Бұлбұл туралы аңыз

Роза Рымбаеваға

Ерте, ерте, ертеде
Ешкі жүні бөртеде,
Көмейінен бал аққан,
Елді аузына қаратқан,
Жанға жайлы əуенін
Жер-жаһанға таратқан
Бұлбұл өмір сүріпті.
Қос қанаты қалықтап,
Қонар жерін анықтап,
Көкте ұшып жүріпті.
Құс болған соң ардақты
Шартарапты шарлапты.
Адамдарға жердегі
Сөз тастапты салмақты:
«Кім əнімді тыңдаса,
Игілікке жұмсаса,
Бесігіне сəбидің
Бақыт болып даримын.
Ізетіне қараймын,
Қызметіне жараймын».
Таққа мініп қағынған,
Сый-құрметке малынған,
Құлдық ұрып құл-құтан
Құзырына бағынған,
Жарамсақты жарылқап,
Елге пейілі тарылған,
Аламанды азарлап,
Алпауытқа жағынған
Мұны естіп залым Хан
Алдына іздеп барыпты,
Бұлбұлға мұң шағыпты:
«Мойнына ілген қамытты
Мынау қара халықты
Есіркейтін əн емес,
Есіртетін əн керек.
Уланған соң санасы
Ішпей-жемей мас болар.
Əкесіне баласы
Қара ниет қас болар.
Жан баға алмай жаманы
Азып-тозып, аш қалар.
Жанына кеп жақсысы
Жəй айтуға жасқанар.
Мұндай елді мендей Хан
Оп-оңай-ақ басқарар...
Кел, қолыма қона ғой,
Менің құсым бола ғой?!» –
дегенде,
Бұлбұл:
– Болмадың, Хан, болмадың,
Көңіліме толмадың, – деп пыр етіп ұшып кетіпті де,
бір биік те еңселі үйдің алдындағы ағашқа барып
қоныпты. Мұны көрген үй иесі – Байдың жүрегі
қуанғаннан жарыла жаздапты.
Бай:
– Іздегенім табылды,
Жарылқай гөр жанымды.
Айналайын, Бұлбұлым,
Шырқап жібер əніңді?!
Сайрап тұрсаң бағымда,
Болар еді-ау бабың да.
Қазына мен алтынға
Толар еді-ау қабым да.
Кел, қолыма қона ғой,
Менің құсым бола ғой, –
деп ұмтыла бергенде,
Бұлбұл:
– Болмадың, Бай, болмадың, Көңіліме толмадың, –
депті де одан əрі ұша жөнеліпті. Əрлі-берлі шарлап,
биіктен қараса – киімі алба-жұлба бір Қайыршы қара
жолда жаяу келе жатыр екен. Жанына жақындап:
– Көктемеген пəлегі,
Аз болмаған əлегі,
Ей, пəруана, қайыршы,
Не арызың бар еді? –
деп сұрапты.
Қайыршы:
– Жаратқанның жан емі,
Періштенің сəлемі –
Аңсағаным əн еді...
Сен қолыма қона алсаң,
Маған серік бола алсаң,
Қамыққанда қасыма
Қайта-қайта оралсаң, –
Елді – еңсесі езілген
Жұбатар ем өзіңмен.
Ардақтар ем сезіммен
Аруақтарды көз ілген...
Көктеп өтіп тау ішін,
Көкке жетіп дауысым,
Қайта оянып арысым,
Болашақтың қамы үшін
Қалың елдің қаймана
Қайрар едім намысын!
Бұлбұл:
– О, жарадың, жарадың!
Тамаша екен талабың.
Болсын онда қалауың:
Ханға да емес, Байға емес,
Саған ғана барамын,
Саған ғана қонамын! –
депті де қалықтап кеп Қайыршының қолына қоныпты.

---