Жасанды интеллект — мамандардың орнын басама?

    Бүгінде «Жасанды интеллект» деген тіркес таңсық емес. Кеше ғана қиял-ғажайып фильмдерде көретін дүние, бүгін – күнделікті өмірдің бөлшегіне айналды. Біреу оны мүмкіндік деп қабылдайды, біреу қауіп деп көреді. Бірақ басты сұрақ – «Жасанды интеллект адамдардың, әсіресе мамандардың орнын баса ма?» деген сауал. Жауап біржақты емес. Бірақ айтылмаған шындық бар…

Білімді емес, дайын формуланы алмастырады

ЖИ (жасанды интеллект) жылдам есептейді, көп біледі, ешқашан шаршамайды. Бірақ бір нәрсені ұмытпау керек: ол өзі ойлап таппайды, тек бар нәрсенің арасынан ең ұтымдысын таңдайды. Яғни ол – құрал. Егер бір маман тек «солай үйретті» деп дайын формуламен жұмыс істесе, иә, оның орнын ЖИ басады. Бірақ шығармашыл, эмоцияға, интуицияға сүйенетін маманды ешбір алгоритм алмастыра алмайды. Себебі машинада жан жоқ. Ал шешімнің шынайы құны – жүректе.

Кәсіп емес, көзқарас бәсекеде қалады

Бүгін бір ЖИ заңгерлерге келісімшарт жасай алады, дәрігерлерге диагноз қоя алады, журналистерге мақала жазып береді. Ал ертең не болады? Қарапайым техникалық мамандықтар сұраныссыз қалуы мүмкін. Бірақ шын мәніндегі кәсіп – ол тек біліктілік емес, өмірге көзқарас. ЖИ сені роботқа айналдырғысы келеді. Егер сен өзіңді адам ретінде дамытпасаң, өз орныңнан айырыласың.

ЖИ бәсекелес емес – серіктес

Көп адам ЖИ-ды қарсылас көреді. Шындығында, ол – серіктес. Мысалы, дәрігер науқасқа диагноз қоюда ЖИ-дың көмегімен жүздеген анализді бір сәтте көре алады. Журналист зерттеуді автоматты түрде жасап, тек маңызын өз сөзімен жеткізеді. Яғни ЖИ – қолыңдағы мықты көмекші. Бірақ бағытты сен көрсетуің керек. Қазір басты сұрақ: «Сен ЖИ-ды басқарасың ба, әлде ЖИ сені басқара ма?»

Адам болу — ең үлкен мамандық

Технология дамыған сайын адамдық қасиет – мейірім, түсіну, шабыт, ой тереңдігі – алтынға айналады. ЖИ сені мақтай алады, бірақ жүрегіңе шын әсер ететін сөзді сезініп айтып бере алмайды. Өйткені жансыз нәрсе жанды тіршілік жасай алмайды. ЖИ шебер құрал бола алады, бірақ шебердің өзі ешқашан бола алмайды.

⸻

Жасанды интеллект – мамандардың орнын басуы мүмкін. Бірақ тек өзін дамытудан қалған, адамдық қасиетін ұмытқан, шығармашылықтан алыстаған мамандарды ғана. Нағыз ізденуші, ойланатын, өзгеше қарай алатын адам ешқашан көлеңкеде қалмайды. Сондықтан қорықпа. Бәсекелес болма. Білімді бол, бірақ ең бастысы – тірі бол.

Себебі болашақ тек технологияны игергендерге емес, жүрегі барларға тиесілі.

Жұмабек Айжан Бауыржанқызы