Созылмалы пиелонефрит

Созылмалы пиелонефрит — бүйректің қуыстық жүйесінің және тубулоинтерстициялық аймағының басым зақымдануымен сипатталатын созылмалы бейспецификалық инфекциялық қабыну процесі. Пиелонефрит — кең тараған аурулардың бірі, ДДҰ мәліметтері бойынша оның кездесу жиілігі жоғарғы тыныс жолдарының жедел инфекциялық ауруларынан кейін екінші орында, ал бүйрек ауруларының арасында — бірінші орында. Статистика бойынша әр он адамның біреуі пиелонфриттен зардап шегеді. Пиелонефрит — нефрогенді гипертензияның және бүйректің созылмалы шамасыздығының басты себебінің бірі. Латентті ағымға бейімділігінен 20-25% пиелонефрит алғаш рет аутопсияда анықталады. Созылмалы пиелонефрит көбіне жедел пиелонефриттің салдарынан дамиды.

Этиологиясы

Даму тегінен — пиелонефрит инфекциялық ауру. Пиелонефриттің дамуында негізгі роль атқаратын қоздырғыштар:

1. ішектік аутоинфекция (ішектің флорасы — ішек таяқшалары, энтерококтар; ішектің дисбактериозында пайда болатын факультативтік флора — ішек таяқшасыньщ гемолиздік түрі, протей, клебсиелла, алтын сары стафилококк, көк ірінді таяқшалар);
2. экзоинфекция — урология, акушерлік-гинекология, реанимация бөлімшелеріңде жатқан науқастарға несептік инфекцияның құралдармен жұғуы (көбіне іріңді коктық инфекция);
3. бактериялардың 1-түрлері және микоплазмалар (әдеттегі антибактериялық дәрмектерге төзімді); бактериялардың 1-түрлері қолайлы жағдайда әдетті түріне айналып пиелонефритті өршітуі және өрістетуі ықтимал.

Көбіне қоздырғыштар несеп жолына жыныс қатынасы кезінде және несеп жолына енгізілген аспаптармен түседі. Түскен инфекцияның жоғары қарай өрлеуіне қуық-несепағарлық рефлюкс, бүйрекішілік рефлюкс, уродинамиканың обструқциялық бұзылыстары (несепағардың стриктурасы, таспен бітелуі), жүктілікке байланысты гормондық өзгерістер септігін тигізеді. Сонымен қатар, кейбір бактериялардың, несептің ағымына қарсы төтеп беріп, бұлардың жоғары қарай өрлеуіне мүмкіндік беретін құрылымдық ерекшеліктері болады. Мәселен, көптеген грамтеріс бактериялар, уроэпителийге жабысуға мүмкіндік беретін Р-фимбрияларға ие. Бактериялардың осылайша жабысуы — бактериялық адгезия феномені аталады. Фимбриялардың көмегімен уроэпителийге жабысқан бактериялар зәрдің ағымымен әкетілмейді. Грамтеріс бактериялардың пиелонефрит дамытуындағы патогендік қуаты бұлардың К- және О- антигендеріне байланысты. К-антигендер бактерияларды опсонизация мен фагоцитоздан сақтайды, ал О-антигендер уытты әсер етеді, әсіресе несеп жолдарының тегіс салалы бұлшықетінің перистальтикасын тежейді. Осыдан болатын несеп жолдарының «физиологиялық обструкциясы» зәрдің іркілісіне әкеледі, несеп жолдарындағы зәрдің қысымы биіктейді. Қысымның биіктеуінен инфекцияның бүйрекке түсуін жеңілдететін астауша — бүйректік рефлюкс пайда болады. Бактериемия болғанда инфекция гематогенді жолмен таралады, мәселен сепсисте, инфекциялық эндокардитте, т.б. Пиелонефрит жиілігінің үш шыңын айырады: 1) 3 жасқа дейінгі балалық шақ (күтімнің жеткіліксіздігінен); 2) 18-30 жас аралығындағы жас шақ; 3) егде және кәрі жас. Жиілік шыңдардың алдыңғы екеуі әйел жынысымен байланысты болса, үшіншісі — көбірек ер кісілерде байқалады.

Пиелонефрит дамуының бейімдеуші факторлары

1. Бактериурия (1 мл несепте микробтар мөлшерінің 1 х 105 артық болуы). Бактериурияның басты себебі — шат аймағының, әсіресе үрпі маңының микробтық ластануы. Мұндай жағдай дене күтімінің жеткіліксіздігінен, мәселен жастардың жыныс қатынасының гигиеналық тәртіптерін сақтамауынан болуы мүмкін. Тұрмыска шыққан кезде дефлорациялық циститтің дамуы және жыныс қатынасынан кейін бактериурияның көбеюі байқалады.

2. Уродинамиканың бұзылыстарына әкелетін аурулар (несеп тас ауруы, қуықасты безінің аденомасы, нефроптоз, несепағардың структурасы, бүгілуі немесе сырттан басылуы, рефлюкстер, дегидратация т.б.).

3. Әйелдер несеп жолдарының жыныстық ерекшеліктері. Әйелдер уретрасының қысқалығы және кеңдігі, үрпінің артқы етіс пен қынапқа жақындығы инфекцияның уретраға және қуыққа оңай енуіне септігін тигізеді.

4. Жүктілік және гормондық контрацепциялық заттарды қолдану. Жүктілік кезінде эстрадиоддың, прогестеронның деңгейлері жоғарылайды. Жыныс ағзаларының және несеп жолдарынын эмбриональдік даму тегі бір болғандықтан, бұлардың гиперэстрогенемияға қайтаратын жауабы да ұқсас. Пиелонефрит 40 жасқа дейінгі шақта — әйелдерде, ал егде және кәрілеу шақта — жиілеу еркектерде кездеседі. Әйелдерде пиелонефрит балалалық шақтан немесе тұрмыс құру кезінен басталады.

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: