«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру нәтижелерін талдау және бағалау

«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы 2017 жылы қабылданып, ел экономикасын жаңа технологиялар негізінде дамытуға бағытталды.Мен өзім оқитын https://farabi.university/ университетте осы тақырып бойынша мақала жазуды жөн көрдім.Бағдарламаның басты мақсаты – цифрлық технологияларды енгізу арқылы экономикалық өсімді жеделдету, халықтың өмір сүру сапасын жақсарту және цифрлық инфрақұрылымды дамыту болды. Оның негізгі бағыттары экономика салаларын цифрландыру, цифрлық мемлекетке көшу, цифрлық инфрақұрылымды дамыту, адам капиталын жетілдіру және инновациялық экожүйені құру болып айқындалды. Бағдарламаны іске асыру барысында өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, көлік және логистика, қаржы және сауда салаларына цифрлық технологиялар енгізілді. Өнеркәсіп секторында «Интеллектуалды кен орны» және «Цифрлық кеніш» жобалары жүзеге асырылып, тау-кен өндіру кәсіпорындарындағы еңбек өнімділігі 10-15%-ға артты. Ауыл шаруашылығында дәлме-дәл егіншілік жүйесі енгізіліп, фермерлердің шығындары 15-20%-ға қысқарды, ал өнімділік 2,5 есеге артты. Сауда саласында электрондық коммерция көлемі бірнеше есе өсіп, 2020 жылы 1,5 трлн теңгені құрады. Мемлекеттік басқару жүйесінде цифрландыру процестері мемлекеттік қызметтерді оңтайландыруға мүмкіндік берді. 2019 жылдың соңына қарай мемлекеттік қызметтердің 80%-дан астамы электронды түрде көрсетілді, бұл қағаз құжат айналымын 70 миллион құжатқа қысқартты. «Smart Bridge» платформасы арқылы мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін біріктіру мерзімі мен шығындары үш есеге азайды. Сонымен қатар, «Smart City» жобалары Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент және басқа да ірі қалаларда енгізіліп, көлік қозғалысын реттеу, коммуналдық қызметтерді бақылау және қоғамдық қауіпсіздік деңгейін арттыру жүйелері жетілдірілді. Цифрлық инфрақұрылымды дамыту аясында кеңжолақты интернет желісін ауылдық жерлерге жеткізу жұмыстары жүргізілді. 2020 жылы 880 ауыл интернетке қосылып, халықтың 84%-ы жоғары жылдамдықты интернетке қол жеткізді. 5G технологиясын енгізу бойынша жұмыстар басталып, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларында пилоттық жобалар іске қосылды. Талшықты-оптикалық байланыс желілері 1250-ден астам ауылдық елді мекенге тартылды. Білім беру және кадр даярлау жүйесін жетілдіру мақсатында Astana Hub базасында Alem бағдарламалау мектебі және Astana IT Университеті ашылып, жоғары білікті ІТ-мамандарды даярлау жұмыстары басталды. Барлық мектептер компьютерлермен жабдықталып, 93%-ы интернет желісіне қосылды. 2020 жылы пандемия кезінде қашықтан оқыту жүйесі енгізіліп, оқушылар мен мұғалімдер үшін 500 мыңнан астам компьютер таратылды. Халықтың цифрлық сауаттылық деңгейі 2017 жылғы 67%-дан 2020 жылы 79%-ға дейін артты. Инновациялық экожүйені құру бағытында стартаптарды қолдау шаралары жүзеге асырылды. 2018-2019 жылдары инновациялық жобаларға 32,8 млрд теңге инвестиция тартылып, 120-дан астам стартап жоба қаржыландырылды. Astana Hub халықаралық ІТ-стартаптар технопаркі іске қосылып, кәсіпкерлер мен жас инноваторларға қолдау көрсетілді. Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде 2018-2019 жылдары жалпы экономикалық тиімділік 802,5 млрд теңгені құрады, ал цифрландырудың арқасында 120 мың жаңа жұмыс орны ашылды. Дегенмен, кейбір өңірлерде интернет сапасының төмендігі, мемлекеттік органдардың цифрлық жүйелерін толық интеграциялау мәселелері және киберқауіпсіздік қатерлері сияқты проблемалар да кездесті. Жалпы алғанда, «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы елдің цифрлық трансформациясының маңызды кезеңі болды. Оның нәтижесінде мемлекеттік қызметтер оңтайландырылды, экономика салаларында цифрлық технологиялар енгізілді, цифрлық инфрақұрылым дамып, халықтың цифрлық сауаттылық деңгейі артты. Бағдарламаның табысты іске асырылуы Қазақстанның жаһандық цифрлық экономикаға интеграциялануына және бәсекеге қабілеттілігінің артуына ықпал етті. Алдағы жылдары осы жетістіктерді одан әрі нығайту үшін цифрлық инфрақұрылымды жетілдіру, ІТ-экожүйені дамыту және халықтың цифрлық дағдыларын арттыру бойынша жұмыстарды жалғастыру қажет.

Орындаған:Жиенбекұлы Нұрасыл

Тексерген:Авсыдыкова Құралай