Технологияның дамуы әлемді қалай өзгертуде?

   Қазіргі таңда технологияның дамуы қоғам өмірінің барлық саласына айтарлықтай ықпал етуде. XXI ғасырды технологиялық дәуір деп атауға толық негіз бар, себебі адамзаттың күнделікті іс-әрекеті ақпараттық технологиялармен тығыз байланысты. Бүгінде әлем халқының шамамен 5,3 миллиард адамы, яғни 66–67 пайызыинтернетті тұрақты қолданады. Ал Қазақстанда бұл көрсеткіш 85–88 пайыз аралығында, бұл елдегі цифрландыру деңгейінің жоғары екенін көрсетеді.

Білім беру саласындағы цифрлық өзгерістер

Технология білім беру саласына да үлкен өзгеріс әкелді. 2024 жылғы деректерге сәйкес, әлемде 300 миллионнан астам адам онлайн білім беру платформаларын пайдаланады. Мәселен, Coursera платформасында 120 миллионға жуық, ал Udemy жүйесінде 75 миллионнан астам қолданушы тіркелген. Онлайн білім беру дәстүрлі оқытудың баламасы ғана емес, оны толықтыратын маңызды құралға айналып отыр. Бұл формат әсіресе уақыт пен кеңістікке тәуелді болмай білім алуға мүмкіндік береді.

Еңбек нарығындағы технологиялық трансформация

Технологияның дамуы еңбек нарығына да елеулі ықпал етті. Халықаралық ұйымдардың мәліметіне сүйенсек, 2023–2024 жылдары әлемде шамамен 1,1 миллиард адам қашықтан немесе аралас форматта (онлайн және офлайн) жұмыс істеген. Сонымен қатар фриланс нарығының жылдық айналымы 1,5 триллион АҚШ долларынан асып, жаңа мамандықтардың қалыптасуына және жұмыс формаларының икемді болуына жол ашты.

Қоғамдық коммуникация және әлеуметтік желілер

Қоғамдық коммуникация саласында әлеуметтік желілердің рөлі ерекше. Facebook платформасын 3 миллиардқа жуық, Instagram-ды 2 миллиард, ал TikTok желісін 1,6 миллиардқа жуық адам қолданады. Зерттеулерге сәйкес, қазіргі таңда бір адам орта есеппен күніне 6–7 сағатқа дейін интернетте уақыт өткізеді. Бұл көрсеткіш цифрлық кеңістіктің адам өміріндегі орнын айқын көрсетеді.

Технология дамуының қауіптері

Дегенмен технологияның дамуы белгілі бір қауіптерді де қатар алып келеді. Зерттеулерге сәйкес, жастардың 40 пайыздан астамы интернетке тәуелділік белгілерін көрсетеді. Сонымен бірге жалған ақпараттың таралу деңгейі жыл сайын 20–25 пайызға артып отыр.

Интернеттің шектен тыс қолданылуы кей жағдайда жұмыссыздық, құқық бұзушылық және әлеуметтік енжарлық сияқты мәселелердің туындауына әсер етуі мүмкін. Технология әлемді өзгертуде, ал адамзат сол өзгеріске бейімделуі тиіс. Цифрлық мүмкіндіктерді саналы әрі мақсатты пайдалану — қазіргі қоғамның басты міндеті. Уақыт әлемді өзгертсе, технология сол өзгерістің негізгі қозғаушы күшіне айналып отыр. Сондықтан озық технологияларды өз игілігімізге тиімді қолдану — заман талабынан қалмаудың басты шарты.

«Journiverse» білім беру орталығының оқушысы: Жақияұлы Мағжан