«Алматы ақшамы»: Қазақ қалалық журналистикасының қалыптасуына жол ашқан басылым

Қазақ баспасөзінің тарихында қалалық бағыттағы газеттердің орны ерекше. Соның ішінде «Алматы ақшамы» – Алматы қаласының тынысы мен мәдениетін, қоғамдағы өзгерістерді, қала тұрғындарының мәселесін көтерген бірегей басылым. Бұл газеттің тарихы – қазақ журналистикасының даму жолымен тығыз байланысты.

«Алматы ақшамы» газеті 1988 жылы Алматы қаласының қоғамдық-әлеуметтік өмірін қамтитын қазақ тіліндегі ең алғашқы қалалық газет ретінде жарық көрді. Ол кезде қазақ тіліндегі басылымдарға деген сұраныс өте жоғары болатын. Ел астанасы болған Алматы – саяси, мәдени, ғылыми орталық. Сондықтан дәл осы қалада ана тіліндегі ақпараттық газет шығару кезең талабынан туған қажеттілік еді.

Газет құрылған сәттен бастап оның басты мақсаты – қаладағы оқиғаларды жедел хабарлау ғана емес, қазақ тілінің мәртебесін көтеру, ұлттық мәдениетті насихаттау, Алматының тарихи келбетін сақтау, тұрғындардың әлеуметтік мәселесін жеткізу болды. Сол кезеңдегі көптеген газеттер жалпы республикалық тақырыптарды қамтыса, «Алматы ақшамы» нақты қалалық мәселелерге терең бойлап, қала өмірінің айнасын көрсететін басылымға айналды.

Басылымның алғашқы журналистері – өз ісіне адал, тәжірибелі қаламгерлер. Олардың арасында белгілі публицистер, әдебиетшілер, жазушылар болды. Газет бөлімдері қаланың мәдениеті, архитектурасы, көлік жүйесі, тұрғын үй мәселесі, қоғамдық орындардағы өзгерістер, жастар өмірі, ұлттық руханият, қала тарихы сияқты сан түрлі тақырыптарды қамтыды. Әсіресе қазақ тіліндегі қалалық журналистиканың қалыптасуына айрықша үлес қосты.

Газеттің мәртебесін өсірген кезеңдердің бірі – 1990–2000 жылдар. Бұл жылдары ел егемендік алып, қоғам өзгеріп жатқан тұста «Алматы ақшамы» да жаңа мазмұнмен толыға түсті. Басылым беттерінде қаладағы саяси-әлеуметтік реформалар, ұлттық мәдениеттің қайта жаңғыруы, тарихи орындарды сақтау, жас қаламгерлердің шығармалары, қаланың күнделікті проблемалары жан-жақты жазылды. Газет тек ақпарат құралы емес, қоғамдық пікір тудырушы күшке айналды.

Сонымен қатар «Алматы ақшамы» газетінде ұзақ жылдар бойы белгілі журналистер еңбек етті. Олар қалалық журналистика жанрын дамытып, репортаж, очерк, талдамалы сараптама, публицистикалық мақалалар арқылы газетті мазмұн жағынан байытты. Басылым бетінде Алматының тарихына арналған материалдар ерекше орын алады. Ескі көшелердің атауы, тарихи ғимараттар, қалада өмір сүрген тұлғалардың өмір жолы – газет тұрақты түрде көтеретін тақырыптардың бірі болды.

2000 жылдан кейін «Алматы ақшамы» жаңа форматқа көшіп, қала әкімдігі қолдауымен аймақтық ақпарат таратуда маңызды рөл аткара бастады. Газеттің дизайны жаңарып, тақырыптары кеңейіп, мультимедиялық бағытқа бейімделе түсті. Қазіргі таңда басылым интернет нұсқасымен де жұмыс істеп, оқырманға жедел әрі сенімді ақпарат ұсынуды жалғастырып келеді.

«Алматы ақшамы» – тек жаңалық беретін газет қана емес, ол қала мәдениетінің шежіресі, Алматының рухани тынысын сақтаушы, ұлттық журналистика мектебін қалыптаушылардың бірегейі. Газет беттері арқылы талай қаламгер өсіп, қазақ қалалық журналистикасының жаңа толқыны қалыптасты. Сонымен бірге бұл басылым Алматының ұлттық болмысын сақтап, қазақ тілінің абыройын көтеруге қызмет етті.

Қорытындылай келгенде, «Алматы ақшамы» – Алматы қаласының рухани келбетін айқындаған, қалалық деңгейдегі қазақ журналистикасының дамуына бағыт көрсеткен тарихи басылым. Оның атқарған қызметі мен қалдырған ізі – бүгінгі күнге дейін маңызын жоймаған халықтық құндылық. Газет жылдар бойы қала өмірінің тынысын жеткізумен қатар, қазақ тіліндегі ақпараттық ортаны кеңейтіп, ұлттық журналистиканың дамуына үлес қосып келеді.