Өзгеріс жоқ менің байтақ жерімде
Өзгеріс жоқ менің байтақ жерімде,
Сау-саламат туып-өскен жерімде.
Болмағандай Шыңғысхан мен Батихан,
Болмағандай Ескендір де, Темір де.
Өзгеріс жоқ менің байтақ жерімде,
Сау-саламат туып-өскен жерімде.
Болмағандай Шыңғысхан мен Батихан,
Болмағандай Ескендір де, Темір де.
Ай туып, Алатаудан күн шығады,
Көкке тұр күміс шыңы ыршығалы.
Медеуді мерей болған жер жүзіне,
Көргенше көңілім менің тыншымады.
Бозала таңда бозамық шырқау биіктен,
Бозторғай болып боз дала төсін иітсем.
Тоғыз ай толып толғатып жатқан табиғат,
Бозторғай сынды әншімен неткен сүйікті ең.
Балаларға арман ба, бала шағы,
Оларға арман алдағы болашағы.
Болашағы қарттардың қалтыратып,
Қам көңілі қайғыға жол ашады.
Жап-жас едік, жұрат тауып, жұрағатты жұрт болдық,
Біреулерге құлықты боп, біреулерден сырт қондық.
Өмір болса болар бәрі, болар бәрі әлі де,
Толмас толар, көңіл толар, шыға келер ұрт толып.
Түнерме, бұлт, түнерме,
Түнерсең, жасын білер де.
Кеудеңді тіліп, осқылап,
Селт етіп төгер лезде.
Сөнбейді деме шырақты,
Сарқылмас деме бұлақты.
Сарғаймас деме құрақты,
Өзекті мынау өмірде
Бойдан қуат, күш кетсе,
Бал-бұл жанған түс кетсе.
Ауызыңнан тіс кетсе,
Қайыры бір қараға
«Жел тұрса қамыс басы майда деймін,
Ат қостым, ат айдаушы қайда деймін.
Алдыңғы ат боран болмай, қылаң болды,
Құлагер жығылмаса қайда деймін?»
«Жағдайың сенің жақсы емес» деуші баршылық,
Көргенде кейде күйімді менің таршылық.
Талайдың басын тәлкекке салған тағдырға,
Жатырмын сілтеп, тілімді отты қамшы ғып.
Күннен-күнге барамын ба бөтенденіп,
Сыр бердің, сылқым өмір, секемденіп.
Өзіңді өліп-өшіп сүйгендіктен,
Деуші едім «құшағыңда кетем бе еріп?»
Шүкіршілік – көрсеткенге, көргенге,
Қайтер едім түк те көрмей өлгенде.
Жаным ырза табиғатқа, тағдырға –
Көретін көз, сөйлейтін тіл бергенге.
Телініп әлі балаға,
Теңеле алмай ағаға.
Жылжумен салым сағаға,
Жақындап келем жағаға.
Көктемде, сонау көктемде,
Көктен нұр жерге төккенде.
Әлемді шуақ өпкенде,
Бұлдырық ұшып көк белде,
Дүниенің жыртығы бір жамалар,
Тек мен емес, солай деген даналар.
«Бақытсызбын» деп айтпағын, бауырым,
Бақ құсы да сені бір күн сағалар.
Жас тамады жанардан, жас тамады,
Жан сақтаудың қалмаса басқа амалы.
Босатпаса тағдырдың тас қамалы.
Жүріп келем әзірше тәлтіректеп,
Сонау бір, сонау келер замандарда,
Ақыл-ой, асып-тасып адамдарда.
Болмастан сараңдар да, надандар да,
Жағымсыз, жарты ауыз сөз таппас ешкім,
Қарыма талдан құрық ілмедім бе,
Жапанда жылқы бағып жүрмедім бе?
Қырық құлаш қыл арқанмен қауға тартып,
Ақжем ғып алақанды тілмедім бе?
Біреудің мен де сендей балқаймағы,
Балбырап бал татыған таңдайдағы.
Өзімнен төмен біреу ту ұстаса,
Жүр шығар маңдайымның жанбай бағы.
Қаптаған, қайда барсам, қара халық,
Екі аяқ, төрт дөңгелек барады алып.
Шаттансам бірін көріп, біреулерден,
Қалады жан-жүрегім жараланып,
Кіл маржан көкке себелеп,
Сүмбіл түн шым-шым жетті де.
Үкідей үлпек ебелек,
Бұйықты шыққа бөкті де.
Көзімнен ұшып кетсең де,
Көңіліме маза бермедің.
Ақ жауын болып төксем де,
Атырау болып шөлдедім.
Мейлі, мені өздеріңнен төмен көр,
Бұл сөзімді, бірақ бекер демеңдер.
Ұрпақ үшін біздер жүрген мына жол –
Жер бетіне жазып кеткен өлеңдер.
Ей, аға! Жаны жап-жас асқақ едің,
Алқынбай жетпіс деген жасқа келдің.
Ғылымның ғарышында жұлдызың тұр,
Тыңнан жол «тәуекел» деп бастап едің.
Жағам деме маған қара күйені,
Құста – аққу, адамда – ақын киелі.
Аққу исе айдын көлге мойынын,
Ақын басын тек халқына иеді.
Балам, құмар бола көрме ащыға,
«Ащы» қазір дүниеде тапшы ма?
«Арманы көп ақын» дейді сені жұрт,
Арманы жоқ ақын болу жақсы ма?
Әркімнің көңілі өзіне патша деген,
Басынба, байқап сөйлес басқаменен.
Кісімсіп кеуде қаққан біз кінәлі,
Біреулер қашса сенен, қашса менен.
Тілек бар саған айтар, Жаңа жылым,
Жаңа жыл белесінде жаңа жырым.
Аспандап енді-енді барады үнім,
Айтпастан саған бүгін тілектерін,
Алаңдайды көңілім, алаңдайды,
Елде қалған еңкейген анам жайлы.
Бұғанасы қатпаған балам жайлы,
Әлде қандай күйде деп қорыққан кезде,
Көбесі жердің сөгіліп,
Жырадан жылға тараған.
Тамыры талдың көрініп,
Өріліп түсіп жағадан.
Ақандай сері жоқ па ән салатұғын,
Ат жоқ па Құлагердей шабатұғын.
Құлагер десе қысып тақымымды,
Әнінен болдым ауру табатұғын.
Айналдым, ата мекенім,
Жыл құсы саған екенмін.
Қанатым талып жетемін,
Қия алмай қайта кетемін.
Шалқысаң – бірге шалқыдым,
Балқысаң – бірге балқыдым.
Біреуге сәуем тимесе,
Тиген жоқ жанға салқыным.
Өртеді-ау өлеңдерің өзегімді,
Дат, құрбым, берші менің кезегімді.
Кептелген көмейіңе сөз атымын,
Жүрегім айтпасаң да сезе білді.
Шаршаттым білем, шақырусыз келген қонақтай,
Қабағың шытпа, жіберсең, жібер, жолатпай.
Басымды мен де иілмес жерде иіппін,
Жігіттік қайда, жігіттік қайда болаттай?
Жақсылығың – жаныңның жапырағы,
Желексіз бақ не жеміс татырады?
Жақсылығы ешкімге жоқ адамдар,
Күн батырып, қалай таң атырады?
Өзімді өзім ұқпадым,
Діттеген жерден шықпадым.
Құлаштар кезде құлшына,
Құлдилап құзға ықтадым
О, Алыпсоқ, білесің бе, қалды қанша ғұмырың,
Мойынында темір шынжыр, түні бойы ұлыдың.
Тұнып тұрған тыныштықтың тереңінен сыр тартып,
Мен де отырмын, тозса дағы, «тозбады, деп, жұлыным».
«Қармағыма түс, демен, алтын балық»,
Түссе болды ақ сазан жарқыл қағып.
Қарашығым қадалып, қалытқының,
Күні бойы отырмын қалпын бағып.
- Джон Максвелл
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі