Түрік қағанатындағы сот жүйесі және жаза

Түрік қағанатының жоғарғы мемлекеттік соты «Жарғы» деп аталады. Деректерге көз жүгіртсек, түріктерде заң шығарушы орган болғандығын байқауға болады. Жарғылардың басты міндеті — төре мен дәстүрлі құқықтарды жүзеге асыру еді. Түрік қағанатында әйгілі Тоныкөк сот басшысы болған.

Келтірілген деректер бойынша, Түрік қағанатының негізгі жаза үкімдері төмендегідей еді:

— отанынсатқандар және әскерден қашқандар өлім жазасына кесіледі.

— зинақорлық жасаған жұбайларға — өлім жазасы,

— адам өлтіргендерге — өлім жазасы,

— ұрлық жасағандар мен жылқы ұрлағандарға — өлім жазасы.

— жас қызды зорлаған адам — мүліктің жаза ақысын өтеп, міндетті түрде сол қызға үйленуі тиіс.

— адамды жарақаттағандар жараның ауырлығына қарай мүліктің жаза ақысын өтейді.

— жылқы мен мал ұрлағандар шығынды 10 есе көп мөлшерде өтеуге міндетті.

— басқа жеңіл бұзақылықтар 10 күн ішінде жазаландырылады.

Жазалар барлық адамдарға бірдей қолданылатын болған.

Оқуға кеңес береміз:

Тоныкөк

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: