Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа бейім ер клиенттермен психологиялық жұмыс

Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа бейім ер клиенттермен психологиялық жұмыс – өте күрделі, кәсіби тәсілді талап ететін бағыт. Мұнда мақсат – тек зорлықты тоқтату емес, оның түпкі себептерін анықтап, тұлғалық, эмоциялық және мінездік өзгерістерге қол жеткізу. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа бейім ер клиенттермен психологиялық жұмыс.
Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа бейім ер клиенттермен жұмыс психологиялық, әлеуметтік және мінез-құлықтық факторларды кешенді талдауды қажет етеді. Клиенттің зорлық көрсетуіне әсер ететін биопсихологиялық ерекшеліктер, бала кездегі травмалар, эмоционалдық өзін-өзі реттей алмау, гендерлік рөлдер туралы қате түсініктер, стресс пен агрессияны басқарудың төмен дағдылары сияқты факторлар анықталып, арнайы түзету бағдарламалары арқылы жұмыс жүргізіледі. Ең алдымен қауіпсіздік мәселесі қаралады: психолог клиенттің отбасына қатысты қауіп деңгейін бағалап, қажет болған жағдайда әлеуметтік қызметтермен, құқық қорғау органдарымен және кризистік орталықтармен байланысады. Психологиялық жұмыстың негізгі компоненті – мотивацияны арттыру. Ер клиенттер көбіне зорлық үшін жауапкершілікті мойындамауы мүмкін, сондықтан мотивациялық сұхбат техникасы қолданылып, клиенттің өз мінез-құлқына сыни көзқарас қалыптастыруына жағдай жасалады.https://univer.kaznu.kz
Келесі кезең – когнитивтік-мінез-құлықтық терапия (КМТ). Бұл бағыт зорлық жасайтын ер адамдарда жиі кездесетін иррационалды ойларды, қызғаныш, бақылау, доминанттық рөлге сену сияқты когницияларды өзгертуге көмектеседі. Клиентке «зорлық – күш емес, әлсіздік белгісі», «сезімді білдіру – еркектікке қайшы емес» сияқты әлеуметтік стереотиптерді қайта қарау ұсынылады. Эмоцияларды тану, ашуды басқару, триггерлерді бақылау дағдылары арнайы жаттығулар арқылы дамытылады. Психолог клиенттің агрессия алдындағы физиологиялық белгілерін (тыныстың жиілеуі, бұлшық еттің керілуі, ойдың тарылуы) тануға үйретеді және «тоқтау-қайта бағалау» техникасы, тыныс алу жаттығулары, когнитивтік қайта құрылымдау әдістерін меңгерту арқылы дағдарыс жағдайларында өзін ұстай білуді дамытады.
Отбасылық коммуникация дағдыларын дамыту да маңызды. Зорлыққа бейім ерлердің көпшілігі эмоцияларын сөзбен жеткізуге, серіктесімен тең деңгейде сөйлесуге, конфликтіні бейбіт шешуге қиналады. Сол үшін практикалық тренингтер (белсенді тыңдау, мен-хабарламалар, шекара орнату, компромисс табу) жүргізіледі. Сонымен бірге маскулиндік дағдарыс, өзін бағалау мәселелері, рөлдік қақтығыстар (мысалы, «мен – асыраушы болуым керек» деген қысым) талданады.https://univer.kaznu.kz
Топтық терапия да өте тиімді. Мұнда ер адамдар өз тәжірибесін ашық айтып, жауапкершілікті мойындауға, басқа қатысушылардан үлгі алуға мүмкіндік алады. Топтық жұмыс стигманы азайтып, мінез-құлық өзгерісін тұрақтандыруға көмектеседі. Егер клиентте алкоголь, нашақорлық немесе тәуелділік түрлері болса, арнайы қосымша бағдарламалармен бірге жүргізіледі, себебі тәуелділік зорлықпен тікелей байланысты.
Психолог, қажет жағдайда, әлеуметтік қызметтермен бірлесіп, клиенттің әлеуметтік ортадағы қысымын, жұмыссыздық, қаржылық стресстерін, әлеуметтік оқшаулануын азайтуға көмектеседі. Себебі әлеуметтік жағдайды жақсарту мінез-құлық өзгерісін тұрақты етуге ықпал етеді. Соңғы кезеңде рецидивтің алдын алу стратегиялары жасалып, клиенттің ұзақ мерзімді бақылауы ұйымдастырылады. Мұнда клиентпен жүйелі кездесулер, күрделі эмоциялық кезеңдерде қолдау, қауіп тудыратын мінез паттерндерін ерте тану және алдын алу жұмысы жүргізіледі.https://univer.kaznu.kz

Жетекшісі:Авсыдыкова Қ.Ә

Орындаған:Батырбекұлы Д