Шын сақыға жолықсаң,
Су орнына бал берер.
Шын батырға жолықсаң,
Шындық үшін жан берер.

Ілмектер: шындық, батыр

---

---

Хас сұлуды қаралысында сынама,
Хас батырды жаралысында сынама.

Ілмектер: батыр, сұлу

---

---

Байыпсыз батыр тез өлер.

Ілмектер: батыр

---

---

Бала болғанын білмес,
Батыр толғанын білмес.

Ілмектер: бала, батыр

---

---

«Басым бұлтқа тиер» деп,
Бұққан — батыр.
«Кесірім жұртқа тиер» деп,
Ыққан — батыр.

Ілмектер: батыр

---

---

Батыр сөйлей қалса:
Жауға салған ойнағын айтар.
Сәудегер сөйлей қалса:
Ала шапан, байрағын айтар.
Шаштараз сөйлей қалса:
Ұстарасын жаныған қайрағын айтар.
Ақымақ сөйлей қалса:
Ақылға қонбайтын қайдағыны айтар.

Ілмектер: сөз, сөйлеу, батыр, ақымақ

---

---

Өз нәпсісін жеңген — батыр.

Ілмектер: батыр

---

---

Батыр — аңғырт, .
Бай — салғырт.

Ілмектер: батыр, бай

---

---

Арпасыз ат қыр аса алмас,
Арқасыз батыр жау ала алмас.

Ілмектер: батыр

---

---

Үйдің басын қатын қосар,
Елдің басын батыр қосар.

Ілмектер: үй, батыр, қатын

---

---

Батыр ортақ, бала ортақ,
Бодаудан қайтқан мал ортақ.

Ілмектер: батыр, бала

---

---

Керуен көркі — нарымен,
Батыр көркі — арымен.

Ілмектер: батыр

---

---

Жол жарасты көрінер
Ылдиы мен өрімен,
Қол жарасты көрінер
Қолбасшы батыр ерімен.

Ілмектер: батыр

---

---

Екі батыр мақтанса:
Батырлығы мен барлығын айтар.
Екі жаман мақтанса:
Ұрлығы мен қарлығын айтар.

Ілмектер: батыр, мақтаншақтық

---

---

Батыр бастас,
Бай тұстас.

Ілмектер: батыр, бай

---

---

Сарымай сасымас,
Батыр саспас.

Ілмектер: батыр, сасқалақтау, ерлік

---

---

Батыр жарасыз болмас.

Ілмектер: батыр, жара

---

---

Палуанға оң-терісі бірдей.

Ілмектер: палуан, батыр, ер

---

---

Ер өлсе де, аты өлмейді.

Ілмектер: ер, ерлік, батыр

---

---

Ер аруағы - қаруы.

Ілмектер: ер, батыр, ерлік, қару, қару-жарақ

---

---