Орамал және білім
Қыпша бел, аққу мойын, әсем мүсін,
Ару ем тамсанатын көрген кісі.
Бір құрбым себеп болып, Хақты танып,
Жаныммен құлай сүйдім исламды шын.
Қыпша бел, аққу мойын, әсем мүсін,
Ару ем тамсанатын көрген кісі.
Бір құрбым себеп болып, Хақты танып,
Жаныммен құлай сүйдім исламды шын.
Байлар деген — несібелі адамдар,
Байлар деген — қиялға бай жарандар.
Арманына адал болып, соңында -
Төзімдерін шыңдай білген тұлғалар.
Жел мүжіген дарақтай бұғанасын,
Қилы сыннан қисайып құлағасын.
Қай ісіңнен өмірде сабақ алып?
Қай ісіңе өкініп, қуанасың?
Еңбек - өлім жан қанатын қиятын,
Еңбек - өлім жанды ашудан тыятын.
Еңбек деген - еңбектеген мылқау дию,
Жаншып, жанның сұлу сынын жоятын.
Түбінде баянды еңбек егін салған,
Жасынан оқу оқып, білім алған.
Би болған, болыс болған өнер емес,
Еңбектің бұдан өзге бәрі жалған.
Тау орнына көлдер орнап,
Құм орнына өсірдік гүл,
Табиғатты еркін қолға ап,
Жаңарттық біз, жайнады өмір.
Қайтып келмес күндер өтті,
Қайтып алмас сөздер кетті,
Ешқанда қайталанбас,
Көптен қымбат уақыт өтті!
Сол уақытың жақсылыққа жұмсалды ма?
Әлде мақұрым болып құр өтті ма?
Тарихқа енуге тырыстың ба?
Уақыттың құндылығын біле алдың ба?
Уақыт аз, көптей болып көрінеді!
Көзді ашып жұмғанша ол өтеді!
Сол аз уақытты дұрыс жаққа қолданып,
Мүмкіндікті жіберген соң еш кетеді!
Уақыт зулап өту де,
Менің уақытым келуде,
Шаруаларым көп еді,
Неге үлгердім өмір де?
Армандарым көп еді,
Мақсат болып келеді,
Сол мақсаттың жолында,
Жасым енді он жеті!
Арманым, менің арманым,
Ақиқат қашан боласың?
Өмір деген қас-қағым,
Бәлкім елеусіз қаласың?!
Талай жоба жасадым,
Талай ойды құрадым,
Күні бойы бір өзім,
Жақсы өмірді қаладым!
Ешкім сені бауырындай көрмейді
Ешкім тыңдап, көңіл бұра бермейді,
Еңбекпенен көтермесең өзіңді,
Бет айналып, қолын бір-ақ сілтейді!
Жуас болсаң, басқа шығып өрлейді,
Өзіңді ойласаң, тас жүрекке теңейді,
Жамандайды, көралмайды иттей қып
Ешкім саған жақсылығын бермейді!
Құрметтемей, ешкім арттан ермейді,
Бетке басып, сөзбен көміп жерлейді,
Жақсылығың артта қалады жасаған,
Содан сені ешкім жақсы демейді.
Қателессең қайта саған сенбейді,
Өз қайғыңды, өзің ұстап жең дейді
Сені қарғап, жаман көрген адамдар
Жәй әншейін қадіріңді білмейді.
Көбелек сондай сүйкімді,
Әр көрген адам сүйсінді,
Кіп-кішкентай түрлі-түсті ол жәндік,
Ыстағысы кеп әр адамың ұмтылды.
Құрт болғанда ешкім оны менсінбеді,
Тек құстар оны азық қылғысы келді,
Әлем танығысы келген бала ғана бір қарап,
Одан басқа оған ешкім көңіл бөлмеді!
"Өмір ма бұл?" деп құртың жылады,
"Бір дәу қарап, енді біреуі азық қылады!"
Жаманнан, жақсылыққа ұмтылды,
Жібекке оралып бәленбай уақыт ол жатты!
Күнге-күн қосылып, айлар өтті,
Бала ғана оны қарай ұзақ күтті.
Тазалыққа құстардың қарны ашты,
Уақыты келгенде жібектен қиналып шықты.
Қолыма қалам алдым хат жазғалы,
Болашақ ұрпақтарға ғибратты ой айтқалы,
Жамағат құлақ салып тыңдасаңыз,
Айтуға датым көп ой қозғағалы.
Адам деген бір пенде ойланбаған,
Қолда бар асылтасты сыйламаған,
Рахым етпеген үшін оны Аллам,
Бағанағы асылтасты қайтып алған!
Не ұқсын надан байғұс құр тамақтан,
Құр сандалып жүруден әуарадтан,
Гауһарды тас екен деп лақтырған соң,
Не деуге болады құр ақымақтан?!
Ерінсе өмір адамның ісі өнбес,
Құралы мен талантты да оған көнбес,
Атасынан қалған байлығына масаттанып, ол да бітет,
Ешбір адам уақыттың елшісіне ешкім қарсы келмес!
Отырған жағат(ды), құмырсқа шағат(ды),
Жұмыс жасау жақпағанмен, айлық жағат(ды),
Ерігіп отырсаң, құр босқа өтет сағат!
Құр уақыт өтсе кедейлік келіп басты қағат(ды)!
Кім еңбек ете алат(ды), сол адам, адам болат(ды),
Бос күлкі, ойынмен өтсе уақытың бақыт қалат(ды),
Бақыт кетсе өмірден бәрі жаман болат(ды),
Жаман болса бақытың, мәнсіз өмір қалат(ды).
Тұр ерін бе, намаз оқы, іс дөңгелет!
Кітап оқып, сауап алып, ісіңді адал ет!
Қарашы кәрі-жасы құр жатқан жоқ ерігіп!
Сенен кіші-үлкені іздеп жүр ғой термеліп!
Әй, өмір қайда зымырап барасың?!
Уақыт өте мені өзіңе аласың,
Өмірімде жетістікке жете алмасам да,
“Өз кінәң ғой!” деп, қолыңды сілтей саласың!
Әй, өмір қайда зымырап барасың?!
Уақыт өте өз дегеніңді табасың!
Тас тіпті темірді де су тескендей,
Тықылдап тық-тық етіп өшпес қып ойасың!
Әй, өмір қайда зымырап барасың?!
Уақыт өте мені өзіңе аласың,
Сағаттың тілі тықылдап секунд сайын күректей,
Көрімді асықпай жәймендеп ғана қазасың.
Әй, өмір қайда зымырап барасың?!
Дым үндемей жастық шақты аласың,
Күш көп кезде жұмыс істемегеніңе,
Қартықтың ызы сезілгенде санды қағасың!
- Нарша Булгакбаев
- Нарша Булгакбаев
-
- Архимед
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі