«Шаншар»журналы:қазақ сатиралық баспасөзінің қалыптасуындағы орны

«Шаншар» журналы: қазақ сатиралық баспасөзінің қалыптасуындағы орны

Қазақ қоғамындағы әлеуметтік мәселелерді сатира арқылы жеткізген алғашқы басылымдардың бірі – «Шаншар» журналы. ХХ ғасырдың 20-жылдарындағы рухани серпіліспен бірге пайда болған бұл журнал қазақ баспасөзінде жаңа бағыт қалыптастырды. Оның басты міндеті – халықты ойландыру, қоғамдағы әділетсіздік, жемқорлық, надандық сияқты келеңсіздіктерді әжуалап көрсету болды.

Тарихи деректерге сүйенсек, «Шаншар» журналы 1925 жылы жарық көрген. Негізгі нұсқалары Ташкент қаласында басылғаны ғылыми еңбектерде жиі айтылады. Журналдың нақты редакторы туралы архивтік деректер сақталмаған, сондықтан редактордың аты белгісіз күйінде қалған.

Басылым бетінде мысалдар, қысқа фельетондар, сықақ әңгімелер жарияланып отырды. Онда көтерілген мәселелер халықтың күнделікті тұрмысынан алынғандықтан, журнал кең оқырманға түсінікті болды. Тілі жеңіл, әзілге толы, бейнелі сөздерге негізделген мәтіндер «Шаншардың» танымал болуына ықпал етті.

Соңғы жылдары зерттеушілер, әсіресе Алтын Ақынбекова архивтен журналдың сирек нұсқаларын тауып, ғылыми айналымға енгізді. Бұл басылымның тарихи маңызын қайта зерделеуге мүмкіндік берді.

Қорытындылай айтқанда, «Шаншар» журналы қазақ сатиралық баспасөзінің қалыптасуына жол ашқан маңызды басылым болды. Ол қоғамдағы мәселелерді өткір тілмен көтеріп, қазақ оқырманының әлеуметтік санасының өсуіне ықпал етті.