Өлең, жыр, ақындар

Жүз жыл бақты болсаң да...

Жүз жыл бақты болсаң да,
Әлемнен асып толсаң да,
Алтын таққа қонсаң да,
Айрылған күнi – бiр кейiс.

Толық

Жылым – қой, жұлдызым – июль...

Жылым – қой, жұлдызым – июль,
Жасым – жетi жүз он жетi ай.
Толық алпыс болады жыл,
Қосылса июнь, апрель, май.

Толық

Жуандар

Жуандар, елді билеп не қылмақсың,
Өздеріңе айтқызсаң – әділ-ақсың.
Мен қарасам, сендердің бетің теріс,
Әбден асып, ақ жолдан адаспақсың.

Толық

Жиырма үй менің көршім – Қарабатыр...

Жиырма үй менің көршім – Қарабатыр,
Алпыс үй, бәрі кедей Әнет жатыр.
Нашар ата баласы дейді оларды,
Еңбектерін бұл күнде ұмытты ақыр.

Толық

Жасымнан жетік білдім...

Жасымнан жетiк бiлдiм түрiк тiлiн,
Сол тiлге аударылған барлық бiлiм,
Ерiнбей еңбек еттiм, еңбек жанды,
Жарқырап қараңғыдан туып күнiм.

Толық

Жастық туралы

Гауһардай көзі,
Бұлбұлдай сөзі,
Жаннан асқан бір пері.
Жүзі бар айдай,

Толық

Жастарға

Кел, жастар, біз бір түрлі жол табалық,
Арам, айла, зорлықсыз мал табалық.
Өшпес өмір, таусылмас мал берерлік
Бір білімді данышпан жан табалық.

Толық

Жас алпыстан асқан соң...

Жас алпыстан асқан соң,
Өлiмге аяқ басқан соң,
Тіршіліктен оянып,
Көзiмдi анық ашқан соң.

Толық

Жарымды жаным сүйді, сүйе алмай тәнім күйді

Таза арақты әкел, шырақ,
Болайын қайғыдан жырақ.
Бойым – еркiн, ойым – ұжмақ,
Тiлiм – бұлбұл, сөзiм – бұлақ!

Толық

Жар көрмеген надандар...

Жар көрмеген надандар
Жарың кiм деп күледi,
Оқыған ойсыз адамдар
Жансыз өмiр сүредi.

Толық

Жан менен дене һәм көңіл

Басында жан мен дене екi басқа,
Жан шыдап тұра алмайды қозғалмасқа.
Дене сауыт сықылды жанның орны,
Оған да күту керек бұзылмасқа.

Толық

Жан жүрегім, жаным жеп...

Жан жүрегім, жаным жеп,
Жанған отқа саласың.
«Анау сүйтті, бүйтті» деп,
Күнде мазамды аласың.

Толық

Жан денеден жалықты...

«Жан денеден жалықты,
Жанды ал»,– дедім Жарыма.
«Ол сасыған балық-ты,
Кім құмар,– деді,– жаныңа».

Толық

Жайлаудың баласымен айтысқан өлеңі

Наданның көзі соқыр, көңлі қара,
Қазаққа надан болмай бар ма шара?
Бір күні аңнан қайтып келе жатсам,
Жүр екен далада ойнап бір топ бала.

Толық

Жаз келер

Жаз келер, қыстыгүнгі қысым өтіп,
Қар, суық, аяз, боран – бәрі кетіп.
Қасықтай қар, тобықтай тоң қалмайды,
Табиғат барша жанға рахым етіп.

Толық

Ескіден қалған сөз теріп...

Ескiден қалған сөз терiп,
Өз ойымнан өң берiп,
Yйретудi жөн көрiп,
Түзетпек едiм адамды.

Толық

Ескі ақындық

Мұны оқыған ұландар,
Үмбетей жырын тыңдаңдар!
Байқап оқып әрбірін,
Ақылға салып бар сырын,

Толық

Еріншек

Ерiншектен – салақтық,
Салақтықтан – надандық.
Бiрiнен-бiрi туады,
Жоғалар сүйтiп адамдық.

Толық

Ер қоспақпен сөз сөйлемек

Ер қосқанға ұқсайды сөз сөйлемек,
Қисындырып, жымпитып қойсам демек.
Атқа тыныш, адамға жайлы келіп,
Көзге сұлу, өзі өңлі болса керек.

Толық

Епті тышқан бидайды таси берген...

Епті тышқан бидайды таси берген,
Шәкірті де көп екен қасына ерген.
Қақпан құрған адамның айлаларын
Алып тастап, жем жеген талай жерден.

Толық

Екінші күні қонғанда

Екінші күні қонғанда,
Жататын мезгіл болғанда,
Елсізде жатқан мұңлы шал,
Жыла да, зарла толған да.

Толық

Ей, көп халық, көп халық...

Ей, көп халық, көп халық,
Көп те болсаң, шөп халық.
Партияшылды құтыртпа
«Мен – сендікпін» деп, халық.

Толық

Ей, жастар, қалай дейсің бұл дүние...

Ей, жастар, қалай дейсiң бұл дүние,
Мұны бүйтiп жаратқан қандай кие?
Бiлiмсiз, мақсұтсыздан шыққан болса,
Мақсұт, бiлiм, ой шығар бар ма жүйе?

Толық

Дүние мен өмір

Бiлiмдiлер насихат көп жазады,
Адам үшiн уайым жеп жазады.
Байқап оқып отырсам, cоның бәрi
Дүниенi «сұм», «алдамшы» деп жазады.

Толық

Дүйсенбі күні болғанда...

Дүйсенбі күні болғанда,
Ұлы сәске толғанда,
Барып едім шөп сала,
Оқыранды Қоңыр ат.

Толық

Достыңыз зор, дұспаның қор...

Достыңыз зор,
дұспаның қор,
Бар тiлекке жетсеңiз.
Сансыз бақыт,

Толық

Бәйшешек бақшасы


Жемiстi, жақсы иiстi бұл бәйшешек,
Аралайық, пайдасын көрем десек.
Ұғымды, милы жастың ойын қозғап,
Ұқтырар талай тәлiм, талай есеп.

Толық

Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек

Бұл ән
бұрынғы әннен өзгерек,
Бұған
ұйқасты өлең, сөз керек

Толық

Бұл кездегі діндердің бәрі – нашар...

Бұл кездегi дiндердiң бәрi – нашар,
Ешбiрi түзу емес көңiл ашар.
Өңкей алдау, жалғанды дiнiм дейдi,
Тексерсең, ойың түгiл жаның сасар.

Толық

Бояулы суыр

Бiр суыр адасыпты оттап жүрiп,
Кез болды бiр ауылға көп қаңғырып.
Ит қуалап тыққан соң иесiз үйге,
Бояу толы шелекке кеттi кiрiп.

Толық

Бостандық туы жарқырап

Бостандық туы жарқырап,
Еркіндік суы сарқырап.
Байқұс қазақ осыдан
Қана ала ма бас құрап.

Толық

Бейісте бар сұлу жар...

«Бейiсте бар сұлу жар,
Мінсiз таза хор қыздар,
Рахат берер бал кәусар»,–
Дейдi бiздiң молдалар.

Толық

Бейіс, дозақ молда айтқан сияқты емес...

Бейiс, дозақ молда айтқан сияқты емес,
Ақылды адам оны анық сондай демес.
Құрсақтағы балаға осы өмiрдi
Ұқтыр десе, айтар ең қандай кеңес?

Толық

Бақанас, Байқошқардың көп сабазы...

Бақанас, Байқошқардың көп сабазы
Жиып ап қыран бүркіт, жүйрік тазы,
Еңбекші ұйым болмай, аңшы болып,
Ойда жоқ бидай менен шөптің азы.

Толық

Бас көзімен қарасаң, нәпсі – жалған...

Бас көзiмен қарасаң, нәпсi – жалған,
Бiр сұлу қыз сықылды жұрт таңданған.
Анық ақыл көзiмен қарағанда,
Өзiн берер қалыңға ол қызды алған.

Толық

Бай мен қонақ

«Қазақтың көп жұмысы не?» – десеңіз,
Айтайын, жамандайды демесеңіз.
Көргеніңді сөйле деп айтқызып ап,
Қайта айналып етімді жемесеңіз.

Толық

Бай мен кедей

Бай болдың, батыр болдың, шешен болдың,
Ел билеп, топ бастаған көсем болдың.
Сен қылмаған өнер жоқ бола қойсын,
Бір адам қандай болсын десең, болдың.

Толық

Бір ханның кеудесіне жара шыққан...

Бір ханның кеудесіне жара шыққан
Оған ем табылмапты тамам жұрттан.
Айтқаны қате кетпес бір балгерді
Әкепті естіген соң даңқын сырттан.

Толық

Бір ханда екі ұл бопты бір туысқан...

Бір ханда екі ұл бопты бір туысқан,
Күндесіп, араздасып, бұзылысқан.
Билеген елін екі бөліп алып,
Соғыс ашып, болыпты қатты дұспан.

Толық

Бір Аллаға сыйынған адам өлмес...

Бір Аллаға сыйынған адам өлмес,
Құдайсыз қу қолынан іс те келмес.
Белін бекем буғанның белі талмас,
Ел бұзса да, адалдық өзгерілмес.

Толық