Әлеуметтік желілердің қазіргі жастарға әсері

     Қазіргі заман — цифрлық технологиялардың дәуірі. Әсіресе жастар үшін интернетсіз өмірді елестету мүмкін емес. Әлеуметтік желілер бүгінде олардың күнделікті өмірінің ажырамас бір бөлігіне айналды. Instagram, TikTok, Telegram, WhatsApp, YouTube секілді платформалар арқылы жастар ақпарат алып, көңіл көтеріп қана қоймай, өз ойын ашық білдіріп, әлеммен байланыс орнатады. Алайда бұл құралдардың игілігімен қатар, зияны да жоқ емес.

Бір жағынан, әлеуметтік желілердің пайдалы тұстары көп. Жастар түрлі елдің жаңалықтарын оқиды, онлайн курстарға қатысып, жаңа білім меңгереді. Өз ойларын еркін жеткізіп, шығармашылық қабілеттерін дамытады. Мысалы, блог жүргізу, сурет немесе видео өңдеу, SMM және контент жасау салаларына бет бұрып, табыс табуға мүмкіндік алады.

Алайда, бұл платформалардың зиянды жағы да күннен-күнге ушығып барады. Жастар арасында уақытты мақсатсыз өткізу, виртуалды өмірге тәуелді болу, өзін өзгемен салыстыру жиілеп келеді. Сағаттап TikTok қарау, лайк пен пікірге тәуелді болу — адамның психологиялық денсаулығына теріс әсер етеді. Өкінішке қарай, кейбір жасөспірімдер әлеуметтік желідегі жалған «әдемі өмірге» қарап, өз тіршілігіне көңілі толмай, күйзеліске түсіп жатады.

Тағы бір өзекті мәселе — кибербуллинг, яғни интернеттегі қорлау мен мазақ ету. Бұл құбылыс көбіне жасөспірімдердің өзін-өзі бағалауына кері әсер етіп, тіпті ауыр психологиялық салдарға әкеледі. Бұған қоса, фейк жаңалықтар мен жалған ақпараттардың таралуы жастардың санасын улап, шындық пен өтіріктің аражігін ажыратуды қиындатып отыр.

⸻

Әлеуметтік желілер — дұрыс әрі мақсатты пайдаланылған жағдайда жастар үшін үлкен мүмкіндік көзі. Бірақ шектен тыс қолдану — тәуелділікке, уақыттың зая кетуіне, тіпті психологиялық күйзеліске әкелуі мүмкін. Сондықтан әрбір жас желідегі уақытын тиімді жоспарлап, шынайы өмірдің қадірін ұмытпауы керек. Ал ата-аналар мен ұстаздар жастардың цифрлық мәдениетін қалыптастыруға, оларға бағыт-бағдар көрсетуге атсалысуы тиіс. Тек сонда ғана әлеуметтік желілер — пайдалы құрал, ал жастар — саналы ұрпақ бола алады.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Әбілқасымқызы Меруерт