Әдеби тілдің лексикалық нормалары

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Тіліміздегі сөздердің лексикалық нормасы жайлы, әдеби нормаға жататын сөздер мен жатпайтын сөздер жайлы білім қалыптастыру

Тәрбиелік: оқушыларды ұқыптылыққа, жинақылыққа, еңбексүйгіштікке, аңғарымпаздыққа тәрбиелеу

Дамытушылық: оқушылардың сөздердің мағыналарын, жасалу жолдарын ажырата білу дағдыларын қалыптастыру, ойын, тілін, сөздік қорын дамыту

Сабақтың типі: 

Жаңа білімді игерту сабағы

Сабақтың түрі: 

Дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері:

Түсіндірмелі, талдау, дәптермен жұмыс, ойтолғау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Жаңа сабақ

Тіліміздегі сөздердің жасалу аясы бірдей емес. Олардың көпшілігі әдебиетте жиі қолданылады, ал көпшілігі қолданудан шығып қалған.

Лексикалық нормаға жатпайтын сөздер:

1. диалектизмдер
2. дөрекі, былапыт, жаргон сөздер
3. қазақ тілінде баламасы бар термин сөздер

Кез-келген термин сөздердің баламасы бола бермейді.

ІІІ. Жаңа сабақты бекіту жаттығулары

4-жаттығу                             Ауызша

Берілген сөздердің жасалу жолдарын түсіндіру, лексикалық нормаға жататын, жатпайтынын анықтау

Үлгі:

Қоғамдық мал – тіркесу арқылы

Совхоз, колхоз —  қысқару арқылы

Руль – кірме сөз  т.б.

5-жаттығу                   Дәптермен жұмыс

1. Синонимдерін табу

Етегін баспа- кедергі келтірме

Жолын қу – ізін бас

Бетін қақпа – қарсы келме

Белін бу – күш бер, көмектес

Тірілерге санама – бар-жоғы бірдей

2. Лексикалық нормаға жататын-жатпайтынын анықтау
3.  

6-жаттығу

1. Мәтінді оқу
2. Мағынасын ажырату
3. Сөз екпінін түсіру

Ой толғау

«Шалқыған Арал теңізі неге тартылды?»

ІҮ. Қорытынды

Ү.Бағалау

ҮІ. Үйге тапсырма:           6-жаттығу 2-бөлім