Өлең, жыр, ақындар

Балқадиша

Қызы едің Ыбыкеңнің, Балқадиша,
Бұралған белің нәзік тал – Қадиша.
Жиылған осы тойға қалың қыздың,
Ішінде қара басың – хан, Қадиша.

Толық

Балапан қаз

Бұл өлке біздің ауыл жайлаған жер-ай,
Желіге асау құлын байлаған жер-ай.
Көзіме от жалындай көрінеді-ай,
Айқасып құлын-тайдай ойнаған жер-ай.

Толық

Әупілдек

Қамысы Әупілдектің мүше-мүше,
Сарғайдым осынау көлдің суын іше.
Қос қанат құсқа біткен, маған бітсе,
Барар ем қалқа жанға әлденеше!

Толық

Әудем жер

Әудем жер жүре алмаймын аяғымнан,
Ұстаймын екі қолдап таяғымнан.
Сайраған орта жүздің бұлбұлы едім,
Кәрілік келіп қалды қай жағымнан.

Толық

Әттең, шіркін қыздар-ай

Айналайын көзіңнен, бота көзім,
Ойымдағы өзге емес, жалғыз өзің, алгідіг-ай,
Аулың алыс кеткенде, ей қалқажан,
Естен кетпес, қош болғай, деген сөзің, алгідіг-ай.

Толық

Әсем әнім сырнайдай

Көзіңнен айналайын қарақтарым,
Секілді ақ қазина тамақтарың.
Болғанда сіз бір лашын, біз бір сұңқар,
Білмеймін қай жеріне қонақтарын.

Толық

Әрине күн

Ақ тұйғын көлден қарсы-ай қаз іледі, а-ау,
Жиылып қыз-бозбала бір жүреді, а-ау, әрине күн.
Жігіттер осындайда-ай ойна да күл,
Ұлғайып, үйде отырар кез келеді, а-ау, әрине күн.

Толық

Әридай

Ақ отауға жарасар ойған манат-ей,
Ақын-салдар құрады бек салтанат-ей.
Әридай,
Даусым, халқым-ай таниды-ай.

Толық

Әпішке

Жайлауы еліміздің – мидай дала,
Түріндей масатының күрең ала.
Ел кезіп, өз үйіме оралғанда,
Мұңдасып, көңіл ашар Әпіш қана!..

Толық

Әпитөк /3-нұсқа/

Қамысы Әупілдектің мүше-мүше,
Сарғайдым осынау көлдің суын іше, әпитөк.
Қос қанат құсқа біткен маған бітсе,
Бармас па ем сәулетайға әлде неше, әпитөк!

Толық

Әпитөк /2-нұсқа/

Сарғайдым жолыңа мен қарай-қарай,
Хабарсыз кеттің сәулем неге бұлай, Әпитөк.
Жастықтың ауыртпалық толқынында,
Жүрмісің ойда қалып әлдеқалай, Әпитөк.

Толық

Әпитөк /1-нұсқа/

Басында биік таудың мұнары бар,
Мойнында көк бестінің тұмары бар, әпитөк.
Құрбылар, бұл қалай деп сөге көрме,
Ғашықтың тарқамаған құмары бар, әпитөк.

Толық

Әпитөк

Көрдім де болдым құмар, сәулем, саған,
Күн туса дидарласар есен-аман, Әпитөк.
Жалғанда сенсіз маған қызық бар ма?
Тілекке жететұғын болса заман, Әпитөк!

Толық

Әмірхан

Әмірхан, неғып жүрсің қойың жаймай,
Мен жүрмін қайын атаның көңілін қимай.
Он аяқ, отыз мысқал көжеңді ішіп,
Жатасың кең төсекке кеудең сыймай.

Толық

Әмірдің әні

Ауылдан шығушы едім ертеңменен,
Жүйіткиді теңізшілер желкенменен.
Кетпейді тұрсам – ойдан, жатсам – түстен,
Жастағы өткізген күн еркемменен.

Толық

Әлди, балам, әлди-ай

Әлди, бөпем, ақ бөпем,
Ақ бесікке жат, бөпем,
Астыңа терлік салайын,
Үстіңе тоқым жабайын,

Толық

Әлди, әлди /1-нұсқа/

Әлди, әлди, әл бөпем,
Ақ бесікке жат бөпем.
Жылама, бөпем, жылама,
Жілік шағып берейін,

Толық

Әлди, әлди /2-нұсқа/

Әлди, бөпем, әлди,
Шырын сөзім, әлди,
Екі сөзім, әлди,
Әлди, бөпем, әлди.

Толық

Әйкен-ай

Домбыраңды, жеңеше-ай, қолыңа алшы,
Кекеленбей, шырқатып әнге салшы.
Әйкен-ай! Кел, ойнайық, кел, кел-ай.
Қыршын жасқа қиқаңдап қарсы шығып,

Толық

Әй, гигәй, көкем

Тігеді шебер көйлек, ей, бойға салмай,
Айтады ақын өлең ойға салмай.
Әй, гигәй, көкем.
Өлеңді мұнда айтпаған, ей, қайда айтамыз,

Толық

Әдемі қыз

Ақ көйлек, қызыл бешпет, әдемі қыз,
Тиген жоқ әлі ешкімге, әдем-ау, әлегіміз.
Бірге өскен кішкентайдан құрбым едің,
Өзіңнен әлі күнге, әдемі-ау, дәмеліміз.

Толық

Әгугәй-угәй

Кегеннің біздің ауыл, ахау, төрінде отыр-ай,
Баяғы өзің көрген, айхой, жерінде отыр, әгугәй-угәй.
Көңілің шыныменен, ахоу, менде болса-ай,
Көзіме сағат сайын, ахоу, көрін де отыр, әгугәй-угәй.

Толық

Әгөй, қалқаш

Жырғылтыдай жер қайда қар алмаған-ей,
Жібек шашың желкілдеп таралмаған-ей.
Ей, әгөй, қалқаш,
Ой, әгөй-гай.

Толық

Әгөй-гәй

Ат байладым ақ үйдің кермесіне, әгөй,
Көз салмадым біреудің бермесіне.
Әгөй-гәй, әгөй-гәй.
Оралыңның барында ойна да күл, әгөй,

Толық

Әгөй көк

Ай, жаным, торы жорға, торы жорға, әгәй көк,
Басында торы жорға шәйіден дорба, өтеді жалған, амал жоқ.
Түскенде сен есіме, сенер болсаң, әгәй көк,
Басамын аяғымды әзер зорға, өтеді жалған, амал жоқ.

Толық

Әгигәу-гигәй

Басы биік Бұлғын тау мұнарланған-ей,
Өзен ағып баурынан – ей, сылаңдаған.
Әгигәу-гигәй.
Орман іші аң тола өрмелеген-ей,

Толық

Әги, қалқаш, Қазиза-ай

Дәйім менің мінгенім мұз көк ала-ай,
Сала алмас осы әнге бала, әгигәй.
Қыл өтпес арамыздан тату едік-ай,
Арадағы айрылдық сөзге бола, әгигәй.

Толық

Әгегөй

Аттың бәрі тумайды-ей бурылдай боп,
Тату өсер бар ма екен құрбыдай боп, әгегөй-ау.
Мен қалқаны сағынып жүргенімде,
Даусы қайдан шығады бұлбұлдай боп, әгегөй-ау.

Толық

Аяулым

Қара төбел қарағым құнандайсың, аяулым,
Бір мінің жоқ ақ бауыр құландайсың, аяулым.
Тарбағатай тауының түлкісіндей, аяулым,
Болып күйік көзіме бұлаңдайсың, аяулым.

Толық

Аяужан

Қалқатай, мінезіңе болдым асық-ай,
Сыртыңнан атыңды естіп болдым ғашық-ай, болдым ғашық-ай.
Аяу жан, адасқан,
Аяу жан, адасқан,

Толық

Ахахау, айдой-ай

Ендеше, бес сала кер, бес сала кер,
Дегенім бес сала кер – бес сала кер.
Ахахау, айдой-ай.
Барады заман өтіп жылдан жылға,

Толық

Ахау, Үрия-ай

Аулың сенің белде еді, белтұрғанда,
Орамалың желп етер жел тұрғанда.
Ахау, Үрия-ай!
Күн мен айын біреудің не қылайын,

Толық

Ахау, Семей

Аспанда ай болмаса адасады,
Көңілді көтермесе кір басады.
Ахау, Семей! Тіл мен көмей,
Басылмас жанған жүрек сәулем келмей.

Толық

Ахау, сабаз

Жұрағат, өлең айт деп нұсқадың ба-ай,
Айтушы ем сізге түгіл дұшпаныма-ай.
Жаныңа бағалатсам жан жетпейді-ау,
Жетеді кім жақсының мысқалына-ай.

Толық

Ахау, мосым

Ахау, мосым – ахау, мосым,
Өзің көңіл бергенде болса болсын-ай.
Сүйген сәулем, жақын досым,
Аулымыздың арасы жақын қонсын-ай.

Толық

Ахау, лилилай-ау

Есік алды қара су, қалың жиде,
Көңілім онда болса да көзім үйде.
Ахау, лилилай-ау.
Аулың алыс кеткенде, ей, қалқатай,

Толық

Ахау, қызғыш

Ендеше қара батыр, қара батыр,
Туылған көптен жалғыз дара батыр.
Қарашы сипап тұрып кер құласын,
Аяғын, жал-құйрығын тарап жатыр.

Толық

Ахау, керім

Айналайын, қарағым, алтыным-ай,
Ақ жүзіңді көргенде балқыдым-ай.
Көрмегелі көп айдың жүзі болды,
Есен-аман жүрмісің жарқыным-ай.

Толық

Ахау, иғай, қоңыржай

Ойлап тұрсаң дүние шолақ екен-ау,
Бір-біріне адамдар қонақ екен-ау.
Ахоу, иғай,
Қоңыржай,

Толық

Ахау, жар

Ендеше торы дөнен, торы дөнен,
Болады байдан кедей соры жеңген, ахау, жар.
Жел сөзді бес-алты ауыз аямаймын,
Осындай Құдай айдап кезім келген, ахау, жар.

Толық