Жасөспірімдер арасындағы суицид: үндемей келген қасірет

Бүгінгі таңда Қазақстан суицид деңгейі бойынша әлем елдерінің ішінде алдыңғы қатарда тұр. Әсіресе жасөспірімдер арасындағы өз-өзіне қол жұмсау жағдайлары қоғамда үлкен алаңдаушылық тудырып отыр.

2023 жылғы ресми деректерге сәйкес, елімізде әрбір 100 мың жасөспірімнің 14-і суицидке барған. Бұл — әрбір ата-ананы, ұстазды және қоғам мүшесін терең ойландыруы тиіс өте ауыр көрсеткіш.
(Дереккөз: ҚР Денсаулық сақтау министрлігі)

⸻

Суицидтің негізгі себептері

Сарапшылар мен психологтардың пікірінше, жасөспірімдер арасындағы суицидтің төмендегідей негізгі себептері бар:
    •    Эмоционалдық қысым: отбасындағы түсініспеушілік, қатал тәрбие, алғашқы сезімдік күйзелістер;
    •    Буллинг (қысым көрсету): мектеп қабырғасындағы мазақ, қорлау және оқшаулау;
    •    Жоғары талаптар: Ұлттық бірыңғай тестілеу, оқу үлгерімі мен ата-ана үмітіне байланысты туындайтын психологиялық жүктеме;
    •    Жалғыздық және назардың жетіспеушілігі: жасөспірім өзін қоғамда елеусіз, қолдаусыз сезінуі мүмкін;
    •    Интернеттегі қауіптер: “өлімге итермелейтін” ойындар, суицидті насихаттайтын топтар мен әлеуметтік желілердегі қысым.

⸻

Маман пікірі

Әсемгүл Әбдіразақова, психолог:

“Көп жағдайда бала көмекке зәру екенін ашық айта алмайды. Алайда оның мінез-құлқындағы өзгерістер — үнсіз жанайқай. Тез ашулануы, тұйықталуы, жылауы, бұрын қызықтырған дүниелерге енжарлық танытуы — бұл белгілер ескерусіз қалмауы қажет.”

⸻

Алдын алу шаралары
    •    Жасөспірімнің психо-эмоционалдық жағдайына үнемі көңіл бөлу;
    •    Ашық және сенімді қарым-қатынас орнату;
    •    Қажет болған жағдайда психологтың көмегіне жүгіну;
    •    Мектеп пен ата-ана арасындағы ынтымақтастықты арттыру;
    •    Баланың әлеуметтік желілердегі белсенділігін бақылап отыру.

⸻

Суицид — тек медициналық немесе психологиялық емес, сондай-ақ әлеуметтік және қоғамдық мәселе. Бұл — назардан тыс қалған балалардың, естілмеген үндердің салдары.

Әрбір жасөспірім — ел болашағының айнасы. Олардың жанайқайына дер кезінде құлақ түріп, шынайы қолдау көрсету — баршамыздың ортақ борышымыз. Статистиканы емес, адам өмірін сақтап қалу — басты міндетіміз.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Досмахан Айгерім