Қос сөздер

Аргинова Жанар Нурлыбекқызы

бастауыш сынып мұғалімі

Ораз Жандосов атындағы

орта мектебі  МДШО КММ

Алматы облысы, Райымбек ауданы,

Нарынқол селосы

 

Қазақ тілі сабағы

Тақырыбы: Қос сөздер

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Қос сөз сөйлем ішінде бір сөздің қайталануы арқылы және екі түрлі  сөздің қосарлануы арқылы жасалып, жаңа ұғым тудыратынын ұғындыру.

Дамытушылық: Сөйлем ішінен қос сөздерді таба білу, оның мағынасын ажырата алу, сөйлеу мәдениетін дамыту.

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа, сауатылыққа, тазалыққа тәрбиелей отырып, ұжыммен жұмыс жасауға жетелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, көрнекілік, іздену, салыстыру.

Сабақтың көрнекіліктері: Тірек-сызба.

                                          

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

      1.Сабаққа даярлық, түгендеу

      2. Оқушылардың назарын сабаққа аудару

                           Қайырлы күн достым

                           Қайырлы күн болсын

                           Сәрсенбінің сәті

                           Сәттілікке толсын!

                           Бүгін алар бағамыз,

                           Тек бестіктер болсын!

- Барлығыңа сабақта сәттілік тілеймін!

                          Өзімізге сенеміз

                          Білім қуып келеміз

                          Білімді бала болам деп,

                          Сіздерге уәде береміз

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

1. Жаттығуды тексеру, оқыту

2 .Күрделі сөз деген не?

3 .Күрделі сөз нешеге бөлінеді?

4. Біріккен сөз дегеніміз не?

ІІІ.Жаңа сабақ.

      1. Ойын  «Сыңарын тап!»

                   Жылт-жылт

                   бүгін-ертең

                   биік-биік   т.б

       2. Қос сөздің тұлғалық ерекшелігі мен жасалу жолындағы айырмашылығын таныту мақсатында мысалдарды салыстыру арқылы жүзеге асырылады.

Мысалы: Бет-аузын екі білегімен кезек-кезек сүртті.

Демек,екі сөз қосарланып келгенде, олар жеке айтылуына қарағанда кең ұғым білдіреді.

       3.Сол сияқты кезек-кезек, гүрс-гүрс деп қосарланып айтылғанда көптік ұғыммен салыстыра отырып, қимылдың әлденеше рет қайталанғанын білдіреді.

       4.Сөздің алдына күшейткіш буын қосу арқылы да қос сөздер жасалады. Мысалы: қап-қара, тап-тар, түп-түзу.

Екі сөздің қосарлануынан жасалған күрделі сөздерді қос сөз деп атаймыз. Жазуда қос сөздің арасына дефис (-) қойылады.

Дәптермен жұмыс.

Күннің ретін жазу.

2-жаттығу. Қосарланып жасалған күрделі сөздердің құрамындағы түбір сөздердің жеке тұрғандағы мағынасы мен жаңа сөз жасалғаннан кейінгі мағыналарын оқушылар салыстыра отырып түсіндіреді. Олардың қалай жасалғанына,арасына қойылған дефиске назарын аудару.

Мысалы: Қазы-қарта, жал-жая қазанда бұрқ-бұрқ қайнады.

Ауызша:

3-жаттығу.Суретке қарап, заттардың атауларын қос сөзбен айту.

Мысалы: ыдыс-аяқ, газет-журнал, құрал-сайман.

Сергіту сәті.

4-жаттығу .Жаңылтпашты жатқа жазу. Қос сөздерді тауып, астын сызу.

Жұмбақтар сайысы.

1. Қабат-қабат киінген

   Төбеден шашы түйілген.

   Жеп көріп едім өзінен

   Жас шығарды көзімнен.  (Пияз)

 

2. Жылт-жылт етеді,

    Жылғадан өтеді.  (Су)

 

3.Тырс-тырс тамады,

    Сайға қарай ағады. (Жаңбыр)

5-жаттығу. Қос сөздерді тауып, тыныс белгісін қойып,көшіріп жазу.

ІV. Сабақты қорыту.

V. Бекіту.

VІ. Рефлексия:

- Балалар, бүгін біз не үйрендік?

- Сабақ сендерге ұнады ма?

- Несімен ұнады?

«INSERT» стратегиясын пайдаланамыз.

«v» білемін	«-» ойым бөлек	«+» жаңа ақпарат	«?» білгім келеді

VІІ. Үйге тапсырма: 5-жаттығу, 107 бет.

VІІІ. Оқушыларды бағалау.

---