Өлең, жыр, ақындар

Адамзат келер-кетер, жүзге келер

Адамзат келер-кетер, жүзге келер,
Бәрібір үйде өлсең де, түзге көмер
Қайыр-қош, аман боп тұр, қайран елім,
Ағайын енді қайда бізге келер.

Толық

Енесі жүдеп, нашарлап

Енесі жүдеп, нашарлап,
Ертелеп туған төл ғаріп.
Ауадан жауын кем болса,
От шықпай қалса, жер ғаріп.

Толық

Ішпеймін қымызыңды, шөлдесем де

Ішпеймін қымызыңды, шөлдесем де,
өзіңді білуші едім көрмесем де.
Қазақтың алыспаған еншісі бар,
Ештеме алып, ештеме бермесем де.

Толық

Сен едің Рысқұлбек бұлғақтаған

Сен едің Рысқұлбек бұлғақтаған,
Көргенше болдым ғашық шырақтаған.
Құсындай ителгінің теуіп өткен,
Бар екен бір мінезің шұнақтаған.

Толық

Әңгімесін естісең

Әңгімесін естісең,
Жаһаннан асқан ұлама.
Қылған ісін байқасаң,
Батқандай белден күнәға.

Толық

Керілген етек жақсы керме қастан

Керілген етек жақсы керме қастан,
Шөп шығар, жаңбыр жауса, қара тастан.
Дәулетке ерге біткен едіреңдеп,
Көзіңе көрінбейді жер мен аспан.

Толық

Ауылдан шыққан күні Көлбай қондым

Ауылдан шыққан күні Көлбай қондым,
Қондырмаймын десе де болмай қондым.
Ат жемін қонақ ед деп бермеген соң,
Тақыр жерге иірген қойдай болдым.

Толық

Дәукейге

Дәуке, осынша не қылды, бейілің қашып,
Арқада жатыр едім мойным қашық.
Атағың Алатаудай болғаннан соң,
Құмар боп келіп едім болып ашық.

Толық

Бәйтікті мақтағаны

Ассалаумағалейкүм, қара Бәйтік,
Арқадан Шөже келді өлең айтып.
Атаңыз ай таңбалы Салты дейді,
Атаңнан қалған екен үлкен тәртіп.

Толық

Бәйтікті жамандағаны

Кім өлсе, соған түсер заманақыр,
Өлмесе, жол шетінде неғып жатыр?
Айраншы шешең күң деп естуші едім,
Түпсіз құл емес пе едің бауыры тақыр.

Толық

Сиқыр сөзбен арбасаң

Сиқыр сөзбен арбасаң,
Табиғат басын иеді.
Кәрленіп кімді қарғасаң,
Қатесіз оғың тиеді.

Толық

Таза жоқ тат шықпайтын күмісінен

Таза жоқ тат шықпайтын күмісінен,
Өзінің әркім риза жүрісінен.
Бір шаттық, бір қапалық екеуі егіз,
Бірісі айрылмайды бірісінен.

Толық

Шардарбек болысқа

Шардарбек, ағайын ең асыл затты,
Білерсің сынап айтқан саясатты.
«Құйрығын жатқан жылан баспа» деген,
Бұрынғы естіп пе ең нақлиятты?

Толық

Бір молдаға

Жаманға ұйқы - жолдас, тамыр - тамақ...
Болмайды көңілінде басқа талап.
Күн кешірмек болады өз ойынша,
Әйтеуір қызыл тілмен алдап-арбап.

Толық

Әрі де бері толғайын

Әрі де бері толғайын
Ертеде өткен қалмақтан.
Ноғайлы босып қозғалды
Ашасу, Бозан тармақтан.

Толық

Бойында Үштемірдің Әлім жүрген

Бойында Үштемірдің
Әлім жүрген,
Қолында тауарих жоқ алып жүрген.
Өмірден өтпейтұрғын адам бар ма,

Толық

Халінен баяндайтын заманымның

Жебесі шын болаттан садағымның,
Әдеті осылай ма еді қазағымның?!
Аңырап қайтіп қарап отырайын,
Алдына келгеннен соң адамымның.

Толық

Атамыз - Адам пайғамбар

Атамыз - Адам пайғамбар,
Топырақтан жаралды...
Сол адамнан таралды,
Ұрлық пенен қорлықтан,

Толық

Жетпіске келді бұл жасың

Жетпіске келді бұл жасың,
Дүние болды жолдасың.
Әндіжандық сарт едің,
Қай жеріңнен қожасың?

