Батыр баба рухымен сырласу

– Мүлт кеткенің жүрекке әлі батады…
Ашу алған көп жіберер қатаны.
Кек дегенде оққа байлау өзіңді,
Кектенгенді жөн емес деп жатады.

Талай құрған торды бұзып өтіп ең,
Талай жерде айла тауып кетіп ең.
Кектенем деп көрмеді ме жауды деп,
Әлі күнге өкінем.

Өлгеннен соң Исатайдай арыстан,
Небір жолдас жан беріп, жан алысқан.
Аласұрдың. Ешкім, әттең, ермеді,
Жөн болар ма ед, ханмен қайта табысқан…

От шалған соң қайсар қанаттарыңды,
Жаның күйді-ау, қайдан тағат табылды!
Хан да қазақ. Бекісуге болар ма ед,
Орындатып кейбір талаптарыңды..

Көздемедің отыруды жан сақтап,
Ұғам оны. Батыр жолы тар соқпақ.
Тек қапыда кеткеніңе өкінем,
Кешір, ойым, кетсе бұрыс, алшақтап…

– Келіспедік. Соңы дауға ұласты.
Содан бетке айтылды ғой жыр ащы.
Айтқанымды істемесең шабам деп,
Кектенгенім, серт бергенім рас-ты.

Хан дегенің тау секілді аталы…
Байлығында жоқ-ты менің шатағым.
Бір басыма жететін-ді байлығым,
Абыройым, ерлік, өнер, атағым.

Ханға қарсы тар соқпаққа түскен соң,
Тәуекел деп анттың суын ішкен соң,
Қарсы барын білсін дедім,
Әйтпесе,
Белгілі еді кермек дәмін татарым!

Айтшы, әр қазақ ата жолын қумай ма,
Бір құрбаны болу керек мұндайға!
Халық деген көреген бір қасиет,
Кей ұлдарын батыр қылып тумай ма?!

Ал, батырда тағдыр бөлек, қарағым,
Елемейді батыр жолдың азабын.
Көк байрағы көкте тұрса ешқашан,
Ерлігімді ұмытпайды қазағым!

Дей алмаймын: «Кегім кетті, өш кетті»
Көрсете алдым ердің сойын кескекті.
Бірақ, жауға қой мінезді қазақтың,
Басынғанды көтермесін ескерттім!

…Кек дейсің бе,
Кекке сауал жүрмейді,
Кек дегенің басы-көзді білмейді.
Кектенген жан қарамайды өлгенге,
Тірлік құнын қаперге де ілмейді!

Хан дейсің бе,
Хан қатесі мол еді,
Көптің қамы оның ойлар жолы еді.
Зар жылатып тартып алды жайлауын,
Шарт кеткенім сол еді.
Қарасы аш,
Өзі ғана тоқ еді,
Сүйенгені патша әскері, добы еді.
Жел сөзге еріп жұртын сатты желөкпе,
Кектенгенім сол еді.

Көшер жайлау,
Қонар қоныс қалмады,
Бар жақсыны Қарауылы таңдады.
Салық терген шенділері түрткілеп,
Айнала орап, аждаһадай жалмады.

Тума мінез,
Болат ем шарт сынатын,
Тыңдамады,
Ойламады ел мұратын.
Жұрт қиналды…
Мен емес ем, әйтпесе
Насыбайға өкпелейтін бір атым!

Талай ойды мына бастан өткергем…
Қара басын мақтатқанын жек көргем!
Казактарын қара құрттай қаптатып,
Ауылдарды бостырғанын кек көргем!

Талай дәмдес болғам бұрын бектермен,
Ісі дұрыс болса ханға беттер ме ем?!
Домалатып Исатайдай асылды,
Ат үстінен атқызғанда кектенгем!

Ішпеген су, баспаған жер басқызып,
Бейбіт жұртын дүрліктіріп, қашқызып.
Көр түрмеге қаматқанда кектенгем,
Үстімізден жалалы іс ашқызып!

Уа, дүние, өткем талай өткелден,
Көк сүңгімді күйдірмегем серт берген.
Сарбазымнан айырылып,
Қанатымнан қайрылып,
Сенделгенде кектенгем!

Менің ғана мансабым ба кек деген,
Ел ертеңі – арманым-ды көксеген.
Ұрпағыма бостандыққа жет дегем.
Басым тіккем ел үшін,
Жеттің бүгін!
Демек, босқа өтпегем!..

---