Қарт және егде жастағы пациенттерді күтім жасаудағы мейіргерлердің білім деңгейі

Студент: Жиентаева Айгул Садуакасовна
Ғылыми жетекші: Саим Л.Н.
«№ 1 Қызылорда арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы Коммуналдық мемлекеттік мекемесінде қарт және егде жастағы пациенттерді күтім жасаудағы мейіргерлердің білім деңгейі»
№1 Қызылорда арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы КММ
Қызылорда медициналық жоғары колледжі

Кілт сөздер: қарт және егде жастағы адамдар, мейіргерлік күтім, білім деңгей, жұмыс сапасы, қартаю,шетелдік әдебиеттер.

Тақыпрыптың өзектілігі: Өмір сүру жасының ұзаруы ХХІ ғасырдағы ең үлкен жетістіктердің бірі болып саналады. ХХІ ғасырдың басында халықтың қартаю тенденциясы экономикалық дамыған барлық елдерде байқалады, бұл қоғамның медициналық-әлеуметтік мәселелерінің бірі. БҰҰ департаментінің демографиялық бөлімінің хабарлауынша, планетаның әрбір оныншы тұрғыны қарт немесе егде жаста. 2015 жылы әлемде 65 және одан жоғары жаста 590 миллион адам болса, 2025 жылы БҰҰ болжамдары бойынша олардың саны 1100 миллионнан асады. Бұл ерекше мәнге ие, өйткені қарт және егде жастағы адамдарға жастарға қарағанда көбірек және интеграцияланған медициналық қызметтер қажет, сондықтан оларды ұзақ емделуі мен күтімі жиі кездеседі. Қарт және егде жастағы адамдарға күтім жасаудың созылмалы және күрделі қажеттіліктері жиі кездеседі, бұл онсыз да толып жатқан қоғамдық денсаулық сақтау жүйесіне қосымша салмақ түсіреді және медициналық қызмет көрсететін мейіргерлер үшін қиындықтар туғызады.

Қазіргі таңда АҚШ халқы қартаюда. Бүгінгі таңда АҚШ-та 65 жастан асқан 46 миллионнан астам қарт адамдар тұрады; 2050 жылға қарай бұл сан 90 миллионға жетеді деп күтілуде. Халықтың қартаю проблемасы әсіресе ауылдық жерлерде өте маңызды, өйткені тұрғындар орташа есеппен қалалық тұрғындарға қарағанда үлкен. Қарт адамдар да пропорционалды түрде ауылдық жерлерде тұрады. 2010 жылы 65 жастан асқан барлық ересектердің төрттен бірі ауылдық жерде тұрды. Америка Құрама Штаттарының қартаюы алаңдаушылықтың бір себебі болды, өйткені жұмыс пен зейнетке шығу сипаты уақыт өте келе өзгереді деп күтілуде. Егер халық бұрынғы ұрпақтарға қарағанда ұзақ өмір сүреді деп болжанса, азаматтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін экономика да өзгеруі керек. 

2018 жылдың басында Европалық Одақтың 28 елінде 101,1 миллион қарт адам өмір сүрді (65 жастан асқан), бұл жалпы халықтың бестен бір бөлігін (19,7 %) құрайды. Келесі үш онжылдықта бұл көрсеткіш 2050 жылы 149,2 миллион тұрғынға дейін өседі деп болжануда (жалпы халықтың 28,5%). ЕО халқының мұндай тез қартаюы негізінен бала туудың ұзақ мерзімді төмендеуіне және өмір сүру ұзақтығының (ұзақ өмір сүру) ұлғаюына, негізінен денсаулық сақтау мен медицинаның дамуына, сондай-ақ өмір сүру мен еңбек жағдайларының жақсаруына байланысты 

Өте қарт және егде жастағы адамдар саны (85 және одан жоғары жаста) тез азаюда, өте егде жастағы әйелдер саны өте егде жастағы ерлерден екі еседен көп. Алайда, егде жастағы ерлердің үлесі егде жастағы әйелдерге қарағанда тезірек өсуге бейім. Шығыс Германияда қарт және егде жастағы адамдар халықтың көп бөлігін құрады. 50 жыл ішінде кәрілікке тәуелділік коэффициенті - 65 және одан жоғары жастағы адамдар саны мен 15-тен 64 жасқа дейінгі адамдар арасындағы қатынас («еңбекке жарамды жас») екі еседен астамға өседі.

Зерттеу мақсаты: :№ 1 Қызылорда арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы Коммуналдық мемлекеттік мекемесінде қарт және егде жастағы пациенттерді күтім жасаудағы мейіргерлердің білім деңгейін сауалнама арқылы анықтау.

Тәсілдер мен материалдар

Зерттеу жұмысы №1 Қызылорда арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы Коммуналдық мемлекеттік мекемесінде қарт және егде жастағы пациенттерді күтім жасаудағы мейіргерлердің білім деңгейін анықтау. Мейіргерлерге сауалнама жүргізу арқылы мейіргерлердің жұмысын бағалау. Бұл сұрақтарға жауап алуға және осы мәселе бойынша мейіргерлердің пікірін анықтау арқылы зерттеу міндеттеріне қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Зерттеуге барлығы 20 мейіргер  қатысты.

Зерттеу түрі: Сапалық

Зерттеу дизайны: : Сапалық зерттеу, феноменальды; рандомизирленген мақсатты, популяцияға негізделген

Зерттеу объектісі: 2020 жылы желтоқсан айында № 1 Қызылорда арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы Коммуналдық мемлекеттік мекемесінде зерттеу жұмысы жүргізілді. Осы  зерттеуді  жүргізуде сауалнама алынды. Зерттеуге жалпы 20 мейіргер қатысты..

Зерттеу құралы: Мейіргерлерге Модупе О. Ойетунденің «Мейіргерлердің қарт адамдарға күтім жасауына қатынасы» мақаласына сүйене отырып жасалынды.

. «Мейіргерлердің қарт адамдарға күтім жасауына қатынасы» тақырыбында зерттеу 2013 жылы наурыз айынан мамыр айына дейін жүргізіліп 130 мейіргер қатысқан. Осы зерттеудегі сауалнама сұрақтарының үлгісі менің зерттеуімде қолданылды.

Сауалнамалар  сұрақтар түрінде құрастырылды.

Қорытынды: 2020 жылдың желтоқсан айында № 1 Қызылорда арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы коммуналдық мемлекеттік мекемесінде зерттеу жұмыстары жүргізілді. Орталықтағы мейіргерлердің білімін бағалауды анықтау мақсатында мейіргерлерге сауалнама жүргізілді. Зерттеу негізінде сауалнамаға 20 мейіргер  қатысты. Қорыта келе,  мамандар еңбек тәжірибесінің жеткіліктілігіне  қарай пациенттерге қызмет көрсету жағдайы жақсы екендігі  анықталды және де жүргізілген сауалнама нәтижесінің қорытындысы бойынша 20 мейіргердің жауаптары әр түрлі деңгейлерде  болды.арнайы кұтімді қажет етедіме -65%,,.физикалық проблемаларына 55%, физиологиялық мәселелерін- 80%,пациенттерге қызмет көрсету сапасына -35%,пациент проблемаларына - 55%,пациенттің жеке бас гигенасын күтуге -100%, төсекте тамақтандыру-100%, дәрет шығару  кезіндегі көмекке -100%, зәр шыгаруға катетрлеу көмекке 100%, төсекте қозғалтуға  85%,төсек ауыстыруға 90%,жыныс мүшелеріне күтім 90%, осы тұрғыда көрсеткіштер белгілі болды. № 1 Қызылорда арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы Коммуналдық мемлекеттік мекемесіндегі  мейіргерлердің білім деңгейінің  нәтижесі – 78 % болды.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ:

1.Организация объединенных наций [Электронный ресурс]. – Режим доступа:[1]http://www.un.org/ru

2. Higgins I, Van Der Riet P, Slater L, Peek C. The negative attitudes of nurses towards older patients in the acute hospital setting: A qualitative descriptive study. Contemporary Nurse: A Journal for the Australian Nursing Profession 2007; 26: 225-237.Crossref PubMed Web of Science®Google Scholar

3. https://www.statista.com/statistics/457822/share-of-old-age-population-in-the-total-us-population/

4. https://www.euro.who.int/en/health-topics/Life-stages/healthy-ageing/data-and-statistics/10-facts-on-healthy-ageing-in-europe

5. https://www.age-platform.eu/publications/ageing-europe-looking-lives-older-people-eu-eurostat-2019-report

6. https://www.statista.com/statistics/1105835/share-of-elderly-population-in-europe-by-country/

7. United Nations ESCAP, Social Development Division. 2016 Population Data Sheet. 9 September 2016 revision.

8. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2013). World Population Ageing 2015. ST/ESA/SER.A/348

9. https://mipaa.unescapsdd.org

10. Белоконь О.В. Современные проблемы качества жизни пожилых в России // Медсестра. – Москва, 2008. – №10. – С. 10–2

11. The Changing Capabilities of Cohorts of the Elderly in Russia during 1990–2020: Measurement using a Quantitative Index. Christopher Mark Davis

12. Медико-социальнаяпомощьпожилымлюдям.Н.Г. Петрова, проф., А.Б. Филенко, канд. мед. наук, Б.В. Эпельман, канд. мед. наук Первый Санкт-Петербургскийгосударственный медицинский университет им. акад. И.П. Павлова

13. https://www.unece.org/fileadmin/DAM/pau/age/country_rpts/2017/KAZ_report.pdf

14. Plonczynski DJ, Ehrlich-Jones L, Robertson JF. Ensuring a knowledgeable and committed gerontological nursing workforce. Nurse Education Today. 2007;27:113–121. [PubMed] [Google Scholar]

15. Hweidi IM, Al-Hassan MA. Jordanian nurses’ attitudes toward older patients in acute care settings. International Nursing Review. 2005;52:225–232. [PubMed] [Google Scholar]

16. Rees J, King L, Schmitz K. Nurses’ perceptions of ethical issues in the care of older people. Nurse Ethics. 2009;16:436–452. [PubMed] [Google Scholar]

17. Ferreira, V. M., & Ruiz, T. (2012). Community health workers' attitudes and beliefs toward the elderly. Revista de Saúde Pública, 46(5), 843-849

18. King, B. J., Roberts, T. J., & Bowers, B. J. (2013). Nursing student attitudes toward and preferences for working with older adults. Gerontology & geriatrics education, 34(3), 272-291.

19. Capezuti, E., Boltz, M., Cline, D., Dickson, V. V., Rosenberg, M. C., Wagner, L., . . . Nigolian, C. (2012). Nurses Improving Care for Healthsystem Elders–a model for optimising the geriatric nursing practice environment. Journal of Clinical Nursing, 21(21-22), 3117-3125..

20. Doherty, M., Mitchell, E. A., & O'Neill, S. (2011). Attitudes of healthcare workers towards older people in a rural population: A survey using the Kogan Scale. Nursing Research and Practice, 2011.

21. Oyetunde, M. O., Ojo, O. O., & Ojewale, L. Y. (2013). Nurses' attitude towards the care of the elderly: Implications for gerontological nursing training. Journal of Nursing Education and Practice, 3(7), 150.

 22.The Changing Capabilities of Cohorts of the Elderly in Russia during 1990–2020: Measurement using a Quantitative Index. Christopher Mark Davi

23. Яцемирская р.с., Беленькая и. Г. Әлеуметтік геронтология. – М.: Владос, 1999.- 213 б.

24. Геронтология негіздері. Ред. Д. Чеботарева, М.," Медицина", 1969.

25. Дупленко ю. к. қартаю: мәселенің дамуы туралы очерктер. Л., Ғылым, Ленингр. отд., 1985.

26. Әлеуметтік жұмыстың шетелдік және отандық тәжірибесі. – М.: Әлеуметтік-технологиялық институт, 1999. – 272 б.

---

Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз: