Шалдарша - 2

Уф, дүние!
Не көшпеді біздің бастан?!
Шал болдық қолдан қуат - тізгін қашқан.
Жүргенде бұқаша илеп соқа сүйреп,
Кетіппіз асып қаш-ша-ан құзғын-жастан.
Манар тау мәңгі қиян қонысым - ды,
Қонысым мың бір тарам жол ұсынды.
Салғаннан сабап кеттім, Тәңірсінген,
Қосақтап орысың мен болысыңды.
Маң қиян, маңғаз дала қонысым-ды,
Тарылтты орыс келіп өрісімді.
Әбзелдеп атқа міндім Ата Жұрттың,
Алдында ақтамақ боп борышымды.
Көрсем де неше атасын түрме дерттің,
Соңынан сүркігем жоқ кірме-көрттің.
Көре алмай адал жардың жүзін күндіз,
Түс қашып, сәру салып түнде жорттым.
Қасыма қырсық ерттім, Қызырға ердім,
Айтқан сөз, берген серттің ізінде өлдім.
Ақ алмас балдағынан үзілген күн,
Жолдастың оның емес, жүзін көмдім.
Тұлпарды топта ойнатпай, отта ойнаттым,
Нәрем ғып ет қайнатпай, кек қайнаттым!
Жарамды жазып алды көп бейбақ құм,
Жалынан түскенде ағып көкмойнақтың.
Мен қанша еспе құмда қансырадым,
Гүл болып өсті ізімде тамшы қаным.
Жоғалтқан әр досымның бодауына,
Дұшпаннан құн сұрамай Ар сұрадым.
Қой боғы - қорғасын оқ төпегенде,
Ленде боп кете бардым бөтен елге.
Телғара тең атаның баласы боп,
Тілдестім Жәумітпен де, Текемен де.
Құйылды таңдайға тер зәр боп кермек,
Болды ажал оқпен тәнді әрлеп бермек.
Ерегес екі талай күн туғанда,
Кеудеден жан кеткенмен, Ар кеткен жоқ!
Ата Жұрт, айналайын, балдырған көк,
Жолында жортып едім, жан құрбан деп.
Кеткенмін топырағыңды қанмен жуып,
Дұшпанға бір тасыңды алдырман деп.
Кер заман келді еліме қырсық құрып,
Көктегі ай, қорымда әруақ түршікті ұлып.
Жау оғы өшірер деп бүршікті ұрып,
Жоғалғам көкмойнақты ыршып бұрып.
Дұшпанды ұйқтатпас-ты бұл далаға,
Түсінде менің қаным тұншықтырып.
Нәйістің қарамадым бет - өңіне,
Құсаяқ таңба бастым көтеніне.
Шаралап қанын іштім сан кәпірдің,
Бес Парыз, он Сауаптың өтеміне.
Қонбады түнде ұшқанмен жарғанат бақ,
Күй кештім оттан ыстық, қардан әппақ.
Пенденің қара құнын төлемедім,
Көрмедім ала жібін алдап аттап.
Жігіттің түзде болар ырыздығы,
Өзіне тең тұтпайды кім ізгіні.
Қазақпен төс қағыстым Сүлдесі алып,
Табыстым түнде шалып сыбызғыны.
Құрмада ер атандым алқа күрең,
Жан едім өнер жиған шантағы кең.
Мың зауал байлап атты,
Өлгенім жоқ Алла — Хақ,
Пірлерімнің мархамымен.
Зар болып Манартауым,
Маң қиянға,
Басыма не келмеді қаңғығанда?
Кезген ем,
Боқ орнына оқ қақырып,
Төбемнен Қарақұс түн саңғығанда.
Батырған балғын шақта бал қиялға,
Жатуға келдім, шүкір, мәңгі ұямда.
Сөкпесе болды, әйтеуір, кейінгілер:
"Мына шал неғып жүр,- деп,-алжығанда?"
Үркіп ем Зәузат үшін түнде өлгенше,
Қайтер ем, сүлдем келмей мүрдем келсе?
Кеудемнен итермесе болғаны да,
Ел-жерге ие болған бір көрдемше.
Жұртыңда мазақ пен сор, азап қалып,
Қоныпты рас болса қазаққа құт.
Бір көрдім ақ дидарын Ата Жұрттың,
Кетсе енді ықтиярмын тозаққа алып.

---