Өлең, жыр, ақындар

Ерегіс

Бір қайғы кеп жүректі,
Әлдеқайдан ілекті,
Езіп, жаншып жарасын,
Талқан қыпты, ірепті.

Толық

Балалықты сағыну

Уай, заманым, балалық,
Әр ісің бір бадалық,
Алды-артыма қарасам,
Кетіп қапсың тазарып.

Толық

Жәмила қыз

Қатыны өліп Бекіштің,
Қызы бар деп Төкіштің
Іздеп келді алыстан.
Бұрыннан де емес жат,

Толық

Әр жан әр түрлі

Талай кәрі жорға жүр,
Ақаулы боп зорға жүр.
Іліне алмай жарысқа,
Кейбір жүйрік орда жүр.

Толық

Талап

Әр дәулет саған даяр етсең талап,
Бақ келмес іздеп сені, жатсаң қарап.
«Нұр жауар талаптыға» деген қаттар,
«Жүргенде жөрем ...» бар ғой бұрыннан-ақ!

Толық

Жаз

Жаз келіп жайды құлаш халайыққа,
Өлшейік ғибрат көзбен қарайық та.
Жадырап жазылды жан қысылғаннан,
Дәулетке хақтың берген қанайық та

Толық

Менің жайым

Кез келіп арыстанның арбауына,
Тап болдым қу түлкінің алдауына.
Бірі ойнап, бірі шындап итермелеп,
Тақсырды жердің биік жарлауына.

Толық

Көңіл мен тіл

Көңіл мен тіл
Тіл - көңілдің тілмашы,
Көңілдің жоқ сырласы.
Тілмашыңды оң жұмсап,

Толық

Досыма жазғаным

Хат жазамын шын көңіліммен досыма,
Жүрегіммен сағынамын қосыла.
Қол жазған соң, тіл айтқан соң аласыз,
Кетті жүрек еріп, жөңкіп жосыла.

Толық

Қайтып қарғыс алмайсың?

Жігіт-ақсың, маңдайсың,
Келбеттісің, қандайсың!
Ағайынға айбатты,
Биік-ақсың, дардайсың.

Толық

Қиялым

Таза жүн, түсі әдемі бір құс болсам,
Бұтаққа көңілім сүйген ұшып-қонсам,
Зарымды жұртқа айтарлық сайрағыш боп,
Уа, дүние, шығып мұңым, көрсем шолпан!

Толық

Шілде

Жазбен жалғакс шілде келді,
Деп ұқпаңдар мүлде келді,
Қонысыңды қуантам деп,
Шақырайған түрде келді.

Толық

Өз-өзіме

Аз білімін шығара алмай майданға,
Көп білімді жинап алшмай қайранда.
Білмек түгіл білгенінен айырылып,
Қалды жүрек опыр-топыр ойранда.

Толық

Жүрекке

Жалқау жүрек,
Тіле тілек,
Тартынба!
Тән өлгенде,

Толық

Ақыл

Мен сені жандай көрдім, ақыл,
Сонан соң іздей, сұрай бердім ақыр.
«Менде бар, менде бар» деп әр біреулер,
Жан біткен саған толық болып жатыр.

Толық

Көркем қызға

Нұрлы жүз, көркем мінез қарындасқа,
Арнап сөл лайық емес жазылмасқа.
Қыз бала елдің көркі, жұрт зейнеті
Болғанда елтифатқа алынбас па?

Толық

Балалық

Алдау үшін көз жұмғанды «өлді» деп,
Уансын деп ұсынғанды «берді» деп.
Көңлін жыртпай шұлғығанды «сенді» деп,
Нені көрсе соған ерген балалық.

Толық

Үміт

Жұмсаған, не қиынға салған үміт,
Тіл алған, қайда болса барған үміт.
Сөз байлап, қол алысып жөнелгенде,
Шығармақ едің сүйреп жардан үміт.

Толық

Бірлік

Әуелі етіп білік басыңды қос,
Соннан соң әр мұраттан қалмассың бос.
Жеке дақ үнің шықпас, ісің бітпес,
Жан қорқып, жалғыз қурай көрініп қос.

Толық

Уай, жаным

Уай, жаным, дүниеде сен аз күн онақ,
Заман жоқ, көп тұруға, өмір шолақ.
Жас өмір екі айналмас, мойын бұрмас,
Жұмыс ет оқтай зырлап, қардай борап.

Толық

Заман кімдікі?

Бұл заман байқағанға күштінікі,
Азулы, тырнақты мен тістінікі.
Дүниенің патшалығы, батырлығы -
Тыпырлап тыныш жатпаған істінікі.

Толық

Ой

Қаза берсе түбі жоқ,
Қазбағанда суы жоқ,
Ой деген бір шыңырау.
Талаптыға жеткізбей,

Толық

Қазақтарға қарап

Қамалған қараңғыда, қалың қазақ,
Қайратсыз, қамсыз құрып қалдың, қазақ.
Қаруланып қуатсызды қуаттанды,
Құрдан құр қампитқанша қарын, қазақ.

Толық

Досқа

Дос тұттым, болдым жақын, тіліңе ердім,
Басқадан сырт түсінді артық көрдім.
Көрініс, шырайында еш кіршік жоқ,
өзің мен жүрегінді хаққа бердім.

Толық

Сұраншыға

Батыр - ай, кедейшілік жаман екен,
Бұл дүние азулының заманы екен.
Қолдаушың арт жағыңда көп болмаса,
Жауапсыз кедей жазған қалады екен.

Толық

Тезекке тепсіну

Ойланып қара, хан сұлтан,
Жолы қандай жақсының.
Үйіңе келген кісіні
Өлтірем деп қожаңдау -

Толық

Төрелерге

Дәулетбақтан - Ноғайбай сен бір арсыз,
Байсүгір - Қараталдан тұғыянсыз.
Ыстанбек төремін деп мақтанбағын,
Бұл арсыздың ішінде сен де барсың.

Толық

Болыстарға баға

Сыйқымбай өзің атың Аятбектен,
Сенде болат кездіксің асыл тектен.
Бойыңда қылтылдаған мінезің бар,
Әйтпесе озар едің талай көптен.

Толық

Батырбек датқа айтқандары

Ассалаумағаләйкүм, дәу Батырбек,
Туғаның хабарлады «Сен келсін» деп.
Баурыңның иманы жолдас болсын,
Айтпақ едім көңілді өзім де кеп.

Толық

Үмбетәліге

Екей деген ел едім,
Сүйінбай деген мен едім.
«Орман өлді» - деген соң,
Көңіл айта кеп едім.

Толық

Жұмыққа

Атың емес, Жұмық - ай, ойың жұмық,
Бір басыңнан шығады нелер қылық.
Сүйінбайдың аты бар, өлеңі жоқ,
Жүргендей боп кеттім - ау көзді жұмып.

Толық

Ақбөбек жырлары

Дала, менің жеңешемдей
кетіпсің ғой құлпырып тым!
Маған пәлен демесең де,
жанарыңда нұр тұнып тұр.

Толық

Диалог

- Сенсіз қалай күнелтем -
үйленейік, жүр, еркем!
- Мен сүймесем, не етеміз?
- Әлі-ақ сүйіп кетеміз,

Толық

Қасиет көп адамда табынардай

Қасиет көп адамда табынардай,
(шығара алмай қалмаса бағы жанбай),
ең керімі солардың - жат біреуді
сүйіп, жақсы көруі жаны қалмай.

Толық

Бір сезім жанарыңда елжіреген

Бір сезім жанарыңда елжіреген
жанымды тұңғыш рет дір еткізді.
Басармын сол дірілді енді немен
бір арман кернегендей жүректі ізгі.

Толық

Өнер дерті

"Не жетпейді саған?" ~ деп,
"Неге көңілің алаң?" - деп,
таңданады басқалар.
"Атағың бар, ақша бар,

Толық

Ат мінсем, құйындатып

Ат мінсем, құйындатып,
қалмаймын жігіттерден.
Айтыссам жиында, тек
жеңістен үміттенем.

Толық

Өзіңменен жүрегім егіз менің

Өзіңменен жүрегім егіз менің,
түндер бойы қарманып сені іздедім -
жоқсың. Сонда еске алдым қимастықты
тағдырдың желі үзгенін.

Толық

Шаттық қайда, ән қайда аласұрған

Шаттық қайда, ән қайда аласұрған?
Түндер қайда ұйқыны таң асырған?
Байланғандай тіл-аузым тұншығамын
шалға тиген байғұстай шарасыздан.

Толық

Батпақ

Батпақ емес жай ғана
Бұл араның батпағы,
Жүре алмайды тайғанап,
Адам түгіл, ат-тағы!

Толық