XX ғасыр басындағы қазақ баспасөзі – ұлттық оянудың құралы

XX ғасыр басындағы қазақ баспасөзі – ұлттық оянудың құралы

XX ғасырдың басы — қазақ зиялыларының қайраткерлігі мен ұлттық оянудың алтын дәуірі. Бұл кезеңдегі ағартушылардың басты миссиясы — ұрпақтың санасын оятып, қоғамды білімге жетелеу болды. Осы мақсатта құрылған Қазақ жастар баспасы ұлттық мәдениет пен ағарту ісін дамытудың стратегиялық құралына айналды. Бұл баспаның жемісі ретінде дүниеге келген "Жаңа әдебиет" журналы қазақ әдебиетінің жаңа бағыттарын көрсетсе, "Жаңа мектеп" журналы ұлттық педагогиканың іргетасын қалап, мұғалімдердің біліктілігін арттыру мәселелерін көтерді.

Осы дәуірдегі қазақ баспасөзінің ең маңызды бағытының бірі — сатира болды. "Шаншар", "Жаршы", "Балға" сияқты сатиралық басылымдар қоғамдық кемшіліктерді, надандық пен парақорлықты аяусыз сынға алды. Бұл журналдар тек сынаумен шектелмей, қазақтың бай ауыз әдебиетінен алынған өткір әзіл-оспақ пен шешендік өнерді қолдана отырып, оқырманның күліп отырып ойлануына мәжбүрледі. Сатира – ұлттық сананы оятудың ең тиімді және әсерлі құралы болды.

Ағартушылық жұмысы тек зиялы қауым арасында қалып қоймай, қарапайым халыққа таралуды мақсат етті. "Жұмысшы" газеті қалалардағы еңбек адамдарының мұң-мұқтажын, әлеуметтік құқықтарын қорғауды көздесе, "Ауыл тілі" газеті қазақ даласындағы шаруаларға арналып, ауыл шаруашылығындағы жаңа әдістерді, білім мен мәдениетті ауылға жеткізуші мәдени көпір рөлін атқарды. Осы басылымдар арқылы ұлттық ояну идеялары ең алыс жерлерге дейін тарап, халықтың санасына сіңді.

Қорытындылай келе, Қазақ жастар баспасынан бастап, барлық аталған журналдар мен газеттер — ұлттық идеяның бастауы және қазақ халқының болашағы үшін күрескен зиялы қауымның ерлік шежіресі. Олардың әр басылымы — қазақ тілінің байлығын, ұлттық рухтың беріктігін және білімге деген құштарлықты мәңгілікке жеткізген тарихи құндылық болып қала береді.

                   Орындаған:Нұрлан Алтынай,        

                                      Нұрқасым Сымбат

                      ҚазҰУ-дың 1-курс студенттері,

                   Ғылыми жетекші : ф.ғ.к., доцент

                                      Р.С.Жақсылықбаева

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: