Өлең, жыр, ақындар

Ілмек бойынша іздеу


Мақалалар (62) Өлеңдер (147) Жоспарлар (2) Мақал-мәтелдер (20) Ұлағатты сөздер (74) Әзіл, анекдоттар (1)

Ұқсаймын қансонардан оралғанға

Ұқсаймын қансонардан оралғанға
Көп жылдар өзіңменен хабарсызбын.
Кетсең де бөктергіде алаңсызбын,
Кәкімбек Салықов

Толық

Болады деп арманда

- Ал енді мен ақыл айтам,
Ақыл айтам, таңданба.
Қорлық үшін келген жоқсың мына өмірге,
Жалғанға.

Толық

Азамат арманы

Мал бағып тыныштықта жүрдік елде,
Аңсадық еркіндікті туған жерде.
Күн туып ер басына, ел күйзеліп,
Көз сүзіп көрінгенге болдық пенде.

Толық

Арман

Мезгіл бар ма құтылар,
Шынжырлаулы тағдырдан?
Бірақ ой жоқ ұмтылар,
Табылар тағдыр дағдыдан.

Толық

Арман

Ерте, ерте, ертеде Отырарда,
Біздің іңкәр өлкеде,
Иық бұрмай тек білімнен басқаға
Қатар өсті екі бірдей жас бала.

Толық

Арман

Арман — асқақ, биік шың,
Жетелейді алға ұмтыл.
Қанат бітір жүрекке,
Самғатайық болашаққа.

Толық

Менің арманым

Менің арманым
Арманым бар — айға жетер асқақ ән,
Жүрегімде жанған үміт жас талант.
Марқамұрат Мақпал Жақыпқызы

Толық

Көңілдің кейбір сәттері


КӨҢІЛДІҢ КЕЙБІР СӘТТЕРІ

Кеудемді кернегенде ғұмыр әнім,
Пенделік пешенемді ұғынамын.
Кей кезде жырақ көрем өзімді де,
(Кей кезде тіршіліктен түңілемін)
Сынған бір мойынындай құмыраның.
Жанды жеп ішкі сезіп жығылады.
Жығамын, тең түсемін, жығыламын.

Толық

Сұрақ

Бүртүрлі мың сұрақ бар ішімде,
Сұрақтаға жауап бар әр сөзімде,
Ақ-қараны ұғындырып әр ісімде,
Сол үшін жазып отырым өлеңді түн ішінде!

Бәлкім тек қызық үшін арнадым өлең мен жыр,
Осылайша жұртқа ақтарылды іштегі сыр,
"Үйдегі сөз сырқа шықпасын! Сыртқы сөз үйге кірмесін!"
Деген көк сөзіме өзім сай бола алмадым!

Өтірік күлкі адамдарға жымиған,
Жұлдыздардан да қатты жарқыраған,
Адамдардың жаны қара түнек,
Өзін-өзі жаман іспен силамаған!

Ағады көзден жып-жылы жас,
Жаңа шырын сияқты, жап-жаңа жаз,
Көзден бетті, беттен жерді сүйет
Осы шығар өмірді мәні ғой деп!

Толық

Жүрек назы

Өмір - бір жігітке берді нән байлықты,
Сол үшін сұлу қызды жүгіртіп сай қыпты.
Біздей қарапайым жігіттерді не қылсын,
Аппақ термен, санап жүрген айлықты,
Ақырын жүріп, анық басқан байыпты.

Иә, жігіттер, бүгін ашсың, ертең тоқ,
Сені ешкім ақшаң жоқ деп сөккен жоқ.
Бай, хандардың баласына қарама,
Олар сенің азабыңды шеккен жоқ!
Ал сен ұмтылшы арманыңа секілді оқ!

Қабырғаңды қайыспасын түн айға,
Сүйгеніңе гүл, алтын алмасаң, мұңайма!
Сүйген қызың, ақшаңа да қарамас,
Сүйсе сенен жоқ затыңды сұрай ма?
Сүйгенді сүй, сүймегенге ешқашан да жалынба!

Байлықсыз құр тіршілікті көріппін,
Түгің жоқта жолықпайды көріктің
Бізге қыздың назарының түспеуі,
Жоқ болғаны әкеміз де көліктің,
Көлік түгіл жоқ болғаны әкенің…

Толық

Кеш мені

Шын бақытын сүйіп тапқан бұл ғалам да,
Махаббат дертінен мен де қапы қалам ба?
Мен де бәлкім ғашық пенде шығармын,
Бұл әлем де теңдесі жоқ сұлу адамға!

Ай туады, бұлт көшеді Көктөбе де,
Махаббат бұл ескертпейді келер де,
Жүректегі саған арналған сезімім,
Тасып тұрмақ, сыймай жатса өлем бе?

Бір қуаныш, бір қайғысыз кетпейді,
Саған ғашық мендей азап шекпейді,
Шын махаббат көрсетейін дегенде,
Өзгелердің көзқарасы шектейді.

Сағы сынған қашқын жандай күйдемін,
Қап бұл жолы да түбегейлі күйредім.
Жұрт алдында жалғыз қалып қалғандай,
Сөз де түйе, ал ісім де түймемін.

Толық

Махаббат деген көп сезім

Бұл махаббат бір жанға арналмайды,
Бұл махаббат орнына қойған айды,
Сондай күшті шексіз мына сезімде,
Жүректі сан мың рет жаралайды!

Бұл махаббат арналады анаңа,
Анаң үшін ыстық сезім жанама?
Бұл махаббат арналады мүмкін жарыңа,
Сезімді қалай сыйдырам санама?

Дүңк-дүңк етіп соғып тұр мендік жүрек,
Бұл жүрек жақындарға болған тірек,
Бұл жүрексіз ешқандай өмір болмас,
Махаббаттың шыңына шыққан сирек!

Толық

Уақыт өтті

Қайтып келмес күндер өтті,
Қайтып алмас сөздер кетті,
Ешқанда қайталанбас,
Көптен қымбат уақыт өтті!

Сол уақытың жақсылыққа жұмсалды ма?
Әлде мақұрым болып құр өтті ма?
Тарихқа енуге тырыстың ба?
Уақыттың құндылығын біле алдың ба?

Уақыт аз, көптей болып көрінеді!
Көзді ашып жұмғанша ол өтеді!
Сол аз уақытты дұрыс жаққа қолданып,
Мүмкіндікті жіберген соң еш кетеді!

Толық

Он сегіз жас

Он сегізім қоштастың ба, кеттің бе?
Он сегіз де жетеріме жеттім бе?
Бал бөбектей бала кезбен қоштасып,
Кәртейген де өкінбестей еттім бе?

Көз жүгіртіп өте шықсам өткенге,
Бала шағым зу жүгіріп өткен бе?
Ойды қырды қайта-қайта аралап,
Қандай бақыт күтер екен өскен де ?

Он сегіз жас бұл ешқашан оралмас,
Он сегіздей көңіл кетпес жоғалмас.
Қоштасуда қиын болар, себебі,
Жүз жасасаң он сегіздей бола алмас!

Толық

Он жеті жас

Уақыт зулап өту де,
Менің уақытым келуде,
Шаруаларым көп еді,
Неге үлгердім өмір де?

Армандарым көп еді,
Мақсат болып келеді,
Сол мақсаттың жолында,
Жасым енді он жеті!

Арманым, менің арманым,
Ақиқат қашан боласың?
Өмір деген қас-қағым,
Бәлкім елеусіз қаласың?!

Талай жоба жасадым,
Талай ойды құрадым,
Күні бойы бір өзім,
Жақсы өмірді қаладым!

