Өлең, жыр, ақындар

Мұхамеджан Қаратаев

Тағдыр тәлкек етсе де сындырам деп,
Тақымыңа саламын қыл бұрау деп,
Сынбай қайтқан сабаздың біреуі осы,
Міндетімді өтеймін, тындырам деп.

Толық

Нұртас Оңдасынов

Пенсияға кетем деп ойламаған, -
Басын іске бағыштап қойған адам.
Басқамызша мақтатып өзін-өзі,
Елу жасын шулатып тойламаған.

Толық

Әбжан Шортанбаев

Өңі жұқа, қағылез қартайса да,
Қайрат - күші жастағы ортайса да.
Ұзақ ойдан қояды арыла алмай,
Отырса да, жүрсе де, жантайса да.

Толық

Бауыржан Момышұлы

Бүркіттей тағдырда отыр сілкінбеген,
Шал бопты көкірегі күркілдеген.
Айдындай ақ маңдайын әжім торлап,
Көзінің алды да аздап кілкілдеген.

Толық

Кәдімгі өздеріміз туралы

Бір өре киізді төсеніп,
Бір өре киізді жамылып,
Жатушы ек жалаңаш жетімдер,
Жаздағы шуақты сағынып.

Толық

Ленин бізге осылай деген

– Мен орнымды іздемедім биіктен,
Оны айтудың қажеті жоқ ешкімге,
Өзіңді өзің берік сақта,
Өзіңді өзің қымбаттатпа,

Толық

Алпысқа келгендегі сөз

Байқаймын, Осынау мол топқа ағамын,
Ал мына үркердей аз шоққа інімін,
Жисырман: қуансам ентігіп те қаламын
Көрсеткім келгендей қарттықтың ырымын.

Толық

Ағатай

Ағатай!
Сексенге жеттің, қартайдың,
Сонда да келген жоқ әлі жантайғың,
Бауырым, сымбатың неткен сом еді

Толық

Туған қалам

Менің Мысырым да сенсің,
Меккем де сенсің.
Сен менің туған қаламсың –
Туған Қызылордамсың.

Толық

Өз жерім

Жолдастар,
Жан достар,
Туыстар, тыңдаңдар!
Өздерің тіл берген, Сөз берген ақынмын.

Толық

Жол туралы

Асфальтты, асфальтсыз жолдарды білеміз,
Асфальтты,асфальтсыз жолдармен жүреміз.
Бірақ біз жолдағы міндетті білмейміз,
Жолдарды, жолдастар, жазықсыз кірлейміз.

Толық

Ғани монологы

– Революция от пен оқтан жаралған
«Ғани!» деді, атымды атап шақырды.
Түстім келіп күркіреген майданға –
Зор майданға - қан майданға ақырғы.

Толық

Кел, жылдарым!

Декабрьдің соңғы күнін жаптым мен,
Қонақүйдің соңғы есігін жапқандай.
Жаңа жылдың тұңғыш күнін аштым мен.
Жалтыңдаған жарықтардан жасқанбай.

Толық

Мен сендердің біріңнен кем емеспін

Қандай еді сыңғырлаған дауысым,
Жаңғыртатын ормандар мен тау ішін,
Қыздар сонда қуана маған қарайтын,
Шоқ шашыратқан от көздерін қадайтын.

Толық

Тостар

Күтетін мені ғана жолдар үшін,
Сүйейтін мені ғана қолдар үшін,
Сүйейтін мені ғана жандар үшін,
Кәнекей тартып жібер, жолбарысым!

Толық

Тағы да өзім туралы

Таң сәріден, түннен кейін, -
Күннен бұрын ояндым.
Жастығымда жатыр басым жып-жылы
Көжегіндей қоянның.

Толық

Жер

Байланысын қара жер мен адамның,
Баяндайды баяғысы бабамның:
Жатыр мөрі тақырларды таңбалап,
Тірлік үшін тынбай басқан табанның.

Толық

Сен менен әлді екенсің

Мен сенен әлсіздеумін,
Сен менен әлді екенсің.
Қанша рет сөнді екенсің,
Қанша рет жанды екенсің.

Толық

Мен қалайша қарасудай тынармын

Жүрегім әлі ұрып тұрса,
Қаным әлі жүріп тұрса
Қара судай тына қалу оңай ма,
Оны қалай дей қоярмын қолайлы?

Толық

Қарт ана Мәншүк жайын ойлағанда

– Тап-таза, мөп-мөлдір... көгілдір
Жан еді-ау жапырақтай көктемгі.
Шырқайтын жыр қылып осынау өмірді,
– Әнсіз бір жарылып кетердей от кеуде.

Толық

Достарым

Кейде мен созған қолымды билей алмай,
Әлім келмей, жинай алмай қаламын,
Білмеймін, бұл не түсім бе,
Жоқ кәдімгі өңім бе?...

Толық

Төзімдер туралы

Сыйламай болмайды
Әйелдің сезімін,
Мақтамай оңбаймыз
Әйелдің төзімін.

Толық

Жеңге өліміне

Елу жыл еріменен бір жасаған,
Бар еді бәріміз бір қимас адам.
Оны біз жеңге деуші ек, еркелеуші ек,
Жеңгеміз үйдің әсем көркі деуші ек.

Толық

Ән туралы

Мейлі дүние жанып тұрсын өрт болып,
Өрт жалынның ортасында
Жанып жүріп ән шырқырай береді.
Бейне тұлпар құлап жатсын мерт болып,

Толық

Уақыт қуып

Уақыт қуып айдады күнді ілгері,
Алыстайды өткеннің күмбірлері.
Елу жылда елменен жер жаңарып,
Ұмытылар адамның көргендері.

Толық

Осы адам

Қуанам мен қараймын да таңданып,
Ажарында, я жанында кірбең жоқ,
Ішінде оның тұрған шығар шам жанып.
Ішінде оның тұрған шығар шам жанып,

Толық

Жанымыз толы

Жанымыз толы жауынгер жалын жігерге,
Көңіліміз ашық, тұмансыз күндей жап-жарық,
Ойымыз дарқан толқыған Ертіс, Еділдей
Толқый бір аққан шың менен құзды қақ жарып.

Толық

Сәзімдер

Қыстың ұзақ түнінде борайды қар,
Қалтыратып қайыңды қысады ызғар.
Тымауратқан түрім бар - түшкіремін,
Көктемнің көгін аңсап түс көремін.

Толық

Осы бір қарт

Осы бір қарт ұнайды тіпті маған,
Дүр секілді кәдімгі жұрт аңсаған.
Тарта берер түрі бар тарланымның,
Күні қашан жеткенше күрт қаусаған.

Толық

Тағы да «Қайратқа»

«Қайрат қылмай сен жүрсің,
«Қайратым» деп мен жүрмін.
Жеңілумен сен жүрсің,
Жеңеміз деп мен жүрмін», -

Толық

Қарын тоқ...

Отырмын, қарап, күлемін
Ана бір жүрген мастарға:
Біреуі түрген білегін,
Еменді жұлып тастауға.

Толық

Әбекең үйренген

Қашаннан үйренген сынаққа,
Әр түрлі қиқымды сұраққа.
Беремін жауабын кейде мен.
Кетемін кейде ілмей құлаққа.

Толық

Көмеміз музыкасыз

Сөз теріп ұйқас жаман, ырғақ қалап,
Жүрміз ғой ақын деген атты арқалап.
Шығарсақ өлең жинап көңілдіміз,
Жырладық дей саламыз өмірді біз.

Толық

Бір ақынға

Қағаз көп, сатылатын қалам да көп,
Құптайтын ақын бол деп адам да көп.
Мақтайтын мәз болғанша адал да көп
Даттайтын мәз болғанша арам да көп.

Толық

Базына

Ашпын, аға, келем жеуге асыңды,
Арнап соған қайрап келем тісімді.
Араным да айдаһардай ашулы,
Зәрін төгіп, жандырып тұр ішімді.

Толық

Тағы да балама

Жат екен мыналар демесін,
Тыңдашы әкеңнің кеңесін.
Өз ақылың жететін түрі жоқ,
Әкеңнің сарқытын жемесең.

Толық

Жасыңда болмасаң ақылды

Жасыңда болмасаң ақылды,
Сүймесең достарды, жақынды,
Егделік жасына жеткенде
Қайтара алмайсың қапыңды.

Толық

Балам мен өзім туралы

Балам менің қайнап тұр самаурындай,
Мен отырмын қасында сал аурудай.
Ол ойлайды: молайған думан - тобын,
Мен ойлаймын: азайған санаулымды.

Толық

Уақыт

Уақыт та судай ағады,
Өтеді дайым сезілмей.
Тек сағат қана соғады
Шыдаған әрең төзімдей...

Толық

Қайтер ем өзім

...Кезінде тоқтап, кезегінде ішіп,
Жігіттер біздің болса ғой пысық.
Ұрынып онда ойларға мұндай
Отырар ма едім күйіп бір пісіп.

Толық