Өлең, жыр, ақындар

Қазақ әйелі

Төзіміңді берсе сенің темірге,
Темірдің де түгі кетпес көмірге.
Қазақ қызы,
Қайран қазақ әйелі,

Толық

Даналық пен балалық

Сәуір ғажап,
Сәуірдегі гүл ғажап.
Сыбыр-сыбыр,
Күбір-күбір жылға жақ.

Толық

Аңыз-ертегі

Келер ұрпақ ертегіңе жарыды-ау,
Жарымаған рухынан арыды-ау.
Аңыздағы адамдардың — байқасаң —
Досы да — дәу,

Толық

Жыр ауылы

Жыр ауылы төре би ғып Абайды,
Махамбетпен ата жауын сабайды.
Сәкенменен толтырады қуысын,
Ілияспен бір жыртығын жамайды.

Толық

Ата-ана және тұрмысқа шыққан қыз

Таныс емес тағдырдың әні кімге!
Титықтайды тұрмыстан кәнігі де.
Баласы бар,
Байы бар келіншектің

Толық

Махаббат

Махаббаттың көп елге үлгі етері,
Мұны ұқпайды кеткендер теңге теріп.
Қара жерге тимейді кейде аяғың,
Қолтығыңның астынан жел көтеріп.

Толық

Айна алдындағы ару

Айнадағы ажарына арайлы
Айдай ару ұзақ-ұзақ қарайды.
Асқар таудан ақтарылған өзендей
Ағын шашын алдына алып тарайды.

Толық

Қыз

Деп жатпайды жігіт еді,
От еді.
Үндемей-ақ түбіңе әбден жетеді.
Көрмегісі келсе сені

Толық

Жағажайда

Қанша кісі,
Қанша мүсін сен елер.
Қутыңдайды келін түгіл енелер.
Жағажайда

Толық

Жалғыз

Жалғыз түйір нәр болмайды тамырға,
Жалғыздықпен қорқытады қабыр да.
Жалғыз ішек жарытпайды күй тартып,
Жалғыз кірпіш бола алмайды қабырға.

Толық

Көнтері

Ағайындар,
Құлақтарың тосыңдар.
Жырыма жыр,
Сырыма сыр қосыңдар...

Толық

Ашу

Әу бастан-ақ үлесіне тиген бе,
Әдемі қыз ақмақ жанды сүйгенде;
Дұрыс сөздің дұрыстығын дәлелдеп
Өткізе алмай,

Толық

Жарық

Қадіріңді білмейді екем, нұрлы күн,
Қараң қалып мұхиттарым,
Құрлығым,
Жатып едім бір күн көзім ауырып,

Толық

Ащы

Түз желіне желбіреткен тұлымын,
Тұзды жердің, тұзды судың ұлымын.
Өтіріктің алдында мен патшамын,
Ал бірақ та ақиқаттың құлымын.

Толық

Жалғыз ағаш

Долы желмен жағаласып дауылда,
Дүр сілкініп алатын бір жауында —
Орман емес,
Тоғай емес,—

Толық

Автопортрет

Аты мәшһүр адамға елінде тым
Аударады назарын келім-кетім.
Аварлардың жеріндей
Негізінен

Толық

Арыстан

Бұрқыраған жалы қандай!
Бас қандай!
Оның пысы басады тау басқандай.
Кімге деме,

Толық

Кәрі қыран

Қанатынан қаңтардың қары бүркіп,
Қашатұғын көргенде бәрі де үркіп.
Қырағы көз бүгінде қарауытып,
Қалғып отыр қияда кәрі бүркіт.

Толық

Құлжа

Тағдыр жазса —
Талайлардың олжасы.
Тайып кетсе,
Тасқа тамар мол жасы.

Толық

Орман

О, табиғат!
Хауанадай кәрі анам!
Орманыңа өзге көзбен қарағам:
Зәулім-зәулім перзенттерің болмаса,

Толық

Қызыл кітап

Қам көңілдің көк тұманы, тез айық!
Өмір үшін күреспеудің өзі айып.
Динозавр құрып кетсе бір кезде,
Енді, міне, қалды піл де азайып.

Толық

Ақын ана

Жастық кезде жарасады сән ойлау.
Жарасады,
Керек бірақ абайлау.
Қарап тұрсаң,

Толық

Юбилей

Ақиқат-шал ақыры
Жасын мыңға жеткізді.
Төңірегін шақырып,
Туған күнін өткізді.

Толық

Даңқ

Даңқ! Даңқ!
Таң қаламын мен саған.
Жастар мынау,
Қарттар анау қаусаған.

Толық

Менделеев кестесі

Балалықпен байқамаппын, ол кездерде аңғалмын.
Менделеев кестесіне қарап кеше таң қалдым.
Таң қалдым да ойға шомдым, жасырамын несіне,
Химия емес, осы кесте салды өмірді есіме.

Толық

Көктебель және Волошин зираты

Қазына емес, сұлулықпен бай халық
Кете алмайды, осы араға байланып.
Дара тау боп қол бұлғайды Қара тау,
Сағынышы сары алтынға айналып.

Толық

Гейне және оның төрт иті

Айқастар мен айтыстарда батса керек тіс қатты,
Заманында Гейнеңіздің өзі төрт ит ұстапты.
Ашулы ақын
Жыр майданда талай көрген шатақты

Толық

Моцарт пен Сальери

Сұмдығымен дүниені қараң ғып,
Сальериді жаратыпты сараңдық.
Алдап-сулап,
Ағыл-тегіл дарынның

Толық

Белгісіз Бальзак

Жастығы мен арманы қатар жанған
Жігіт кезде жарлылық батар жанға.
Әлі әлемге белгісіз бала Бальзак
Мансарда да тұрады пәтер жалдап.

Толық

Мықтылар

Қамыс болар күн келеді құраққа.
Қар түседі кешегі көк қыратқа.
ГАИліктің таяғындай леп белгі
Айналады бүктетілген сұраққа.

Толық

Үш ғасырдан кейін мойындалған шындық

Алдағыңнан жеңіл емес арттағың,
Азабым деп ұқпа өмірдің артқанын...
Көзін,
Сөзін,

Толық

Явалықтар көтерілісі

Ашу мен кек іркіліп,
Бойға қуат құя ма?!
Джунгли боп бір күні
Бас көтерді Ява.

Толық

Дүрегей

Қуанғаннан көкірегі нұр құшып,
Қиял құсы қырандармен бірге ұшып,
Болады деп бөрі басар қасқыр ит,
Балам менің асырады бір күшік.

Толық

Болжам

Құм менен тас кірігіп,
Құрлық пайда болыпты.
Тікен мен гүл бірігіп
Тірлік пайда болыпты.

Толық

Көз бен көңіл

Көктемеде қандай сұлу құм-шағыл!
Қол бұлғай ма шешек атқан гүл шағың?
Кім ойлаған
Қысы суық, жазы ыстық

Толық

Жақ

Әлі есімде:
Он үш-он төрт жастамын,
Шиден үшкір жебе жасай бастадым.
Жасыл талды иіп-иіп,

Толық

Мешін және Адам

— Бала мешін қаршадай
Бос белбеу боп өседі.
Жұмыс істеп шаршамай
Жеңіл тұрмыс кешеді.

Толық

Хикая

— Амансың ба, Омаржан?
— Амансың ба, Құмаржан?
Деп бір арық, бір семіз
Көріскенін көрсеңіз!

Толық

Мазақтамалар

Сарнап тұрып ертесін,
Сұрайтын қант, бөлкесін
Сен бір жаман еркесің!
Әкеңнің де желкесін,

Толық

Ғибрат

Үкі күліп айтты,
Қыран біліп айтты.
— Қыран, сені, ел деген
Құр бекерге мақтайды,

Толық