Кибербуллинг — заманауи қауіп емес, үнсіз дабыл!

    Сен ұйықтап жатқанда, біреу жылайды. Сен жай ғана пікір қалдырдың, ал ол терезені ашуға беттеді. Сен үшін бұл “әзіл” болды, ал оның ішіндегі сенім мәңгілікке өшіп кетті. Бұл — кибербуллингтің нағыз бет-бейнесі.

Бүгінде қауіп тек көшеде емес, Wi-Fi-дың арғы жағында. Жау шаппайды, тек жазады. Қаруы — сөз, нысанасы — жан. Ең қорқыныштысы — бұл қауіпті ешкім байыппен қабылдамайды. “Интернет қой, мән берме”, “Ол сен жайлы не біледі?” — деп жұбатуға тырысады. Бірақ естен шығаратыны — адам жүрегі интернетте де ауырады.

Кибербуллинг деген не?

Кибербуллинг — біреуді интернет арқылы қорлау, мазақ ету, қысым көрсету. Бірақ бұл жай ғана ауыр сөздер емес. Бұл – адамның өз-өзін жоғалтып алуының бастамасы. Бұрын адамдар бетпе-бет келіп, пікірталасатын. Қазір экранның ар жағында отырып алып, анонимдікпен күшке мінеді. Себебі кім екенін ешкім білмейді. Бірақ дәл сол “ешкім” – біреудің өмірін бұзуы мүмкін.

Қауіп кімге жақын?

Көп жағдайда жасөспірімдер зардап шегеді. Себебі олардың санасы әлі қалыптасу үстінде. Олар үшін бір сөз — бүкіл болмысына балта шабуы мүмкін. “Сен түкке тұрмайсың”, “сен ұсқынсызсың”, “ешкімге керек емессің” деген пікірлер — экранда жазулы болғанымен, санада татуировка сияқты қалуы мүмкін.

Бірақ үлкендер де қауіпсіз емес. Әсіресе өз пікірі бар, батыл көзқарасты адамдар – бірінші шабуылдаушылар тізімінде. Әйелдер, қоғамдық белсенділер, шығармашылық адамдары жиі нысана болады. Себебі әлсіздер өз әлсіздігін басқаның жарқырауын өшіру арқылы жасыруға тырысады.

“Бұл тек сөз ғой” деген қате

Кибербуллингтің ең жойқын қаруы — қоғамның “бұл маңызды емес” деген сенімі. Сол себепті құрбандар үнсіз қалады. Оған қарсы заң бар, бірақ сезімге заң жүрмейді. Заң жазаны береді, бірақ жараны емдемейді. Ал ем — түсіну мен тыңдау.

Не істеу керек?

– Ең алдымен, үнсіз қалма. Егер сені немесе өзгелерді ренжітіп жатса — айту керек. Ұялу емес, үнсіз қалу — ренжіткен адамды күшейтеді.
– Сөздің салмағын сезін. Бір пікір — бір тағдырды өзгертеді. Жақсы сөз — жанға шипа, ауыр сөз — жанға тікенек.
– Қорға, қорықпа. Егер сен біреудің кибербуллингке ұшырағанын көрсең — қарап отырма. Бір пікірмен сен адамды аман алып қалуың мүмкін.

Кибербуллинг — жай қауіп емес, жансыз екпінмен соққан дауыл. Ол дыбыссыз, бірақ соққысы ауыр. Біз цифрлы әлемде өмір сүріп жатқанда, өзімізбен бірге жанымызды да қорғауды үйренуіміз керек.
Себебі әр экранның ар жағында — жүрек бар. Ал жүрек — ойыншық емес.

Интернет — жау емес. Адамның ниеті жау. Сондықтан интернетті емес, өз ішіңдегі мейірімділік пен жауапкершілікті қос. Мүмкін, бір адамның өмірі соған қарап қалуы мүмкін.

Жұмабек Айжан Бауыржанқызы