Фактчекинг пен медиасауаттылықтың қоғамдағы рөлі: Қазақстан тәжірибесі

     Қазір ақпарат өте жылдам тарайды, ал әлеуметтік желілерде жалған жаңалықтар көп кездеседі. Сол себепті фактчекинг пен медиасауаттылық Қазақстан қоғамы үшін маңызды болып отыр. Бұл екі бағыт адамдарға ақпаратты дұрыс түсінуге және фейктерден қорғануға көмектеседі.

1. Қазақстандағы фактчекингтің дамуы
Қазақстанда соңғы жылдары бірнеше фактчекинг жобалары пайда болды. Мысалы:
Factcheck.kz, StopFake.kz, KazInfoFact сияқты платформалар жаңалықтарды тексеріп, жалған ақпаратты жоққа шығарып отырады. Олар ресми деректерді салыстырады, мәлімдемелердің қаншалық дұрыс екенін анықтайды.
Пандемия кезінде вакцина, денсаулық, мектептердің жабылуы туралы көптеген фейктер тарағаны белгілі. Фактчекерлер осындай жағдайларда халыққа нақты ақпарат беріп, дұрыс бағдар көрсетті.
2. Медиасауаттылықтың қоғамдағы рөлі
Медиасауаттылық – адамның интернеттен, жаңалықтардан келетін ақпаратты дұрыс қабылдап, фейкті шынайыдан ажырата алуы. Бұл дағды әсіресе жастар үшін өте маңызды.
Қазақстанда медиасауаттылықты дамыту үшін түрлі курстар, сабақтар, тренингтер өткізіліп жатыр. Кейбір мектептер мен университеттерде медиасауаттылық пән ретінде оқытыла бастады.
3. Қоғамға әсері
Фейктердің таралуы адамдардың қорқынышына, қате пікірлерге, қоғам ішіндегі түсінбеушілікке әкеледі.
Ал фактчекинг пен медиасауаттылық:
    3.жалған ақпаратты азайтады;
    2.адамдардың сыни ойлауын дамытады;
    1.қоғамдағы сенімділікті арттырады.

Қазақстанда фактчекинг пен медиасауаттылық бағыттары біртіндеп дамып келеді. Бұл екі бағыт қоғамды фейктерден қорғап, адамдардың ақпаратқа деген көзқарасын жақсартады. Болашақта медиасауаттылықты мектептер мен жоғары оқу орындарында кеңінен оқыту маңызды.

Бахытбай Алина Қанатқызы