Бай, байлық, сараңдық, кедейлік, мұқтаждық туралы мақал-мәтелдер

Ер қолында мал тұрмайды,
Елек ішінде су тұрмайды.
 
*** *** *** ***

Бай аузында семіз сөз.
 
*** *** *** ***

Құзғын ас таңдамайды.
 
*** *** *** ***

Қарғаның бір көзі оқта, бір көзі боқта.
 
*** *** *** ***

Көз бір уыс топыраққа тояды.
 
*** *** *** ***

Алтын тыққан адам аштан өлер.
 
*** *** *** ***

Аласыға алтау аз,
Бересіге бесеу көп.
 
*** *** *** ***

Көтере алмаған қосып арқалайды.
 

*** *** *** ***

Түйе сойған, ешкі сойғаннан дәметіпті.
 
*** *** *** ***

Қас екеніңді қабағыңнан танимын,
Сараң екеніңді табағыңнан танимын.
 
*** *** *** ***

Өзі сұрағаннан сарқыт дәметпе.
 
*** *** *** ***

Сараң да бір, сасық су да бір.
 
*** *** *** ***

Етпен қарның тоқ,
Ниетпен жаның тоқ.
 
*** *** *** ***

Өзі тоймастың көзі тоймас.
 
*** *** *** ***

Екі сараңның қолы бір-біріне әрең жетеді.
 
*** *** *** ***

Алаған қолым береген.
 
*** *** *** ***

Сараңның қолы қалтырауық.
 
*** *** *** ***

Қас сараң өз тамағын өзінен тығады.
 
*** *** *** ***

Сараңның асы піскенше, таудың тасы піседі.
 
*** *** *** ***

Соқырдың бидайын өзіне қуырып беріп.
 
*** *** *** ***

Берместің асы піспес,
Қазаны оттан түспес.
 
*** *** *** ***

Сараңдық ауылдастан жұғады,
Я бауырластан жұғады.
 
*** *** *** ***

Қолы ашықтың — жолы ашық.
 
*** *** *** ***

Берместің сылтауы көп.
 
*** *** *** ***

Иттен сүйек қарыздар.
 
*** *** *** ***

Өзі тойса да көзі тоймайды.
 
*** *** *** ***

Жетімнің қарны жетеу.
 
*** *** *** ***

Табақты үйдің тауығы —
Қос жұмыртқадан туады.
 
*** *** *** ***

Сараң асын бермейді,
Көзінің жасын береді.
 
*** *** *** ***

Сараңнан сарқыт жегенше,
Иттен тартып же.
 
*** *** *** ***

Алтын көрсе періште жолдан таяды.
 
*** *** *** ***

Жыланға түк біткен сайын қалтырауық болады.
 
*** *** *** ***

Екі тышқан бір байдың жұртына таласыпты.
 
*** *** *** ***

Ақылды арын қорғайды,
Сараң малын қорғайды.
 
*** *** *** ***

Жақсыны арман аздырар,
Жаманды құлқын тоздырар.
 
*** *** *** ***

Жақсы — арына құл,
Жаман — малына құл.
 
*** *** *** ***

Жебір түйе жабуын жер.
 
*** *** *** ***

Түлкі түсінде тауық көреді.
 
*** *** *** ***

Алмақтың да салмағы бар.

*** *** *** ***

Аузы қисық болса да, байдың баласы сөйлесін.
 
*** *** *** ***

Бай — балпаң келер,
Жарлы — жалаң келер.
 
*** *** *** ***

Барыңа шүкір ет, жоғыңа сабыр ет.
 
*** *** *** ***

Біреуге мал қайғы, біреуге жан қайғы.
 
*** *** *** ***

Малы жоқ деп ерден түңілме,
Егіні жоқ деп жерден түңілме.

*** *** *** ***

Бай мақтанса табылар,
Кедей мақтанса шабылар.
 
*** *** *** ***

Жоқтық ұят емес,
Байлық мұрат емес
Байдың қатыны өлсе, төсек жаңғырар,
Жарлының қатыны өлсе, басы қаңғырар.
 
*** *** *** ***

Жарлы болсаң да арлы бол.
 
*** *** *** ***

Бірінші байлық — денсаулық,
Екінші байлық — ақ жаулық,
Үшінші байлық — он саулық
 
*** *** *** ***

Есіктегі ебейді кейбір тоқал жебейді.

*** *** *** ***

Біреу тойып секіреді,
Біреу тоңып секіреді.
 
*** *** *** ***

Ағайының бай болса — шайнағаның май болар.
 
*** *** *** ***

Тоқтығында жараспаған,
Аштығында қараспайды.
 
*** *** *** ***

Бай бауырын танымас,
Сауда досқа қарамас.
 
*** *** *** ***

Ашаршылықта бай баласы бірінші өледі.
 
*** *** *** ***

Жарлы байғұс жаманар,
Жаманар да қуанар.
 
*** *** *** ***

Нені кем тұтсаң, соған жар боларсың.
 
*** *** *** ***

Несие ет жесең,
Сүйегі ішегіңді жыртар.
 
*** *** *** ***

Аш бала
Тоқ баламен ойнамайды,
Тоқ бала
Аш болам деп ойламайды.......
 
*** *** *** ***

Жіп жіңішке жерінен үзіледі.
 
*** *** *** ***

Асы жоқ үйді ит те сүймейді.
 
*** *** *** ***

Аштың ақылы тамағында.
Жаяудың ақылы табанында.
 
*** *** *** ***

Қарны ашқанға
Қара талқан майдай көрінеді.
 
*** *** *** ***

Күші жоқ ит те жүгірмес.
 
*** *** *** ***

Төреге ерген ер-тоқымын арқалар.
 
*** *** *** ***

Аспанна кигіз жауғанда,
Сорлыға ұлтарақ та тимепті.
 
*** *** *** ***

Адасқанға — жұлдыз айдай,
Қарны ашқанға — көже майдай.
 
*** *** *** ***

Тоңған тонын мақтайды,
Адасқан жолын мақтайды.
 
*** *** *** ***

Алпыс қарсақ ат болмас.
 
*** *** *** ***

Қысқа жіп күрмеуге келмес.
 
*** *** *** ***

Ай бетінде де дақ бар.
 
*** *** *** ***

Қасық тары ботқа болмас,
Ботқа болса да жұртқа жетпес.
 
*** *** *** ***

Жоққа жүйрік жетпейді.
 
*** *** *** ***

Мысық жоқта тышқан төбеге шығады.
 
*** *** *** ***

Жоқ болса, тұз да қат.
 

*** *** *** ***

Ұста пышаққа жарымас,
Етікші етікке жарымас.
 
*** *** *** ***

Балықшының аты шөлден өледі.
 
*** *** *** ***

Балық жоқ та бақа да балық.
 
*** *** *** ***

Сауыны аздың жазы қысқа.
 
*** *** *** ***

Етік жамағанды көрдік,
Тақия жамағанды көрмедік.
 
*** *** *** ***

Құсы жоққа тұрымтай
Сұңқармен тең
Аты жоққа қотыр тай
Тұлпармен тең.
 
*** *** *** ***

Басқа түссе — баспақшыл.
 
*** *** *** ***

Жоқшылық жомарт елдің қолын байлар.
 
*** *** *** ***

Кедей менен бай жолдас болмас,
Қасқыр менен қой жолдас болмас.
 
*** *** *** ***

Қасқыр ішігі бар кісі
Жолдасының тоңғанын білмес.
 
*** *** *** ***

Қойың болмаса, байлыққа ойың болмасын.
 
*** *** *** ***

Жуан жіңішкергенше, жіңішке үзілер.
 
*** *** *** ***

Жаяушылық тартқанда,
Жүрмес есек ат болар.
Қарын қатты ашқанда,
Қара талқан қант болар.
 
*** *** *** ***

Жарлылығын жасырған жарымас.
 
*** *** *** ***

Ақша ашпайтын құлып жоқ.
 
*** *** *** ***

Ақшада көз жоқ.
 
*** *** *** ***

Арық атқа қамшы жау,
Жыртық үйге тамшы жау.
 
*** *** *** ***

Ит арық болса ауылдың намысы.
 
*** *** *** ***

Тар киім — тозғақ.
 
*** *** *** ***

Түк таппаған тұз жалар.
 
*** *** *** ***

Жұтаған  шүкірге тоймайды.
 
*** *** *** ***

Барлық жарастырады, жоқтық таластырады.
 
*** *** *** ***

Тамыр тартқан тарықпас.
 
*** *** *** ***

Аш атасын тыңдамас.

*** *** *** ***

Түйесі жоқ ауылға тайлақ атан көрінеді.
 
*** *** *** ***

Кедейге өлең айтқан да — шығын.
 
*** *** *** ***

Қалтасында тиыны жоқ, түйенің тісін ашып көреді.

*** *** *** ***

Еліктің мойнын оқ кеседі,
Ердің мойнын жоқ кеседі.
 
*** *** *** ***

Қарны ашқанға қара нан да май татыр.
Шөлдегенге қара су да бал татыр.
 
*** *** *** ***

Базар бай, алушы кедей.
 
*** *** *** ***

Базар ақшалыға базар, ақшасызға назар.
 
*** *** *** ***

Қарыз қатынас бұзады.
 
*** *** *** ***

Адамды тарлық шынықтырады,
Адамгершілікті барлық ұмыттырады.
 
*** *** *** ***

Тіленшіге жел қарсы.
 
*** *** *** ***

Бай атқа мінсе құтты болсын дейді,
Кедей атқа мінсе қайдан алдың дейді.
 
*** *** *** ***

Байға жағынамын деп жарлының тоқтылы қойы шығыпты.

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: