Экология және өмір сүру сапасы

Өмір сапасы – оның құрамдас бөліктерінің бірлігімен айқындалатын жүйелі ұғым: адамның өзі биологиялық және рухани болмыс ретінде, оның өмірлік әрекеті және оның өтетін жағдайлары. Біз өмір сүріп жатқан үшінші мыңжылдықтың басында әлеуметтік-экологиялық сипаттағы жаһандық мәселелер бүкіл адамзат үшін бұрын-соңды болмағандай шиеленісе түсті. Бүгінгі таңда бізді қоршаған кеңістік пен адамның ішкі ортасы мықтап бекітілген және өзара байланысты. Соңғы медициналық-биологиялық зерттеулер қоршаған ортаның үздіксіз ластануы жаңа аурулардың пайда болуына, туа біткен ақаулар санының артуына, өлім-жітімнің өсуіне және туу көрсеткішінің төмендеуіне, белсенді белсенділіктің күрт төмендеуіне әкелетінін көрсетті.  Адамның және биосфераның денсаулығы әрқашан біртұтас организмнің саулығы ретінде қарастырылуы керек.

Қазіргі уақытта соңғы ұрпақ адамдарының өмірі адамзатты қоршаған ортаның барлық объектілерінің: атмосфералық ауаның, жер үсті және жер асты суларының, топырақтың, флора мен фауна өкілдерінің сыни ластануымен көрінетін жаһандық геобиопланетарлық патология дәуірінде өтуде. Тамақтанудың негізгі көздері болып табылатын, сондай-ақ ағзаның ішкі ортасының ластану қаупі жоғары деңгейде қазіргі биология мен медицина жеткілікті түрде ескермейді.

Денсаулық – табиғаттың адамға берген баға жетпес сыйы екенін барлығымыз білеміз. Онсыз өмір қалай қызық, бақытты болуы мүмкін бе? Денсаулықты жоғалту оңай, бірақ оны қалпына келтіру өте қиын екенін ұмытып, біз өзіміз бұл сыйды босқа ысырап етеміз.

Қазақстанда жүрек-қан тамырлары ауруларының проблемасы қарқынды сақталуда.  Мамандардың айтуынша, ширек ғасырда елімізде мұндай дерт 10 есеге артқан. Мәселен, Республикалық кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу институтының мәліметтері бойынша, егер 1989 жылы жүрек-қан тамырлары ауруларының диагностикасы 100 мың адамға 127,5 жағдайды құраса, 2008 жылы 100 мың адамға 1204,3 жағдайды құраған. Тағы бір жағымсыз тенденция бар. Салауатты өмір салтын қалыптастыру проблемалары ұлттық орталығының мәліметінше, қан айналымы жүйесі аурулары жастар арасында жиірек анықталуда. Оның басты себептерінің бірі – дұрыс емес өмір салты.

Сонау 2007 жылы Республикада «Салауатты өмір салты» бағдарламасы қабылданған болатын. Темекі шегудің таралуын 2010 жылға қарай 19,3 пайызға, 2013 жылға қарай 17,8 %-ға және 2016 жылға қарай 16,8 %-ға дейін төмендету күтілуде, алкогольді шектен тыс тұтыну деңгейі тиісінше 14,6, 13,4 және 12,5 %-ға дейін төмендейді. Медициналық бағалау бойынша 2016 жылға қарай орташа өмір сүру ұзақтығын 71,3 жасқа дейін ұлғайту бағдарламасы жүзеге асырылуда. Өз кезегінде, 2010 жылы әзірленген Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында жүрек ауруынан болатын өлім-жітімді қазіргі 100 мың адамға шаққанда 416,4-тен 2015 жылы 353,9-ға дейін төмендету көзделген.

Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев «Жаңа онжылдық – жаңа экономикалық өрлеу – Қазақстанның жаңа мүмкіндіктері» атты халыққа Жолдауында: «Алдағы онжылдықтың ең маңызды міндеті – Қазақстанның барлық азаматтарының өмір сүру сапасы мен деңгейін арттыру, әлеуметтік тұрақтылық пен қауіпсіздікті нығайту» деп атап өткен. Республика өз азаматтарының өмір сүру сапасының жоғары принциптерін жариялап қана қоймай, табыстарға қол жеткізуде.  Елбасының 2006 жылғы 14 қарашадағы Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға көшуінің 2007-2024 жылдарға арналған тұжырымдамасында атап көрсетілгендей, дамудың экономикалық, экологиялық, әлеуметтік және саяси факторлары біріктірілген және Қазақстан халқының өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған біртұтас процесс ретінде қарастырылады.

Автор: Камила Тастанбек

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: