақта терезесі шағын үйдің
Қос бөлме, ішінде аз жиған бұйым.
Төргі үйде бір керуерт, кішкене стол,
Ілулі бұрыш жақта тұрған киім.

Толық

Бұлыңғыр күндер

Қыс еді. Ноябрьдің аяғы кеп,
Арқаның сала берді бораны үдеп.
Жазудай сумен жуған кетті өшіп,
Жаздағы қырдың жолы сорабы көп.

Толық

Тартыста

Бұлттардың шашағына қызыл тағып,
Жердегі нұр сәулесін жиып алып,
Жаз күні жалын шоқ боп жанған күйі
Қойнына көкжиектің кірді барып.

Толық

Ел құшағында

Уақыттың озды күні сонан бері,
Туған ел құшағына ол кіргелі.
Ақ қардың омырауынан көз шығарып,
Көктемнің есті рақат қоңыр желі.

Толық

Көпшілік көңілі

Сонау үй жай күнде де саңғырлаған,
Ал қазір үнге толы дабырлаған.
Қалтасы мыңды жұтқан саудагердің
Қонағы - көбі жақсы, қадірлі адам.

Толық

Алғашқы таныстар

Бүгін таң ең бірінші күнді көрген
Ноғай шал мұз тиеген көк өзеннен.
Қызыл нар, жалпақ табан ауыр шана,
Асықпай ыңырана жылжиды ермен...

Толық

Далаға сапар

Қысқы таң арайында ағараңдап,
Даланың адырлары келеді андап.
Әр жерден көлеңкелер тұра қашты,
Бұлттардай тауға қонып, ұшқан самғап.

Толық

1954 жыл

Ұлы адам! Енді қалам, сыяменен,
Қуат ап құдіретіңнен құям өлең.
Кеудемнен көтерілді дауылды күш
Өзің боп ойы биік, қыялы өрен.

Толық

Келешек күндерге сәлем!

Күндер, Күндер! Жылдың жақсы күндері,
Қайырлы таң, қасиетті түндері,
Сендер солай бір-біріңе ұзатып,
Бізді апарып тастайсыңдар ілгері

Толық

Оңаша ойлар

Көп болды қалам сырласпай,
Ақындық құрмай өлді-ау күн.
Көкірегімнен жыр қашпай,
Ішімде бірақ ояумын.

Толық

Бір тарих, бір тілек

Он бесінде әлі сәби әр адам,
Он бесімде үш от басы қараған,
Тағдыр деген жықтырмайтын балуанмен
Жігіт едім белдесуге жараған.

Толық

Жалау

Үстімде шапан кеп жамау,
Тоңамын шуақ сәл ауса.
Есімде менің сол жалау,
Кәдімгі қызыл жалауша.

Толық

Тайырды тағы да еске алу

Қойылды бір ат көшеге,
Шықты бір өлең кеше де, –
Осының бәрі –
«Бұл қалай?» - деген сұрақтың

Толық

Горькиймен кездесу

«Адам деген ардақты ат!»
Адам деген атыңнан айналайын,
Адам - күннің баласы,
Адамға күн беріңдер!»

Толық

Ұстазбен сырласу

Қаншама рет қалам тартсам қасымда,
Сен тұрасың жүрегімнің басында,
Сен өзімнің өміріме кіргенсің
Сонау-сонау сегіз-тоғыз жасымда.

Толық

Қарт хатшының сыры

«Туған жер, нұр топырақ, балдай суым,
Арбайды қай сиқырың, қандай сырың?
Баурында барлық өмір барады өтіп,
Болған соң тәттілігің балдай шырын.

Толық

Қапшағайды қарсы алу жыры

Ағартып Алатаудың ақ самайын,
Алматы сағынды ғой жастан айдын,
Мұншама көп күттіріп, көп аңсатып
Мұхиты қайдасың сен Қапшағайдың?

Толық

Қарт дастан

Қордайдың әдемі атқан ақ таңында,
Даланың самалы ойнап ат жалында,
Сау желіп, бұлбұл қағып келе жатқан

Толық

Күзгі жапырақтар

Біздің өмір, жақсы дәурен жаз еді,
Адам көзі бізді көріп мәз еді,
Шулы тірлік, думан достық мереке
Heгe қысқа, неге мұнша аз еді?!

Толық

Қайран әкем!

Бұлағы еді бұл қазақтың
Бір төбеден көз ашқан.
Керуен өтер жолға жақын,
Жолаушылар шөл басқан.

Толық

Таңғы романс

Таң келеді,
ақтық сөзін айтыпты Ай,
Енді өзін бұл аспанда бар тұтпай.
Өң мен түстің арасында жаттың сен

Толық

Қажымұқан

Мүлде сирек көк шөбі құба жонда,
Мүлде сирек бір қазақ жатыр ұйықтап.
Айтарсың - деп кейінгі сұрағанға
Беріп кеткен тарихқа атын мықтап.

Толық

Ақ қайыңдар, қайыңдар!

Ақ қайыңдар
Күзден жазға қайтыңдар!
Ақ тұлпарлар
Күміс тұяқ, алтын жал!

Толық

Белгісіз хат

Есінде ме, ауылыңа
Мені әкеле жаттың сен.
Қап-қараңғы жаныма
Жарықжұлдыз жақтың сен.

Толық

Романстар

Кім едің арқада қос бұрымың бай,
Сәулелі жан жоқ еді бұрын мұндай,
Қараңғы сарайымның түкпіріне
Құлаған күннің алтын сынығындай

Толық

Аңшы суретіне қарап

...Қайталап түскен қалың қар
Қабат та қабат бекінді,
Жалаңаш қалған қайыңдар
Қадаған та я к секілді.

Толық

Ақ үй туралы аңыз

− «Абылайдың ақ үйі» - дейсің бе, сен?
− Енді көріп, еркін ғой - менсінбесең!
Қызылжардың бастағы тәжіндей боп,
Сол түсетін есіңе Есіл - десең.

Толық

Қызылжар

Қазақтың қала дегеннен
Хабары сенсің - Қызылжар!
Ескі бір ән мен өлеңнен
Табары сенсің, Қызылжар!

Толық

Есіл

Есіл, сен қиялымсың бала күннен,
Тасығыш мінезіңмен, танабыңмен,
Атынды жарқ-жұрқ еткен естуші едім
Қазақтың қайырып салған бар әнінен.

Толық

Қош Алтай, аппақ теңіз

Қош Алтай, аппақ теңіз, ару айдын,
Арман ғой сенде өткізу бәрін айдың!
Тағдырым талай жерге тап қылса да,
Жаннатты сенен өзге танымаймын.

Толық

Ат екен бір аспаншыл

Ат екен бір аспаншыл
Құспен, сірә, аталас.
Асқар таудан аспанша
Құмары әсте тарқамас.

Толық

Бұқтарма теңіз үстінде

Бұқтарма теңіз үстінде
Аралдар бар не қызық.
Тұрады мұнар ішінде
Толқынға төсін емізіп.

Толық

Бала бекетке

Сыбызғы кесіп қурайдан,
Сыйлауға саған ұйғардым,
Шеберлік тілеп құдайдан,
Жасауын білмей қиналдым.

Толық

Қалбаның бір қабаты

Қалбаның бір қабаты сонау сілем,
Кей-кейде арасында айғай-сүрең.
Алтайдың аюлары еріккенде
Ойнайды тас лақтырып жолаушымен.

Толық

Ay қараймын азаннан

Ay қараймын азаннан тұрып алып,
Осы теңіз балығын қырып алып
Жүрген сабаз секілді сенімдемін,
Жылы толқын жатады күліп ағып.

Толық

Батар күннің тауда қалып

Батар күннің тауда қалып сирағы,
Cay денесі сай ішінде қирады.
Анау жақтан аю бұлттар шыға кеп,
Күннің алтын сынықтарын жинады.

Толық

Дүңк, дүңк еткен

Дүңк, дүңк еткен катерлер
Дүрсіл қаққан жүрек пе?
Тіршілікті әкелер
Мынау шалғай түбекке.

Толық