Толық

Өкінсең жоқ келері...

Өкінсең жоқ келері...
Құбылып тұрған қызыл гүл
Қураса кетер мәнері.
Сабыр қылсаң жетерсің

Толық

Дария құйсаң толар ма?..

Дария құйсаң толар ма?..
Сүмбіле туып күн болмай,
Көкрай шалғын болар ма?..
Кәрілік пенен мінезге

Толық

Ассалаумағалейкум, алдияр хан

- Ассалаумағалейкум, алдияр хан,
Молдалар хат жазатын сауыт қалам.
Кешегі ел ұстаған ханзаданың
Сізді де ұрпағы деп бердім сәлем.

Толық

Ай, Қазы би, Қазы би

Ай, Қазы би, Қазы би,
Үш таңбалы Майлыбай,
Жайылса жонға сыйғысыз
Әлім деген ел едік;

Толық

Сөз сөйлеймін бөлмелеп

Сөз сөйлеймін бөлмелеп,
Әр нұсқадан термелеп.
Сөйлеген сайын кетеді
Қызыл тілім өрмелеп.

Толық

Тостағанды қолға алып

Тостағанды қолға алып,
Айқай салған жиырма бес;
Шаншатұғын найзадай
Қылтың еткен жиырма бес;

Толық

Көл қылып құйдым талай судай ағын

Көл қылып құйдым талай судай ағын
Сөйлей көр өлмей тұрып, тіл мен жағым
Дүниенің машақатын шектім талай,
Алмасын тірлікте ердің бағын.

Толық

Айналасын жер тұтқан

Айналасын жер тұтқан
Айды батпас демеңіз.
Айнала ішсе таусылмас
Көл суалмас демеңіз.

Толық

Ай не болар күннен соң?

Ай не болар күннен соң?
Күн не болар айдан соң?
Құлпырып тұрған бәйшешек
Қурай болар солған соң.

Толық

Ақсаңнан биік тау болмас

Ақсаңнан биік тау болмас,
Бауырынан қашқан күзен көрінбес,
Ақшам батпай түн шықпас,
Ажал жетпей жан шықпас.

Толық

Тілек

Бірінші тілек тілеңіз:
Бір Аллаға жазбасқа.
Екінші тілек тілеңіз:
Ең шұғыл пасық залымның

Толық

Сәлем - сөздің анасы

Сәлем - сөздің анасы,
Әлік алған данасы.
Шығанақтан шырқайды
О біреудің танасы.

Толық

Алыстан қызыл көрінсе

Алыстан қызыл көрінсе,
Манат емей немене.
Көтеріліп ұшқан соң,
Қанат емей немене.

Толық

Қара арғымақ арыса

Қара арғымақ арыса,
Қарға адым жер мұң болар.
Есіл көзден нұр тайса,
Бір көруге зар болар.

Толық

Ай, заман - ай, заман -ай

Ай, заман - ай, заман - ай,
Түсті мынау тұман - ай.
Істің бәрі күмән -ай.
Баспақ, тана жиылып

Толық

Керей қайда барасың?

Керей қайда барасың,
Сырдың бойын көбелеп?
Сен қашсаң да, мен қойман,
Арғымағым жебелеп.

Толық

Қазақтың ханы Абылай

Қазақтың ханы Абылай
Абылай ханым, бұл қалай?
Ақиықты аспанға
Ұшпастай ғып торлады.

Толық

Әлемді түгел көрсе де

Әлемді түгел көрсе де,
Алтын үйге кірсе де,
Аспанда жұлдыз аралап,
Ай нұрын ұстап мінсе де

Толық

Жас туралы

Жиырма деген жасыңыз
Ағып жатқан бұлақтай,
Отыз деген жасыңыз
Жарға ойнаған лақтай.

Толық

Ай, Абылай сен он бір жасыңда

Ай, Абылай сен он бір жасыңда
Тұрымтайдай ұл едің.
Он бес жасқа келгенде,
Арқада Әбілмәмбет төренің

Толық

Арам болған жиырма бес

Арам болған жиырма бес
Қызықты күндер қыздырған,
Асау талқан бұздырған.
Қызды ауылды көргенде

Толық