«Интроверттер мен экстраверттер: Қайсысы мықтырақ?»

Бүгінгі қарқынды дамып жатқан заманда адамдардың мінез-құлқы мен әлеуметтік бейімділігі туралы сұрақтар өзекті бола түсті. Солардың ішінде көпшілікті қызықтыратын бір тақырып – интроверттер мен экстраверттердің айырмашылығы және олардың қайсысы өмірде табысты бола алады? Әдетте, қоғам экстраверттерді «ашық, көшбасшы, белсенді» деп сипаттап, оларды көбірек мақтайды. Ал интроверттер көбіне «ұяң, тұйық, өзімен-өзі» деп қабылданады. Бірақ бұл шындыққа қаншалықты сәйкес?

Бұл мақалада біз интроверт пен экстраверт деген кім, олардың артықшылықтары мен кемшіліктері қандай, қайсысы мықтырақ деген сұрақтарға тереңірек үңілеміз. Сонымен қатар, әрбір адамның өз даралығы бар екенін дәлелдейтін нақты деректер мен мысалдарды ұсынамыз.

---

Интроверт пен экстраверт деген кім?

Интроверт – ішкі әлемімен өмір сүретін тұлға

Интроверттер – өз ойларына, сезімдеріне, ішкі дүниесіне көп көңіл бөлетін адамдар. Олар жалғыздықты жақсы көреді, энергияны көпшіліктен емес, тыныштық пен жеке кеңістіктен алады.

Интроверттердің ерекшеліктері:

• Тыныш, салмақты, байсалды;

• Терең ойлануға бейім;

• Аз сөйлеп, көп тыңдайды;

• Көпшілік алдында сөйлегенде шаршайды;

• Жеке жұмыс істегенді ұнатады.

Экстраверт – сыртқы әлеммен өмір сүретін тұлға

Экстраверттер керісінше, сыртқы ортамен белсенді қарым-қатынастан қуат алады. Олар көп сөйлесіп, адамдармен араласқан сайын жігерлене түседі.

Экстраверттердің ерекшеліктері:

• Ашық, белсенді, ширақ;

• Қоғамдық ортада өзін еркін сезінеді;

• Көшбасшылыққа бейім;

• Қарым-қатынасты қажет етеді;

• Командалық жұмысқа бейім.

---

Қайсысы мықтырақ?

Бұл сұраққа біржақты жауап беру қиын. Әр адамның мықты тұстары өзіне тән. Біреуі – терең ойшыл, екіншісі – әсерлі сөйлейді. Сондықтан "қайсысы мықты" деген сұрақтың жауабы жағдайға байланысты.

Интроверттердің артықшылықтары:

1. Терең талдау жасау қабілеті
   Интроверттер маңызды шешім қабылдарда асықпай ойланады. Олар эмоцияға емес, логикаға сүйенеді.

2. Шығармашылық қабілет
   Олар көп уақытын жалғыз өткізетіндіктен, қиялы ұшқыр, шығармашылық қабілеті жоғары болады. Көптеген жазушылар, суретшілер – интроверттер.

3. Тыңдай білу өнері
   Интроверттер әңгімелесушіні шынайы тыңдайды, бұл оларды жақсы дос, сенімді кеңесші етеді.

4. Жауапкершілік пен тәртіптілік
   Олар жұмысты мұқият орындайды, уәдеде тұрады.

Экстраверттердің артықшылықтары:

1. Тез тіл табысу қабілеті
   Экстраверттер жаңа адамдармен оңай танысады, қоғамдық ортада өзін жайлы сезінеді.

2. Көшбасшылық қабілет
   Олар топты басқаруға, мотивация беруге бейім.

3. Батылдық пен тәуекелге бейімділік
   Экстраверттер жаңа мүмкіндіктерден қорықпайды, тез әрекет етеді.

4. Командалық жұмысқа бейімділік
   Олар бірге жұмыс істеп, нәтижеге топпен жетуге тырысады.

---

Тарихи тұлғалар мысалында:

Интроверттер:

• Альберт Эйнштейн – ғалым. Ол жалғыздықты жақсы көрген, көпшілік ортадан қашқақтаған.

• Исаак Ньютон – физик, математик. Өз уақытын ғылыми зерттеулерге арнаған.

• Билл Гейтс – Microsoft негізін қалаушы. Тыныш ортада ойлап, болашақты бағдарлай білді.

Экстраверттер:

• Опра Уинфри – тележүргізуші. Адамдармен еркін сөйлесіп, көпшіліктің көңілінен шығатын қабілеті бар.

• Стив Джобс – Apple компаниясының негізін қалаған. Өзіне сенімді, шабыттандыратын спикер болған.

• Элтон Джон – әнші, шоумен. Сахнада өзін еркін сезінеді, тыңдармандармен жақсы байланыс орнатады.

---

Жүйеге емес, жағдайға байланысты мықтылық

Шындығында, адамның табысты болуы оның интроверт немесе экстраверт болуына байланысты емес. Ең бастысы – өзінің күшті және әлсіз жақтарын танып, дұрыс пайдалану.

Мысалы:

• Сатушы болу үшін экстраверт болу пайдалы, бірақ интроверт те жақсы сатушы бола алады – тыңдай білу арқылы.

• Зерттеуші үшін интроверттік қасиет тиімді, бірақ экстраверт те сұхбаттасу, презентация жасау арқылы мықты бола алады.

---

Интроверт пен экстравертті салыстыру кестесі

Қасиет	Интроверт	Экстраверт
Энергия көзі	Жалғыздық, тыныштық	Адамдармен қарым-қатынас
Қарым-қатынас	Аз, бірақ терең	Көп, бірақ үстірт
Жұмыс тәсілі	Жеке жұмысқа бейім	Командалық жұмысқа бейім
Шешім қабылдау	Ойлап, саралап	Жедел, батыл
Демалыс түрі	Үйде, кітап оқып, тынығу	Достармен кездесіп, көңіл көтеру

 

---

Аралық тип: Амбиверттер

Интроверт пен экстраверттің ортасында – амбиверттер бар. Олар қажет жағдайда ашық, ал кейде тұйық бола алады. Бұл қасиет – қазіргі заман талабына сай өте пайдалы қабілет.

Амбиверттер:

• Жағдайға бейімделе алады;

• Адамдармен де, өзімен де жұмыс істей алады;

• Эмоция мен логиканы үйлестіре алады.

---

Мықты болу үшін не істеу керек?

Қай типке жатсаң да, өзіңді дамыту – ең маңыздысы.

Интровертке кеңес:

• Көпшілік алдында сөйлеуге машықтан;

• Қоғаммен қарым-қатынас жасаудан қорықпа;

• Қиындықтардан қашпа, бетпе-бет кел.

Экстравертке кеңес:

• Тыңдауды үйрен;

• Жалғыздықтан қорықпа, өзіңмен де жұмыс істе;

• Ойланбай әрекет етуден сақтан.

---

Қорытынды

Интроверт пен экстраверттің ешқайсысы бір-бірінен мықты емес. Әрқайсысының өз ерекшелігі, өз артықшылығы бар. Ең бастысы – кім екеніңді танып, сол қасиеттеріңді тиімді пайдалана білу. Тек өз даралығыңды танығанда ғана нағыз табысқа жете аласың.

Қоғам бізге белгілі бір үлгіге сай болуды талап етуі мүмкін, бірақ ең үлкен күш – өзің бола білуде.

Интроверт пе, экстраверт пе – маңызды емес. Маңыздысы – өз болмысыңды қабылдап, оны дамыта білу.

---