Өлең, жыр, ақындар

Көңілде ән, көгімдегі Күн көруші ем

Көңілде ән, көгімдегі Күн көруші ем,
Барғанда маған ылғи гүл беруші ең.
Жалт етіп жай отындай көкжиектен
Әттең-ай, маған енді бір көрінсең!

Толық

Көңілім

Көңілде дауыл.
Көңілде оттар жанады.
Қуаныш-қайғы бірін-бірі жабады.
Жүрегім сонда жадырап, сергіп қалады,

Толық

Көшеде

Мен жолымды берейін, өт қарағым,
Несін күттің, несіне көп қарадың?
Анасының бергенін саған берген,
Аруағынан айналдым текті Ананың!

Толық

Көрмеймін...

- Көрмеймін! - дейсің,
Көрмесең, мейлің, көрмегін!
Көретін көктен тәңірім емес сен менің.
Көрмедің,

Толық

Көрерміз

Қарыздармыз біз Отанға, барымызды берерміз.
Қарыздармыз біз Отанға, қарыздар боп өлерміз.
Есеп берер күн де болар ұрпақтардың алдында,
Мықтымсыған мырзаларды, бәлем, сонда көрерміз.

Толық

Өмірді үзіп алуы

Өмірді үзіп алуы,
Қараңғы көрге салуы.
Мың жасасаң да көңілде,
Сөзсіз, арман қалуы.

Толық

Өмірімнің уәдесі

Оллаһи! Ант етемін алла атымен,
Орыс тілін білемін һәм хатымен,
История, география пәнді білмей,
Оллаһи, тірі болып жүрмеспін мен.

Толық

Әкелші

Әкелші, құй арақты,
Көтерейін көңілді!
Қолдан шаттық жасауға
Арақ тәуір көрінді.

Толық

Ұлт

«Кәпір» бар, «мұсылман» бар — барлығы адам.
Оларды алалайтын қандай надан!
Өнер, білім, әділет кім қолдаса,
Қай ұлт болсын — бәрі бір бауыр маған.

Толық

Құлағым бітелген жоқ

Құлағым бітелген жоқ, естиді ашық,
Түлкіден шешен сөзі кетті асып,
Белгілі жарамсақтық жарапазан
Қазаққа пайдалы істен мүлдем қашық.

Толық

Қымыз

Алдияр аруағыңа еткем, қымыз,
Сені ішкен мұратына жеткен қымыз.
Мейлі доңыз болсын, қоңыз болсын,
Иеңнің түкірігін ем еткен қымыз.

Толық

Қызық қандай адамды қыздыратын

Қызық қандай адамды қыздыратын,
Қайғы қандай қаныңды бұздыратын.
Қанды кек, намысты өштік неден тумақ,
Жібітпей жүрегіңді мұз қылатын.

Толық

Қызы бар жалғыз үйде жеке жатқан

Қызы бар жалғыз үйде жеке жатқан,
Он сомдық ылғи алтын шолпы таққан.
Білімсіз көп наданның бірі бұ да,
Несі артық бояп койған қуыршақтан?

Толық

Қыз сүю

Қыз десе әркім кетер қызуланып,
Көңілге әлдеқайдан от кеп жанып.
Ең арты аппақ қу бас шалдар-дағы
Қояды бір қиқаңдап құшырланып.

Толық

Қос үй

Сырлы үй сегіз қанат қоса тіккен,
Жинапты қазынаны биік жүктен.
Ең арты кесе, аяқ та алтын-күміс,
Таңғалдым: мұнша байлық қалай біткен!

Толық

Қожеке, келдіңіз бе көңілім сұрай?

Қожеке, келдіңіз бе көңілім сұрай?
Менің адам болуым екі талай.
Көп болса бір жұмалық өмірім бар,
Байқашы, мына менің шамам қалай?

Толық

Қарағай да қайғырып

Қарағай да қайғырып,
Суылдайды заманға.
Иесінен айрылып,
Кездескен берік қамалға.

Толық

Қандай басшы

Қазаққа басшымыз дер шляпалар,
Очки сап, портфель ұстап жүрген жандар.
Істеген он тиындық еңбегі жоқ,
Бос мылжың, даурықпада қанша мән бар?

Толық

Қандай

Туғандар, жүрген қандай, жатқан қандай,
Жатқан сайын жамбасқа батқан қандай?
Ақ нұрды жарқыраған от деп ұғып,
Білмей жатып таспенен атқан қандай?

Толық

Қайқы құйрық, шұбар қыз, істік мұрын

Қайқы құйрық, шұбар қыз, істік мұрын,
Кім білсін, қандай екен ішкі сырын.
Әдепсіз, молда алдында тасыраят,
Біле алмай отыруды әнтек қырын.

Толық

Қазақ тілі

Сүйемін туған тілді – анам тілін,
Бесікте жатқанымда-ақ берген білім
Шыр етіп жерге түскен минутімнен
Құлағыма сіңірген таныс үнім.

Толық

Қ .... ға сәлем

От бар-ау қара көзде жанып тұрған,
Сымбаты сұлу-ақ-ау барып тұрған.
Тік иық, жазық жаурын, орта бойлы,
Жіңішке бел қыналып, талып тұрған

Толық

Шәкірт ойы

Қараңғы қазақ көгіне,
Өрмелеп шығып, күн болам!
Қараңғылықтың көгіне,
Күн болмағанда, кім болам?

Толық

Шықай менен Шағала

Шықай менен Шағала,
Қойың кетті бағана.
Тепең-тепең етесің,
Қойыңа қашан жетесің?

Толық

Шығамын тірі болсам адам болып

Шығамын тірі болсам адам болып,
Жүрмеймін бұл жиһанда жаман болып.
Жатқаным көрде тыныш жақсы емес пе,
Жүргенше өмір сүріп, надан болып.

Толық

Шыны осы

Адам сәні барлық шақта
Аброй, бірлік ынтымақта.
Шында ғана тұрақтылық,
Күйе жұқпас көңіл аққа.

Толық

Шал алған қызға

Қазірде құлағымда ащы зарың
Және де көз алдымда саңырау шалың.
Саңырауға сасық сақал келемеж боп,
Қапада жүргеніңнің білем бәрін.

Толық

Төре көрсе жалаң бас шұлғып, билеп

Төре көрсе жалаң бас шұлғып, билеп,
Бәйік боп, әулиедей ізін сүймек.
Елге келсе, өтірік мақтанатын:
«Қорқайын ба, ұлыққа айттым сүйдеп».

Толық

Тұрмысқа

Өмірімнің өрлерін,
Жазы шықпас, қыс қылшы!
Жылы шырай бер десем,
Аждаһадай ысқыршы!

Толық

Тұмағымның құлағын

Тұмағымның құлағын
Жұлып алдың — не түсті?
Үсиді-ау енді құлағым,
Міне суық жел есті.

Толық

Түспейді жазсам жазу қара тасқа

Түспейді жазсам жазу қара тасқа
Ауырлық түсті биыл біздің басқа.
Биенің құлынындай жарасушы ем,
Айрылдым мен әкемнен жеті жаста.

Толық

Түсімде көрген бір аяныш хал

Мен көрдім қызыл гүлді түсі кеткен,
Тәнінен әлсізденіп күші кеткен.
Мағлұм бір түйткіл болып көптен,
Сол түйткіл қазір оған келіп жеткен.

Толық

Түсімде

Басында жаназаның қызғыш көрдім,
Сырты — қой, іші — қасқыр бұзғыш көрдім.
Жұрт көзінше сүзіліп, түсін бұзып,
Тәсбиқ деп кез жарым тас тізгіш көрдім.

Толық

Туған еліме

Үміт қып менен қарайсың,
Көңіліңе медеу санайсың.
Балалыққа жарасам,
Аталыққа жарайсың.

Толық

Талиптарға (Шәкірттерге)

Миллеттің кел майданға, талиптары,
Дерті бар, дәрмені жоқ, ғарыптары!
Оқыған жастарының арқасында
Көз ашты көрші жұрттың халықтары.

Толық

Сөзімен баға бермес бұл халыққа

Сөзімен баға бермес бұл халыққа,
Іліндім он екімде бұғалыққа.
Елімнің мен шын ұлы екеніме
Тағдырдың өзі берер куәлікті.

Толық

Сымбатты сұлуға

Сүйдірген сені маған қыли көзің,
Томардай кедір-бұдыр топас сөзің.
Құбыжық қорсылдаған мінездерің,
Арман жоқ пида болсам саған өзім.

Толық

Соқыр ағаш

Мен көрдім соқыр ағаш басын иген,
Жаһаннамға* кетеді оған тиген.
Зәһәр деп жас алманы дұспан тұтып,
Мисыздар ол ұжмақ деп барып сүйген.

Толық

Соғыстың кесірі

Неше қыршын жастардың
Кеудесінен оқ өтіп,
Ауыздарынан қан кетіп,
Ішіне тартылып көздері,

Толық

Секілді өмір қысқа, жарты тұтам

Секілді өмір қысқа, жарты тұтам,
Надандар деп ойлап жүр өмірді ұтам.
Аз өмірді ақындық жолға бердім,
Лепес қып түкірген соң молда Мұқан,

Толық