Толық

Өмір-өзен

Сен кетті деп бұл өмір,
Өмір-өзен,
Тоқтатпайды ағасын!
Өтеді күн, тек сенсіз,
Өтеді түн, тек сенсіз!

Тіріңде неге үлгердің?
Кеше ғана бала ең,
Әр ісің есейсең де балаша,
Кімге ғибрат бола алдың?

Адамдардың санатында қалатындай,
Адамдар сені ғибрат тұтатындай,
Мына өмірде түген деген болыпты,
Бұл өмірге түген пайда қосыпты,
Дейтіндей ей, қарағым не істедің?

Өмір-өзен
Жылғасы оның қысқа жол,
Сынақтар сарқылмайтын,
Қиын-қыстау тұрақ ол!
Түзу жүріп, тура бассаң апарады жұмаққа,
Сөзге биік, ісің жақсы иман жанды пенде бол!

Толық

Лиро-эпос

Өтті бәлкім қаншама күн, талай жыл,
Саған ғана арнап жаздым талай жыр,
Өзіңді аңсап сағынғанда сарғайып,
Өзіңменен қосылуды қалаймын!

Көзің сенің қысыңқы, өзің балдай тәтті жансың,
Сен менің өмірімдегі ерекше әнсің,
Шыныңды айтшы сен де мені сүйесің ғой,
Өміріме болып қаласың ерекше мәнсің!

Балқадишам жүрегің неткен таза!
Осыдан айтып маған қандай жаза?
Мен сені шын жүрекпен, шын сүйемін,
Жүрегімді қылмашы енді қаза!

Қалдашым болашаққа қадам бас,
Жүректегі тұнып тұрған жарамды аш,
Сен мені сүймесең де мен сүйемін,
Жүрегімнен пәк мың бір мың жанға жаралмас!

Толық

Естелік

Сен мені бұрынғыша еске аласың ба?
Сол бір кештегі Каспий жағасын да,
Теңіздің толқыны аяғымызға соғушы еді,
Тап бір саған деген махаббатым секілді?

Ақ жүрегің елжіреп бұрынғыша таң қалсын деп,
Естеліктермен сол бақытты сәттерге барсын деп.
Саған арнап түрлі өлең жазып тұрамын,
Сәлде болсын мені есіне алсын деп!

Білемін ұмытпадың сол бір ғажап күндерді,
Ұйқысыз өнкен ай, жұлдыз сөнген түндерді,
Таңға жақын келгенің де, әкең ұрсушы еді,
Қалайша ол да маған бөтен болып үлгерді?!

Каспийдегі борандай еске алам сол шақты,
Жүрегімнен өшпестей сен қалдырған із қапты.
Толқындардың үнімен сырласқан да жүрегім,
Бейнеңді көремін, сен қайтқан сол жақты!

Толық

Көбелектің өмірі

Көбелек сондай сүйкімді,
Әр көрген адам сүйсінді,
Кіп-кішкентай түрлі-түсті ол жәндік,
Ыстағысы кеп әр адамың ұмтылды.

Құрт болғанда ешкім оны менсінбеді,
Тек құстар оны азық қылғысы келді,
Әлем танығысы келген бала ғана бір қарап,
Одан басқа оған ешкім көңіл бөлмеді!

"Өмір ма бұл?" деп құртың жылады,
"Бір дәу қарап, енді біреуі азық қылады!"
Жаманнан, жақсылыққа ұмтылды,
Жібекке оралып бәленбай уақыт ол жатты!

Күнге-күн қосылып, айлар өтті,
Бала ғана оны қарай ұзақ күтті.
Тазалыққа құстардың қарны ашты,
Уақыты келгенде жібектен қиналып шықты.

Толық

Жарық жұлдыз

Кеш келгенде алыстарды армандаймын,
Сол үшін мен ұйқымды алаңдаймын,
Арман әлемінде мақсат болған құпия,
Тілектерді тек түн келгенде тапқандаймын.

Толық