Өлең, жыр, ақындар

Кенен мен Шашубайдың соңғы кездесуі

Шашеке, амансыз ба, күйлі-жайлы?
Өнерге өрен аға сегіз сайлы.
О, шіркін, кәрілік те кеп қалыпты,
Аяғы бұл өмірдің түйе - тайлы.

Толық

Кенен мен Әбдіғали айтысы

Ел анасы — жер болар.
Ел ағасы — ер болар.
Кіндік кесіп, кір жуған
Жер балаңмен тең болар.

Толық

Кенжеқожа мен Кенен айтысы

Арғы атам Мәделі мен Майлы қожа,
Ғылым мен өнерге асқан сайлы қожа.
Қазыны, қарта менен сары қымызды,
Қонаққа соятұғын тайды қожа.

Толық

Кененнің Бөдене және Шәйнек деген жеңгелерімен әзіл қағысы

Жеңгелер, жүрмісіңдер күйлі-жайлы,
Ішкелі аңсап келдім күрең шайды.
Ауылға көшіргелі келіп тұрмын,
Жатақ қып жатасың ба осы Ақсайды.

Толық

Кененнің Ләтипамен айтысы

Мен едім Кенен аңын Қордайдағы,
Төгейін өлеңімді таңдайдағы.
Ләтипа, дабысыңды естіп келдім,
Жатсаң да Төмен Балқаш шалғайдағы.

Толық

Кененнің Нүрила мен Үмбеталыға айтқаны

Бір сөзге тиянақты болмай палуан,
Имендің бе ізденген өнерпаздан.
Неге састың сөзіңнен, неге адастың,
Қажығандай қайқаңдап Нұриладан?

Толық

Кененнің Шәлипамен айтысы

Мінгенім астымдағы қызыл шолақ,
Қыз байғұс әкесіне аз күн қонақ.
Әй, қыздар, кедейсінбей өлеңіңді айт,
Тұсыңа келіп қалдым «құдашалап».

Толық

Таудағы ту

Уақыт — аяқ кезі қоңыр күздің,
Тырнасы жылы жаққа қайтып түздің;
«Сұр бұлт түсі суық» көкті торлап,
Дидарын көрсетпей тұр күніміздің.

Толық

Майданбек

Жүруші ем
Біржан салша өлеңдетіп,
Ой шалқып,
Жас емендей күнде ержетіп.

Толық

Шалқыма

Бір тау бар сахарада аты Баян,
Көкшедей сұлулығы еліме аян!
Аспанмен тіл қатысып Ақбет шыңы,
Қияда қыран қалғып қанат жайған!

Толық

Әбділда және өзім

Жасадық бізде
Бала боп та, жас боп та!
Соз бе екен онда
Ақ боран,

Толық

Қазақша жырлап өтем

«Түркіше жырла», —
депті назгер ақын,
Бұйырсын өзіңе ол
«насихатың».

Толық

Сұлтанмахмұт монологы

«Сезімнің сыртқа шықпас түсі бар ма,
Оны жасырар адамның күші бар ма?
Біреу күй, біреу пішін, біреу сөзбен
Жасыратын жүректің іші бар ма?»

Толық

Тарландар тазалықпен өтті десін

Біріңді мінеп,
Біріңді жақтарым жоқ -
Біріңді сілеп,
Біріңді мақтарым жоқ.

Толық

Қос қарлығаш

Мені — папа,
Жұмашты — мамалаған,
Тумасаң да туғандай
Екі қызым.

Толық

1935 жылы Қазақстанның 15 жылдығына парашютпен бірінші секіруін арнаған қазақ қызы Жұмашқа

Аш белі толқын ұрған тал шыбықтай,
Жіңішке қара қасы қос сызықтай.
Алма ерін, аққу кеуде, бала бұтақ,
Мөлдір кез, шыдар сатан кім қызықпай!

Толық

Махаббатсыз өмір тұлын білген жөн

Айтолқын! — деп, ат қойып ем. Бойдақ ең.
Минутына мың қарасам тоймап ем.
Қосты тағдыр бізді ақыры, о тоба,
Айтшы бүгін, сонда сен не ойлап ен?

Толық

Қабдыкәрімге

Пәк едің таң нұрынан жаралғандай,
Жан күйге сол сәуле боп таралғандай.
Жайсаң ен іш дүниең шексіз сұлу,
Ақтоты нұрмен канат таранғандай.

Толық

Кеңшілік қаза болғанда

Атындай жаның да кең
Кеңшілігім,
Ағалап бұрынғындай
Келші, інім!

Толық

Әйткен Айманов

Ғасырменен тасыр болып сайланып,
Жасап келед бұл атамыз жәйланып.
Жасай берші, жасай берші, жақсы ата,
Алатауда аспан ашық, ай жарық,

Толық

Жұмағали Саин

Біреудің шырағына күл төгетін—
Кір жоқ ед жүрегінде бүркенетін.
Жүзіндей ақ семсердің тайсалмаушы ед,
Туралық қажет етсе сілтенетін.

Толық

Әбу Сәрсенбаев

Екі шал «ата» депті бірі-бірін,
Біздер де соған ұқсас болдық бүгін.
Ағарттық сақал-шашты заулап жүріп,
Өрімдеп ернектеумен өмір сырын.

Толық

Ыбыш Мұсабаев

Мүсіндей тастан құйған жартас кеуде,
Құмай көз, қоңырқай жүз, батыр бейне:
Аз сөзді, кесек мінез Ыбыш қарттың
Жас шағы жалын атып тұр Семейде.

Толық

Уақыттың естісіне мың алғыс!

Атынды атай алмай
«Айбек»—дедік,
Нақақтан есіміңе
Айбат шегіп.

Толық

Өздеріңе бердім сөз

Толғадым заман жайын,
Елдің жайын.
Сарыарқа өңіріне
Өмір жайып,

Толық

Жас қазақ

Есіме түсірсем-ақ болды, құлыным,
Ауырлар тас түскендей жүрек жүгім.
Ақ бұлттан шыққан күндей жарқырайтын,
Қайдасың, Невельжаным, үнім, Күнім?

Толық

Сарқылу білмес Ертістей

Тонды бұрын тоздырған,
Жасымды несін сатайын.
Жетпісіңе бұл жырды,
Ақ жамбы етіп атайын!

Толық

Бердім мандат

Ақылдың да, білімнің де толған шағы —
Алпысыңыз өмірдің иран бағы!
Жан жанатың жабырқау білмес болғай,
Пір тұтып ұзақ жасау қағиданы!

Толық

Зейінмен әңгіме

Мен:
— Тілеуші ем Саулығыңды, тірлігіңді,
Балаушы ем Бір ғасырға бір күніңді
Тым ерте

Толық

Шындық сыры

Ақиқат пен және де аңызды да,
Хақың бар ед сен ғана жазуыңа.
Бердің азық ерлік пен елдік жайлы,
Адамдар жан сырының азығына.

Толық

Қаныш — Жұлдыз

Айырылдық деп жүрсек біз Қаныштан,
Өмір екен —
Өлімді өзі жанышқан!
Жұлдыз болып,

Толық

Сәкен аға

Перзенті болғанымен бір әкенің
Қимайды ел бір әкеге нұр Сәкенің.
«Ақ сүтім, ақ перзентім, — дейді халық —
Жанының Альбатрос жыр Сәкенім».

Толық

Парасат

Серік-ау!
Келіп қапсың жетпісіңе,
Жетпісті «кәрілік» деп ескісінбе!
Алдында ағасы бар інілер — жас...

Толық

Толғану-монолог

Жігіттер-ай!
Қайран батыр достар-ай!
Менімен қан майданда
Бірге болған айларда,

Толық

Тамаша ғой өмірдің өрімдері

Адамдар!
Емеспіз ғой түскен көктен,
Жандармыз жерде туып, жерде ержеткен.
Қарызын Жер-ананың өтеу үшін,

Толық

Әке

Әкенің
Кім болсаңда
Жөні басқа
Екенін растайды дос та, қас та,

Толық

Қалдыбай Бектаев ғалымға

Сонау түпсіз жылдарда
Топан суы қаптаған,
Қазығұрттың тауына
Нұқ кемесі тоқтаған,

Толық

Әкімжан Төкеновке

Әкімжан, бауырым, жүрегім,
Ұзатып тұрмыз мәңгіге.
Өлімге қияр сені кім?!
Отырған сайрап әлгінде.

Толық

Азамат ақын — ақ ниет

Нұрлы Нұрлан қарағым,
Аққу жанды адалым,
Жайлы жорға қаламын
Мүдіртпес болсын қадамың! —

Толық

Шабал Бейсекова

Кешегі Шабалымыз қандай еді...
Өмірге бақыт қосар жандай еді.
Жайлы мінез жанының жазирасы,
Адалдық, нысапшылық маңдайы еді.

Толық