Жылқы атаулары

Жылқы төлдері:

құлын (биенің жас төлі),
жабағы (6 айдан асқан құлын),
тай (1 жастан асқаны) деп атайды.

Ұрғашы жылқы, яғни байтал:

құнажын байтал (2 жастан асқаны),
дөнежін шығар (3 жастағы байтал),
дөнежін байтал (3 жастан асқаны),
бесті бие (4 жастан асқаны),
қасабалы бие (7 – 8 жастағы бие),
кәртамыс бие (11 – 14 жастағы бие),
жасаған бие (20 жастан асқан бие), т.б. атайды.

Піштірілмеген еркек жылқының яғни айғырдың атаулары:

құнан айғыр (2 жастан асқаны),
дөнен айғыр (3 жастағысы),
сәурік айғыр (3 – 4 жастағы үйірге салынбағаны),
бесті айғыр (5 жастағысы),
сақа айғыр (11 – 12 жастағысы), т.б.

Қазақ халқы салт мінуге немесе союға арналған еркек жылқыларды жас кезінен піштіріп (тарттырып деп атайды) жібереді. Қазақ тіліндегі ат ұғымы, көбінесе, осындай жас кезінен піштірілген, салт мінуге арналған жылқыға қатысты айтылады. Піштірілген жылқылар үйірге қосылмай, бөлек жайылады. Сондықтан оларды саяқ жылқылар деп атайды.

Саяқ жылқылар атаулары:

ат (піштірілген еркек жылқы),
сақа ат (11 – 12 жастағысы),
шобыр (жүк артуға, ұзақ жолға төзімді ат),
тұғыр (салт мінуге қолайлысы),
мәстек (аш-тоқтығын білдірмейтін жуас ат),
азбан (кеш піштіріліп, айғырлық мінезін қоймайтыны), т.б.

Назар аудар:

Жылқы - малдың патшасы, жылқы малының атаулары

Төрт түлік туралы мақал-мәтелдер

Жүн және одан жасалатын заттар

Қой-ешкіге қатысты тыйымдар мен ырымдар

Төрт түлік мал - қой, жылқы, сиыр және түйе

Жылқы жануарына қатысты айтылған мақал-мәтелдер легі

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: