Жыр алыбы Жамбылдың — 175 жылдығы

Ақын Жамбыл Жабаевқа деген құрмет бірден келген жоқ. Ол көшпелі баладан ұлы ақынға дейін ұзақ жол жүріп кешті. Ол Ленин және Еңбек Қызыл Ту ордендерімен марапатталған. Оның құрметіне көшелер мен ескерткіштер аталған. Алайда, Жамбыл Жабаев дүниеге келгенінен бастап, өмірі қиындықтарға толы болды.

Жамбыл Жабаев 1846 жылы 28 ақпанда Жамбыл тауының етегінде (қазіргі Алматы облысының Жамбыл ауданы) дүниеге келген. Тәуелсіз және бұзық бала болып өскен ол— қобыз бен домбыра тартуды анасы Ұлданнан үйренді. Ол өте ерте жасынан поэзияға тартылыс күшін сезінді. Ол домбыра тартуды ерте үйренді. Ақынның анасы Ұлдан баланы қолдап, домбыра тарту таланты ағасынан берілді деп айтқан. Әкесі ұлының қызығушылығын құптамаған. Бала кезінен «Қобыланды», «Алпамыс» дастандарынан, қырғыздың «Манас» эпосынан, «Рүстем туралы аңыз», «Көроғлы» шығармаларынан үзінділер орындайтын болған. Жамбыл жас кезінде шулы компанияларды, адамдар көп шоғырланған жерлерді жақсы көретін, көбінесе малшылар мен бақташылармен уақыт өткізетін, өйткені олар көптеген көңілді әндер мен ертегілерді білетін. Кішкентай Жамбыл Жабаев өткен ұлы адамдар туралы аңыздар мен ескі аңыздарды қуана-қуана тыңдайтын болған.

14 жасында Жамбыл ақын болуды шешеді. Бата ​​үшін ол әкесіне барады, бірақ ол баласының өтінішін қабылдамайды. Әкесінің бата беруге бас тартқанына қарамастан, Жамбыл Жабаев үйден кетіп, Сүйінбай ақынның шәкірті болады. Алты жыл бойына мұғалімнің тәжірибесін қабылдап, 20 жасына дейін тәуелсіз ақын болды. Осыдан кейін ол ақындардың шығармашылық айтыстарында бірнеше рет жеңіске жетті. Айтысқа қатысқан Жамбыл жас кезінде, 16-17 жасында кең танымал болды. Жас ақын өзінің импровизациясында қазақ қоғамы өмірінің өзекті мәселелерін қозғап, халықтың мұң-мұқтажын тілге тиек етті, заңсыздық суреттерін салды, бостандық үшін күресуге шақырды. Ол халық туралы, халық үшін, ән айтқан. Жамбылмен ұзақ жылдар бойы таңданды, оның шығармалары әлем халықтарының көптеген тілдеріне аударылып, КСРО-да да, шетелдерде де үлкен тиражбен басылып шықты.

Ж.Жабаев қазақ халқының поэтикалық өнерінің дамуына үлкен үлес қосты. Бүкіл өмірін адамзаттың мәңгілік жалпы құндылықтарын дәріптеуге, жақсылықты, әділеттілікті дәріптеуге және патриотизмді тәрбиелеуге арнады.

Ұлы Отан соғысы кезеңіндегі поэзияда Ж.Жабаеваның негізгі орны Отанды қорғауға және халықтар достығына арналды. Төрт жыл бойы ол сөзсіз сарбаздар, гвардияшылар, Мәскеу мен Ленинград қалалары туралы туындылар жасады. Бұл туындылардың көпшілігі патриоттық поэзияның нағыз жауһарлары болды. Соғыс жылдары Жамбыл Жабаев «Ленинградтық өркенім» әнін жазған болатын. Ақынның үндеуі қоршаудағы қала тұрғындарына сол қорқынышты уақыттан аман қалуға көмектесті. Бүгін Санкт-Петербургте оның есімін алып жүрген көшелер бар.

1945 жылы 22 маусымда Жамбыл Жабаев 99 жасында қайтыс болды. Қазақстанның көптеген қалаларында және ТМД елдерінде ақынның құрметіне көшелер, мектептер аталады, бюсттер мен ескерткіштер орнатылды.

ҚР Ұлттық кітапханасының қорынан шыққан «Жыр алыбы Жамбыл» атты кітап көрмесінде дана қарт Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығы, оның Отанға деген сүйіспеншілікке толы туындылары туралы материалдары, мерзімді басылым беттерінде ол туралы Қазақстанның ақын-жазушыларының мақалалары мен естеліктері ұсынылған.

Науанова А. Р. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің Шығыстану факультетінің 1 курс студенті

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: